نوعی از تفكر سكولاريزم مى‌گويد: دين دربارهٔ جهان و انسان پيام دارد ولى پيامدش محدود به وظايف شخصى، ‏تهذيب نفس و رابطهٔ خلق و خالق است و براى تنظيم روابط سياسى ـ اجتماعى، هيچ برنامه‌اى ندارد.‏

مهم‌ترين منشأ اين شبهات اين است كه آن‌ها در انسان‌شناسى قاصرند و خيال مى‌كنند انسان ‏در بخشى از كارها نيازى به راهنمايى وحى ندارد. در دليل‌شناسى هم قاصرند و خيال مى‌كنند دليل دين ‏فقط نقل است و برهان عقلى هرگز دليل دين نيست. غافل از اينكه دليل معتبر ـ اعم از عقلى و نقلى ـ دليل ‏دين است و برهان عقلى در برابر برهان نقلى است، نه در برابر شرع.‏اين سخن كه مطلب عقلى است يا شرعى، عقلى است يا دينى، سخنى ناصواب است و بايد گفت: ‏اين مطلب عقلى است يا نقلى، عقلى است يا سمعى. عقل با مبادى خاص خودش ارادهٔ خدا را كشف ‏مى‌كند و لذا بسيارى از مسائل اصول و فقه به عقل تكيه مى‌كنند. البته منظور از اين عقل همان عقل ‏برهانى است كه شرايطش را در كتاب‌هاى منطق بيان كرده‌اند. قياس، دليل عقلى معتبر نيست، زيرا قياس ‏را قبل از آنكه فقه بگويد حجت نيست، اصول گفته حجت نيست و قبل از آن كه اصول فقه عهده‌دار ‏بى‌اعتباريش باشد علم منطق آن را مسلوب الحجّية دانست و حداقل سه‌هزار سال است كه اين فكر پيش ‏صاحب‌نظران منطقى روشن شده است كه قياس (تمثيل منطقى) معتبر نيست و معلوم مى‌شود كه از زمان ‏انبياى پيشين هم اينگونه بود كه هر چيزى كه يقين‌آور نباشد، حجت نخواهد بود. لذا منطق مى‌گويد تمثيل ـ ‏قياس فقهى ـ بى‌اعتبار است. پس عقل با همان مبادى خاص كه مبدأ، معاد، وحى، نبوت، عصمت و اعجاز را ‏ادراك مى‌كند، اگر مطلبى را اثبات كند، حجت دينى و از ادلهٔ شرع خواهد بود.‏اگر كسى اين عقل را از حوزهٔ دليلِ دين بودن خارج كرد، وقتى سخن از دين به ميان مى‌آورد تمام همّش ‏دليل نقلى ـ قرآن و روايات ـ است و به آن‌ها مراجعه مى‌كند و مى‌بيند از متون نقلى سيستم سلطنتى يا ‏دموكراتيك و جمهورى مصطلح فهميده نمى‌شود و يا پارلمان را نمى‌يابد، وقتى هيچ‌كدام از اين‌ها را در منابع ‏نقلى نيافت، مى‌گويد دين سيستم حكومتى ندارد. چنين فردى دربارهٔ علومى چون جامعه‌شناسى، ‏روان‌شناسى، اقتصاد و ... هم داورى اينچنينى دارد كه ناصواب است.‏‏مأخذ: (فصلنامه حكومت اسلامى، شماره 21، ص 58، 59)‏ .

راسخون

مرجع:

ایجاد شده در سه روز پیش

لینک کوتاه