سلامٌ علیکم و رحمه ا... و برکاته. در صورت امکان پاسخ را به همراه ادله و با توضیحی مختصر مرقوم فرمایید: ب) آیا تعّدی و تجاوز به حقوقِ فکری، (ضمان آور) است؟ (به طور مثال اگر شخصی کتابی را بدون اذن مؤلف تکثیر نمود، ضامن است؟ ج) آیا (تعزیر) می تواند به عنوان یکی از مجازات های تجاوز به حقوقِ مؤلفین قرار گیرد؟ با تشکر

مقام معظم رهبری (مدظله العالی) در پاسخ به این سؤال که: آیا چاپ کتاب بدون اجازه صاحب آن و با وجود عبارت «حقوق چاپ برای مؤلف محفوظ است»، جایز است؟ فرموده اند: احوط این است که حقوق مؤلف و ناشر با کسب اجازه از آنان برای تجدید چاپ، رعایت شود.   همچنین در خصوص گرفتن فتوکپی و زیراکس از اوراق و کتابها (بدون اجازه صاحب آن) فرموده اند: احوط این است که شخص بدون اجازه صاحب آن اوراق و کتابها، مبادرت به تصویر برداری نکند[1].   دفتر حضرت آیت الله العظمی صافی گلپایگانی (مد ظله العالی):   به طور کلی مشروعیت مالکیت معنوی که بر آن آثار خاصی مرتب می کنند و حتی در بعض موارد از دیگران سلب حق می نمایند و دیگران را از تقلید و تکثیر آن ممنوع می سازند در نزد حقیر ثابت نیست.   گفته شد که مالکیت معنوی شرعاً ثابت نیست لذا بر عدم رعایت آن مجازاتی مترتب نیست.   اما همان گونه که مرقوم فرموده اید؛ سؤالات مذکور را از حضرت آیت الله هادوی تهرانی (دامت برکاته) استفتاء نمودیم که پاسخ معظم له به این شرح است:   الف) حقوق مالکیت فکری مسلمان جزء حقوق مشروع است.   ب) این گونه حقوق باید از سوی افراد مراعات شوند و تعدی به آن جایز نیست و اگر خسارتی بر صاحب حق وارد شود، باید جبران گردد و اگر، به طور مثال، کتاب شخصی بدون اذن وی تکثیر گردد یا باید از او اذن گرفته شود یا حق وی –حق تألیف– بر طبق عرف به وی پرداخت گردد.   ج) حاکم شرع می تواند برای هر امر خلاف شرع، مجازات تعزیری تعیین کند. با این وصف، حکومت اسلامی می تواند برای تجاوز به حقوق فکری مسلمان مجازات تعزیری تعیین نماید.   برای آگاهی بیشتر به نمایه های زیر مراجعه شود:   1. نمایه: حق کپی رایت، سؤال شماره 2540 (سایت: 2675) .   2. نمایه: حق معنوی نقل روایت، سؤال شماره 5083 (سایت: 5887) .   3. نمایه: رعایت حق کپی رایت و کسب درآمد از این راه، سؤال شماره 5553 (سایت: 5809) .     [1]   . توضیح المسائل (المحشی للإمام الخمینی)، ج‏2، صص، 1009 – 1008،استفتاءات مقام معظم رهبری.   .

موتور جستجوی پرسش و پاسخ دینی امین

مرجع:

ایجاد شده در 1401/04/03

لینک کوتاه