اوضاع سیاسی ایران در آغاز جنگ، در سال 1359 چگونه بود؟

با پیروزی انقلاب اسلامی در بهمن 1357 و روی کارآمدن دولت موقت، تلاش در جهت جایگزین کردن نظم جدید آغاز شد. اما اوضاع سیاسی ایران همچنان بی ثبات بود. از یک طرف سلطنت‌طلب‌ها و نیروهای امنیتی و نظامی به جامانده از رژیم شاهنشاهی، به مخالفت با نظام انقلابی می‌پرداختند و از طرف دیگر، برخی گروه‌های سیاسی با تحریک و کمک بیگانگان، در مناطق مرزی به اختلافات داخلی دامن زده و خواهان تجزیه ایران بودند و برخی نظیر کمونیست‌ها، جبهه ملّی، حزب خلق مسلمان و سازمان مجاهدین خلق (منافقین) خواهان براندازی نظام تازه تأسیس بودند. از سوی دیگر، اختلافات دولت موقت با نیروهای خط امام به تدریج تشدید می‌شد تا آن‌که سرانجام اشغال سفارت امریکا به دست دانشجویان پیرو خط امام، در 13 آبان 1358 ، باعث سقوط دولت موقت شد.با سقوط دولت موقت، شورای انقلاب به فرمان امام خمینی زمام امور را در دست گرفت. از جمله اقدامات شورای انقلاب در این دوره، اجرای همه‌پرسی عمومی و تصویب قانون اساسی، انتخابات ریاست جمهوری و انتخابات مجلس شورای اسلامی بود. اولین رئیس جمهور ایران در 8 بهمن 1358 انتخاب شد و با شروع به کار مجلس شورای اسلامی در تیر 1359 زمینه برای تشکیل هیئت دولت فراهم گردید.مجلس اول، در تابستان 1359، با دو موضوع اساسی روبه رو بود: یکی چگونگی حل مسئله گروگان‌ها و دیگری رأی اعتماد به نخست‌وزیر و کابینه در مورد گروگان‌ها، لیبرال‌ها مانند گذشته، آن را موجب خدشه دار شدن هویت انقلاب و کشور و مغایر با حقوق بین‌الملل می‌دانستند. در حالی که پیروان خط امام در این مورد مخالف هر گونه مذاکره‌ای بودند. این موضع‌گیری‌ها آغاز تحول در سیاست داخلی و خارجی جمهوری اسلامی ایران بود، به طوری که برخی معتقدند یکی از علل اساسی و زمینه ساز اقدام امریکا در تحمیل جنگ به ایران به شمار می‌رود. انتخاب نخست وزیر از جمله مسائلی بود که کشمکش نیروهای خط امام با لیبرال ها را تشدید کرد. رئیس جمهور وقت، ابوالحسن بنی‌صدر، و مجلس شورای اسلامی مدت‌ها برای انتخاب نخست وزیر اختلاف داشتند. مجلس به نخست وزیر پیشنهادی وی رأی اعتماد نمی‌داد تا در نهایت محمدعلی رجایی فرد مورد حمایت حزب جمهوری اسلامی از طرف رئیس جمهور به مجلس معرفی شد. مجلس شورای اسلامی نیز در 20 مرداد 1359 به آقای رجایی رأی اعتماد داد. اما کارشکنی رئیس جمهور در معرفی وزیران، پیشرفت کار دولت را با وقفه و مشکل مواجه ساخت. این مشکلات علاوه بر دامن زدن به اختلافات داخلی، باعث کندی کار دولت می‌شد که این مسئله نیز به عنوان یکی از عواملِ اصلیِ تصورِ غلط صدام از اوضاع داخلی ایران و ترغیب وی به تسریع در شروع جنگ علیه ایران، قلمداد شده است.منبع: جنگ ایران و عراق، پرسش‌ها و پاسخ‌ها، فرهاد درویشی، مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ .

راسخون

مرجع:

ایجاد شده در سه روز پیش

لینک کوتاه