سجده های واجب قرآن کدامند؟ و احکام آن چگونه است؟

امام خمینی(ره) می‌فرماید: چهار آیه در چهار سوره قرآن که مشهور به عزائم هستند سجده واجب دارند. 1- سوره فصلت آیه37، 2- سوره نجم آیه 63، 3- سوره سجده آیه 15، 4- سوره علق آیه 19. موارد دیگری هم وجود دارد که سجده آن مستحب است. آیات فوق را اگر انسان بخواند یا گوش به آن دهد، بعد از تمام شدن آن آیه، باید فوراً سجده کند و اگر فراموش کرد، هر وقت یادش آمد باید سجده نماید.[ ر.ک: توضیح المسائل المحشی للإمام الخمینی، ج 1، ص 592، م 1093؛ تحریر الوسیله، ج1، ص177 م1 . ] بعضی از مراجع معظّم تقلید فرموده‌اند: حتّی اگر بدون اختیار به آیه سجده گوش دهد یا این آیات به گوشش بخورد، بنا بر احتیاط واجب باید سجده کند.[ توضیح المسائل : آیات عظام شبیری زنجانی و مکارم شیرازی .] در سجده های واجب قرآن نمی شود بر چیزهای خوراکی و پوشاکی سجده کرد. اما لازم نیست سایر شرایط معتبر در سجده نماز مراعات شود. مثلاً لازم نیست که رو به روی قبله باشند یا طهارت و وضو داشته باشند.[ توضیح المسائل المحشی للإمام الخمینی، ج 1، ص 595، م 1097 .]همچنین گفتن ذکر خاصی هم واجب نیست و حتی اگر ذکر نگوید و به نیت و قصد سجده پیشانی خود را به زمین و چیزی که سجده بر آن صحیح است مانند مهر و سنگ بگذارد، کافی است.[ همان، م 1099 . ] اگر در جایی انجام چنین سجده‌ای امکان پذیر نباشد، باید مشکل را از طریق دیگری حلّ کرد؛ مثل این که از قاریان در خواست شود در مجالس سوره های سجده‌دار تلاوت نکنند و یا برگزار کنندگان مجالس در جایی این جلسات را برقرار کنند که برای حاضرین به هنگام تلاوت آیه های سجده‌دار امکان سجده کردن وجود داشته باشد و اگر هیچ کدام ممکن نبود خود انسان باید در چنین مجالسی مثلاً با خارج شدن از مجلس، مواظبت کرده که آیه های سجده‌دار به گوشش نخورد. البته در هنگام شنیدن آیاتی که سجده واجب دارند از پخش غیر زنده، بعضی از مراجع معظم تقلید، سجده را واجب نمی‌دانند.[ توضیح المسائل المحشی للإمام الخمینی، ج 1، ص 593، م 1096 .] اگر آیه سجده را از کسی که قصد خواندن قرآن ندارد، بشنود، یا از مثل گرامافون آیه سجده را بشنود لازم نیست سجده نماید، ولی اگر از وسیله‌ای که صدای خود انسان را می رساند بشنود واجب است سجده کند.[ ر. ک: توضیح المسائل مراجع.] .

پرسمان دانشگاهیان

مرجع:

ایجاد شده در 1401/03/25

لینک کوتاه