آیا می توان گفت که چون حضرت علی (ع) فرزند پیامبر(ص) نبود مردم اقبالی به ایشان نداشتند؟

بهره برداری از فضای حزن انگیز جامعه درپی رحلت حضرت رسول (ص) و عطش مردم در شناخت جایگزین «محوریت» حکومت اسلامی، زمینه شکل گیری شورای سقیفه را فراهم ساخت.این شورا زمانی شکل گرفت که حضرت علی (ع) پیکر پیامبراکرم (ص) را برای خاک سپاری آماده می ساخت. خشن معرّفی کردن چهره امام به دلیل کشتن بسیاری از سران و بزرگان مشرک قریش در جنگ ها سبب شد حضرت به جایگاه واقعی اش دست نیاید. توجیه و تحریف چهره واقعی امیرمؤمنان، واقعه تاریخی «غدیر» را به فراموشی سپرد و علی (ع) ماند و دو راه در پیش: «رویارویی» یا «سکوت».هراس از تحریف اسلام و ترویج بدعت ها، بازگشت مردم و زمامداران به عصر جاهلیت، حاکمیت اشراف، شکل گرفتن شکاف طبقاتی و تبعیض امام علی (ع) را به انتخاب گزاره نخست فرا خواند.بر این بنیاد، در مسیر احقاق حق و گزاردن تکلیف برآمد. دست حسن و حسین و فاطمه (علیها السلام) را گرفت، برای بازگرداندن خلافت به جایگاه واقعی اش به خانه یاران پیامبر(ص) شتافت و از آنان یاری خواست.در این رایزنی الهی جز چهار تن (سلمان، ابوذر، عمار و مقداد) کسی با حضرت یار نشد. نداشتن یاور از یک سو، عدم اعتراض مردم به حاکمیت غیر علی (ع) و رویکرد جامعه به تن پروری و عافیت طلبی از سوی دیگر، علی (ع) را به انتخاب گزاره دوم رهنمون شد.آن حضرت، بعدها در بازگشت از جنگ نهروان در پاسخ بدین پرسش که چرا چنان که با طلحه و زبیر نبرد کردی، به جنگ غاصبان خلافت نشتافتی، فرمود: اگر آن روز چهل یاور داشتم، مبارزه می کردم.امام سکوت را برگزید؛ اما سکوتی که سایه اش بیست و پنج سال بر سر خلفا و اشراف و رانده شدگان پیامبر(ص) سنگینی می کرد.«سال های سکوت» حضرت سال های «سکون» نبود. او در کنار بیان حق و اعتراض به کردار خلفا، به نگارش قرآن و تدوین فقه و تربیت شاگردان می پرداخت.حضور در عرصه سازندگی و حفر و وقف قنات های متعدد، کاشتن نخل و رسیدگی به امور محرومان و حمایت از صحابه معترض در این سال ها تحقق یافت. افزون بر این، حضرت در امور قضایی و سیاسی و نظامی مشاور دلسوز خلفا به شمار می آمد. خلفا با اذعان به جایگاه محوری علی (ع) در مسائل مهم حکومتی و اعتراف به اشتباهاتی که توسط وی اصلاح می شد.حضرت دوران بیست و پنج ساله سکوت خود را با عبارت «همانند کسی که استخوان در گلو و خار در چشم دارد، بردباری ورزیدم»، به تصویر می کشد :«وصبرتُ وفی العین قَذیً وفی الحَلْق شجاً، اَری تراثی نَهْباً؛ دیدم صبر کردن خرمندی است. پس صبر کردم در حالی که چشمانم را خاشاک و غبار و گلویم را استخوان گرفته بود، میراث خود را تاراج رفته دیدم»(نهج البلاغه، خطبه سوم.) اما در حقیقت روش سیاسی، اجتماعی و فرهنگی حضرت چنان بود که او نیز خار دیدگان و استخوان گلوی مخالفانش به شمار می آمد.باتوجه به مطالب پیش گفته باید گفت برای ما آنچه مطرح است ارزش و عظمت علی ع است و این که او از طرف خدا و رسولش به خلافت انتخاب شده است. فرق نمی کند پسر پیغمبر(ص) باشد و یا پسر ابوطالب. ولی اگر حضرت علی (ع) فرزند پیغمبر هم بود باز همین بود که رخ داد. دلیل این مطلب چند امر می تواند باشد:1 ـ با توجه به آیه مباهله امیرالمومنان علی (ع) به منزله جان پیامبر است. و جان نزدیک تر است به شخص از فرزند او، در واقع آنهایی که علی (ع) را تنها گذاردند، جان پیا مبر را تنها گذاردند، در نتیجه می توان گفت اگر علی فرزند پیامبر بود باز هم او را تنها می گذاردند.2 ـ در جریان اخوت بین مسلمین، علی (ع) را برادر خود انتخاب کرد و برادر چیزی از فرزندی کم ندارد، با این حال زیر بار خلافت او نرفتند.3 ـ علی (ع) هر چند فرزند پیامبر نبود ولی به منزله فرزند پیامبر (ص) بود. چرا که از کودکی زیر نظر پیامبر بزرگ شد و زیر نظر او تربیت شد و در واقع فرزند معنوی حضرت بود، و در بزرگی نیز هزار باب علم را به او تعلیم داد و او را خلیفه خود قرار داد.4 ـ اگر علی (ع) فرزند پیامبر نبود، حسن و حسین (ع) که فرزندان پیامبر بودند، چرا زیر با ر آن دو نرفتند، معلوم می شود فرزند پیغمبر بودن بهانه ای بیش نیست.5. مگر فاطمه زهرا (س) دختر پیامبر (ص) و طبق آیه تطهیر معصومه نبود چرا فریاد خیر خواهانه او را گوش ندادند و حتی فدک او را هم غصب کردند و بر حضرتش آن کردند که روی تاریخ را سیاه کرد؟ 5. مخالفان حکومت امام علی (ع) به صراحت می گفتند اینکه نبوت و امامت هر دو در یک بیت جمع شود مورد پذیرش آنان نیست.از آنچه گفته شد می توان نتیجه گرفت که مشکل این نبود که علی (ع) فرزند پیغمبر نبود بلکه مشکل در جای دیگر بوده است. .

پرسمان دانشگاهیان

مرجع:

ایجاد شده در 1401/03/25

لینک کوتاه