برای نخستین بار، مرزهای سرزمین‌های شیعی در طول تاریخ، از زمان امامان معصوم تا دوره معاصر، مشخص شد. به گزارش تابناک، اطلس شیعه یک اثر تألیفی ـ پژوهشی است که هدف اصلی آن، ارایه تصویری جغرافیایی، تاریخی از شیعه در تاریخ اسلام از آغاز تا به امروز است.در این کتاب تلاش شده است تا تاریخ شیعه در قالب نقشه‌های جغرافیایی ارایه شده و حدود پیشرفت تشیع در هر مقطع تاریخی و در هر نقطه جغرافیایی نشان داده شود.

برای نخستین بار، مرزهای سرزمین‌های شیعی در طول تاریخ، از زمان امامان معصوم تا دوره معاصر، مشخص شد. به گزارش تابناک، اطلس شیعه یک اثر تألیفی ـ پژوهشی است که هدف اصلی آن، ارایه تصویری جغرافیایی، تاریخی از شیعه در تاریخ اسلام از آغاز تا به امروز است.در این کتاب تلاش شده است تا تاریخ شیعه در قالب نقشه‌های جغرافیایی ارایه شده و حدود پیشرفت تشیع در هر مقطع تاریخی و در هر نقطه جغرافیایی نشان داده شود. در این اثر که به همت حجت‌الاسلام رسول جعفریان و تیم پژوهشی وی آماده شده، در سه بخش ارایه مواد تاریخی و توضیحی درباره سیر تطور شیعه، ارایه نقش‌های جغرافیایی و ارایه جداول تنظیم شده است. این کتاب که در قطع رحلی بزرگ در حجم 744 صفحه بوده و از سوی سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح به چاپ رسیده است، در آن، تشیع به معنای وسیع آن مورد توجه بوده و اخبار اسماعیلیه، زیدیه و علویان نیز درج شده است. با این حال، جریان اصیل تشیع، جریان تشیع معتدل است که همان مذهب امامیه است و همیشه و به رغم آن که در طول تاریخ مورد هجوم بوده است، تلاش کرده تا با دیگر مسلمانان همزیستی داشته باشد. به گفته مؤلف، در هر مرحله، پس از تهیه مطالب و نقشه‌های اولیه مربوطه به آن، نقشه‌‌ها در اختیار سازمان جغرافیایی قرار می‌گرفت و دوستان ما در سازمان، با کشیدن نقشه‌ها، آنها را برای اصلاح بازمی‌گردانند و گاه یک نقشه، چندین بار اصلاح و مرور می‌‌شد. فصول مختلف این کتاب عبارتند از:فصل نخست با نام «آغاز تشیع» که از تعریف شیعه شروع و تا بیان فرقه‌های شیعه ادامه یافته است. فصل دوم با نام «امامان شیعه»، شامل زندگی حضرات معصومین با ارایه مطلب و نقشه درباره زندگی هر امام است. فصل سوم با نام «تشیع در شهرهای ایران» است که برای هر شهر از شهرهای اصلی شیعه مذهب، نقشه و متن ارایه شده و گاه به خاندان‌های مهم شیعه هر ناحیه نیز پرداخته شده است. فصل چهارم، «دولت‌های شیعه در ایران» که نخستین آنها دولت علویان طبرستان و پایان آن عصر امام خمینی است. در این میانه، از دولت‌هایی چون آل بویه، اسماعیلیه، ایلخانان، سربداران، مرعشیان، صفویان، قاجار تا انقلاب اسلامی سخن به میان آمده است. فصل پنجم، «تشیع در عراق» است که از شهرهای کوفه و واسط و بغداد سخن گفته شده و با گذر از مهمترین رویدادهای تاریخی شیعه در این دیار، به زمان حال رسیده و از بغداد عصر جدید و دولت شیعی کنونی عراق نیز سخن گفته شده است. فصل ششم، «تشیع در جزیرة‌العرب» است که درباره شیعیان مدینه و همین طور منطقه شرقیه یعنی احساء و قطیف سخن گفته شده است. پس از آن، از بحرین و دیگر کشورهای حاشیه خلیج فارس مانند قطر، امارات، کویت و عمان نیز سخن به میان آمده و بخش قابل توجهی نیز به یمن و زیدیه اختصاص داده شده است. فصل هفتم، «تشیع در شامات» است که از ورود تشیع به شام به ویژه حلب سخن گفته شده و سپس از شهرهای سوریه از جمله دمشق و نیز از علویان و در پایان از شیعیان لبنان تا زمان حاضر سخن گفته شده است. فصل هشتم، «تشیع در آفریقا» که بخش عمده آن به علویان ادریسی و دولت فاطمی اختصاص دارد و پس از آن به رسوخ و نفوذ تشیع در کشورهای آفریقایی که عمدتا در یکصد سال اخیر به ویژه پس از پیروزی انقلاب بوده بحث شده است. فصل نهم، «تشیع در شبه قاره و افغانستان» که ضمن آن به تفصیل از دولت‌های شیعی در حیدرآباد و مناطق دیگر هند و نیز نواب‌های شیعی حاکم بر برخی از نواحی و همین طور شیعیان کشمیر و سپس پاکستان بحث شده است. برای هر بحث و متن تاریخی، چندین نقشه تاریخی ارایه شده است. در پایان این بخش، از نفوذ تشیع در کشورهای مالزی، اندونزی و تایلند نیز سخن گفته شده است. فصل دهم، «تشیع در قفقاز و ترکیه» که از شیعیان آذربایجان و همین طور استانبول و دیگر شهرهای ترکیه سخن گفته شده و بحثی نیز درباره علویان صورت گرفته است. فصل یازدهم، «تشیع در اروپا» که بیشتر مربوط به قرن اخیر است. در این فصل از شیعیان بریتانیا، آلمان، و همین طور ایتالیا و بلژیک به اجمال بحث شده است. فصل دوازدهم، «تشیع در آمریکا» و کاناداست که از برخی از مؤسسات و تشکل‌های شیعی به اجمال سخن به میان آمده است. .

پرسمان دانشگاهیان

مرجع:

ایجاد شده در 1401/03/25

لینک کوتاه