آيا مسجد امام عسگري ـ عليه السلام ـ در بازار قم سند دارد؟

پس از آنکه اشعريان در اواخر قرن اول هجري به قم آمدند، آتشکده قم را ويران نموده و به جاي آن مسجدي در اين شهر بنا نهادند و اين نخستين مسجدي بوده که در اين شهر بنا شد. بعد از آن در دوره هاي مختلف مساجد متعددي در شهر قم بنا شد که به لحاظ قدمت داراي اهميت مي باشند و مسجد جامع امام حسن عسکري ـ عليه السلام ـ نیز در جوار کريمه اهل بيت ـ عليهم السلام ـ حضرت معصومه ـ سلام الله عليها ـ يکي از مساجد قديمي مي باشد که بنا به نقل متون پژوهشي در مورد قم و نيز بنا بر آنچه که در ميان مردم شهرت دارد اين مسجد به دستور امام حسن عسکري ـ عليه السلام ـ و توسط احمد بن اسحاق اشعري، وکيل آن حضرت، ساخته شده است. ناصر الشريعه در تاريخ قم مي نويسد: اين مسجد (مسجد امام حسن عسکري ـ عليه السلام ـ) به دستور آن حضرت و توسط وکيل خاص حضرت از محل سهم امام تأسيس شده است. احمد بن اسحاق از بزرگان علماء قم و از اصحاب حضرت امام جواد ـ عليه السلام ـ امام هادي ـ عليه السلام ـ و امام عسکري ـ عليه السلام ـ بوده است. و به شرافت زيارت حضرت بقيه الله ـ عليه السلام ـ نايل آمده است. حسيني قمي نيز مي نويسد: حضرت امام حسن عسکري به وکيل خود فرموده بودند که از وجوه دريافتي از شيعيان قم، مسجدي در آن جا بنا نهند و وکيل حضرت، احمد بن اسحاق اشعري، در مسجد جامع واقع در بيرون قم و نزديک به روضه مقدسه فاطمه ـ سلام الله عليها ـ در کنار رودخانه که مشهور و معروف است به مسجد حضرت امام حسن عسکري ـ عليه السلام ـ بنا نهادند. مدرسي طباطبايي نيز مي نويسد: مسجد امام حسن عسکري ـ عليه السلام ـ در نزديکي پل عليخاني و مجاور خيابان آستانه واقع است که در گذشته «مسجد عتيق» ناميده مي شد که توسط وکيل امام حسن عسکري ـ عليه السلام ـ ساخته شده است. البته در منابع قديم و يا در شرح حال احمد بن اسحاق اشعري به چنين مطلبي اشاره نشده است. و اغلب منابع پژوهشي که در اين مورد مطلب نوشته اند بيشتر بر اساس آن چه که بين مردم از دير زمان شهرت داشته، بيان کرده اند. آقاي کوچک زاده در تحقيقي که در اين زمينه انجام داده مي نويسد: مسجد منسوب به امام حسن عسکري ـ عليه السلام ـ قم از کهنترين مساجد اين شهر است و نخستين مسجد بنا شده در اين شهر مي باشد که پيش از آن آتشکده بود و احوص بن سعد اشعري آن را ويران ساخته و بر جاي آن مسجد مزبور را در دزپل ساخت. بر اساس اين نقل مسجد امام حسن ـ عليه السلام ـ همان اولين مسجدي که در قم بنا شده و نويسنده تاريخ قم هم به آن اشاره کرده است. و نيز احتمال مي دهد که اين مسجد همان مسجدي است که ابو صديم حسين بن علي بن آدم اشعري آن را در سال 265ق بنا نهاد و در زمان يحيي بن اسحاق 291 ه براي آن مناره اي نيز ساختند. که در يک سوي رودخانه کنار پل بکجه قرار داشت. اين مسجد به خاطر انتساب به امام يازدهم، از دير باز مورد توجه بسيار بوده است و اين احتمال هم وجود دارد که وکيل امام يازدهم، احمد بن اسحاق، به دستور امام عسکري از اموالي که به او مي رسيد صفه اي در کنار مسجد جامع (اولين مسجدي که ساخته شد) در کنار رودخانه بنا کرد که بر اين اساس به مسجد امام حسن عسکري ـ عليه السلام ـ معروف گرديد. البته بايد به اين نکته هم دقت کرد که مسجدي که در آن زمان ساخته شد به مراتب کوچک تر بوده و از آنجا که مردم با ديده احترام به اين مسجد مي نگرند پيوسته مورد توجه علما و حکام نيز بوده و به دفعات توسعه یافته و بازسازي شده است. بنابراين مي توان چنين نتيجه گرفت که همان گونه که در منابع پژوهشي قرون اخير بيان شده و نيز شهرتي که در ميان مردم سينه به سينه نقل شده است، اين مسجد منسوب به امام حسن عسکري ـ عليه السلام ـ مي باشد. که توسط وکيل خاص حضرت يعني احمد بن اسحاق اشعري از وجوه دريافتي از مردم بنا شده است. .

مرجع:

ایجاد شده در 1400/10/19

لینک کوتاه