تخمین زمان مطالعه: 3 دقیقه
سوره حمد، اولین سوره قرآن است، که اسامی مختلف و متعددی دارد که هر کدام از آن اسامی، به یکی از ویژگیها اشاره دارد. یکی از نامهای این سوره «امّ الکتاب»[1] است؛ «ام» به معنای اصل است و چون این سوره، به طور مختصر، بر اصول و عنوانهای اصلی قرآنی اشاره دارد، چنین نامی به آن اطلاق شده است.[2] از جهت اینکه «ام» به معنای مادر نیز است، به آن مادر قرآن نیز گفتهاند.[3]نامهای دیگر سوره حمد که در روایات به آن اشاره شده عبارتاند از:1. فاتحة الکتاب[4]: زیرا مصحف و کتاب قرآن با این سوره آغاز میشود.2. حمد[5]: زیرا در ابتدای این سوره، خدای عالمیان مورد ستایش قرار گرفته و واژه حمد در آن به کار رفته است.3. اُمّ الکتاب[6]: ام به معنای اصل است و چون این سوره، به طور مختصر، بر اصول و عنوانهای اصلی قرآنی اشاره دارد، چنین نامی به آن اطلاق شده است.4. سَبع المَثانی[7]: کلمه «سبع» اشاره به این دارد که این سوره هفت آیه دارد و «مثانی» اشاره به این دارد که این سوره دو مرتبه نازل شده است؛ یک بار در مکه و یک بار در مدینه. شاید به این دلیل که در نماز دو مرتبه خوانده میشود، به آن مثانی گفتهاند. در باره این وجه تسمیه، احتمال دیگری نیز وجود دارد و آن این که گفتهاند: چون برخی از کلمات این سوره همچون ««اللَّه»، «رحمن»، «رحیم»، «ایّاک»، «صراط» و «علیه» دو مرتبه تکرار شده، این نام بر آن گذاشته شده است.[8]5. ام القرآن[9]: زیرا این سوره اصل قرآن و جامع همه مطالب آن محسوب میشود.به غیر از نامهایی که از جانب معصومین(ع) برای سوره حمد نقل شده، اسامی دیگری نیز برای سوره حمد گفته شده و در کتب تفاسیر آمده است که عبارتند از:6. وافی: به این دلیل که قرائت آن در نماز باید به صورت کامل باشد و خواندن بخشی از آن، کافی نیست.7. کافی: از این جهت که از سورههای دیگر بینیاز ولی سورههای دیگر به آن محتاجند.8. شافی (شفاء): زیرا این سوره شفا دهنده بیماریها است.9. اساس: به این دلیل که اساس عبادت، به آن بستگی دارد و یا به این دلیل که دربر دارنده اساس عبادت است.10. شکر: چون حاوی شکرگذاری و حقشناسی از صاحب نعمت حقیقی است.11. تعلیم مسأله: زیرا خداوند در این سوره، روش درخواست از او را به بندگانش نشان داده است. به این صورت که اول باید او را حمد و ثنا کنند و خلوص و توحید را در قلب خود جای دهند و بعد درخواست خود را مطرح سازند.12. مناجات: از این رو که نمازگزار با این سوره با خدا مناجات میکند، چنین نامی بر آن اطلاق شده است.13. تفویض: بدین جهت که این سوره متشمل بر استعانت بنده از خدا در همه امور و تفویض همه کارها به او است.14. رقیه: برای این که این سوره، تعویذی برای همه بیماریها و دردها و موجب حفظ از گزندگان و درندگان است.15. دعا.16. صلاة.[10] .
اسلام کوئست
تماس با ما
آدرس : آزمايشگاه داده کاوي و پردازش تصوير، دانشکده مهندسي کامپيوتر، دانشگاه صنعتي شاهرود
09111169156
info@parsaqa.com
حامیان
همكاران ما
کلیه حقوق این سامانه متعلق به عموم محققین عالم تشیع است.