تخمین زمان مطالعه: 3 دقیقه
چه دلیلی بر ولایت فقیه وجود دارد و آیا این مسأله در گذشته نیز مطرح بوده است؟ مسأله «ولایت فقیه» چه از جهت نظری و چه در عمل - قدمتی به درازای تشیع دارد. نصب مالک اشتر به ولایت مصر از سوی امیرالمؤمنینعلیه السلام، از مصادیق بارز این مسأله است. در فقه شیعه نیز فقیهان برجستهای در دورههای مختلف تاریخی، به گونههای مختلف به طرح آن پرداختهاند. از جمله این چهرههای تابناک فقه شیعه شیخ مفید، محقق کرکی، علامه نراقی، صاحب جواهر و ... و در میان معاصران نیز بزرگترین احیاگر آن در نظر و عمل حضرت امام خمینیقدس سره میباشند. برای آگاهی بیشتر ر.ک: احمد جهان بزرگی، پیشینه تاریخی ولایتفقیه. امام خمینیرحمه الله بر آن بودند که مسأله «ولایت فقیه» امری کاملاً بدیهی و بینیاز از دلیل و از اموری است که تصور دقیق و درست موضوع، بلافاصله به تصدیق آن میانجامد؛ لیکن سوگمندانه باید گفت شکافی چندین قرنه بین «روحانیت و سیاست» به سبب حاکمیت سلطههای غاصبانه و تبلیغات سوء دشمنان دین، به استدلال بر این مطلب حاجت افتاده است. در عین حال عالمان دین از گذشتههای دور نیز، همواره بر آن استدلال کرده و مبانی آن را استوار نمودهاند؛ چنانکه مرحوم نراقی در کتاب «عوائد الایام» نوزده دلیل نقلی بر آن ذکر کرده است. در مجموع دلایلی که بر ولایت فقیه اقامه میشود به سه دسته کلی تقسیم پذیرند: یکم. دلایل عقلی صرف؛ یعنی، ادلهای که صغری و کبرای قیاس در آن، همه عقلی است. دومّ. ادله نقلی محض؛ یعنی، دلایلی که تماماً برآمده از نصوص دینی - چون کتاب و سنت - است. سوّم. ادله ترکیبی؛ که ترکیب یافته از دلایل عقلی و نقلی است. هر یک از سه گروه یاد شده نیز تقریرات و یا مستندات متعددی دارند. در این جا به بیان برخی دلایل ترکیبی میپردازیم: 1. ماهیت اسلام؛ اسلام دینی جامع و در بردارندهی همه ابعاد حیات انسانی - اعم از امور فردی، اجتماعی، دنیوی و اخروی - است. برای آگاهی بیشتر در این باره نگا: 1. عبدالله نصری، انتظار بشر از دین؛ 2. علی ربانی گلپایگانی، جامعیت و کمال دین، کانون اندیشه جوان. 2. جاودانگی اسلام؛اسلام دینی است جاودان و احکامش تا قیامت باقی است: «حلال محمد حلال الی یوم القیامه و ...»( اصول کافی، ج 1، ص 58). 3. ضرورت حکومت دینی؛ اجرای قوانین سیاسی، اجتماعی و قضایی اسلام بدون تشکیل حکومت دینی، ممکن نیست. 4. لزوم استمرار حکومت دینی؛ جاودانگی احکام دینی و نیازمندی اجرای آنها به نظام سیاسی اسلامی، ضرورت وجود آن را بر همیشه نتیجه میدهد. 5. سرشت حکومت دینی؛ حکومت اسلامی، ماهیتاً حکومتی است که در آن قانون و هنجارهای دینی ملاک عمل باشد. 6. شرایط حاکم؛ با توجّه به سرشت قانونی حکومت دینی، حاکم در آن لزوماً باید از سه عنصر علم (فقاهت)، عدالت، و توانایی (کفایت) برخوردار باشد. این مسأله علاوه بر آن که از ماهیت حکومت دینی به دست میآید، در نصوص فراوانی مورد تأکید واقع شده است. 7. اصل عدم اهمال شارع (قاعده لطف): محال است که شارع نسبت به مسأله ضروری و مهمی چون حکومت و رهبری شایسته جامعه اسلامی، بیتفاوت باشد و امت را در این باره بلا تکلیف رها بسازد. 8. نتیجه: لا جرم خداوند «فقیه عادل» دارای توانایی و کفایت رهبری را برای امت اسلامی برگزیده و مسؤولیت داده است
.
پایگاه اطلاع رسانی حوزه
تماس با ما
آدرس : آزمايشگاه داده کاوي و پردازش تصوير، دانشکده مهندسي کامپيوتر، دانشگاه صنعتي شاهرود
09111169156
info@parsaqa.com
حامیان
همكاران ما
کلیه حقوق این سامانه متعلق به عموم محققین عالم تشیع است.