چرا قبر مطهر شریف حضرت زهرا(س) مخفی است؟ چرا حضرت زهرا(س) وصیت کردند که ایشان را شبانه دفن کنند؟

فلسفه اصلى مخفى بودن قبر حضرت زهرا سلام الله علیها مربوط مى شود به وقایع و جسارتهایى که از طرف خلفاى وقت و اطرافیان خلفا ، به آن بزرگوار وارد شده بود ، در این زمینه نقل شده است که حضرت زهرا ( س ) زمانى که وقت رحلتشان نزدیک شد و در بستر به حالت احتضار بسر مى‌بردند ، حضرت على علیه السّلام بر بالاى بسترشان آمدند و بعد از صحبتهایى که با همدیگر کردند ، حضرت فاطمه ( س ) اجازه خواستند تا چند وصیّت به همسرشان على علیه السّلام کنند . ( حجه اللّه النجفى الرضوى الامیرى ، احتجاج الزهرا فاطمه ، انتشارات فروزان ، چاپ دوم ، ص 210 ) از جمله وصایاى حضرت زهرا ( س ) به على علیه السّلام این بود که فرمودند : اى پسرعمو ! اگر تا چند ساعت دیگر از دنیا رفتم جنازه‌ام را شبانه تشییع کن و مراسم تشییع مرا اعم از غسل و کفن و نماز خواندن و دفن کردن باید در محیطى مخفى و پنهان انجام دهید و فقط به کسانى اجازه در تشییع دهید که ظلم و جفا نسبت به من روا نداشته‌اند و حتّى به یک نقل ، حضرت زهرا ( س ) تصریح کردند که نگذارید ابى‌بکر و عمر بر من نماز بخوانند و در تشییع جنازه من شرکت کنند . حال بحث در این‌است که علّت اجازه ندادن حضرت زهرا ( س ) در مراسم تشییع حضرت بیانگر چیست ؟ یقیناً حضرت زهرا ( س ) با این کارشان مى‌خواستند بار دیگر همانند جریان فدک مبارزه‌ى جدیدى را با وصیّت‌نامه سیاسى خویش شروع کنند که ضربه سهمگینى به حکومت وقت وارد سازند . ( خشاوى ، شهین ، زندگانى سیاسى حضرت زهرا ( س ) ، تهران ، نشر عابد ، چاپ اول ، 1378 ، ص 280 ) . فاطمه اطهر ( س ) با وصیّت خویش افکار خفته مردم مدینه را بیدار مى‌ساختند و توجه افکار عمومى را نسبت به پایمال کردن حقّ خویش جلب مى‌کردند ( عاملى ، سید جعفر مرتضى ، رنجهاى زهرا ( س ) ، ترجمه محمد سپهرى ، قم ، نشر ایام ، چاپ اول ، 1378 ، ص 223 ) . امیرالمؤمنین با عمل به وصیّت زهرا ( س ) اذهان جامعه را دچار شک و تردید کردند و مشروعیت خلیفه را زیر سؤال بردند و مظلومیت حضرت زهرا ( س ) را بیشتر آشکار ساختند و این سؤال را همیشه براى همگان مطرح کردند که چرا قبر زهرا ( س ) مخفى مانده است . بدین طریق زمانیکه حضرت زهرا ( س ) از دنیا رفتند مردم سراسیمه به خانه حضرت زهرا ( س ) مى‌آمدند و منتظر بیرون آمدن جنازه بودند که على علیه السّلام به ابوذر فرمودند : برو و با صداى بلند اعلام کن که برگردند چرا که تشییع جنازه دختر رسول‌خدا امشب صورت نمى‌گیرد و به تأخیر افتاده‌است . مردم که متفرق شدند حضرت على علیه السّلام با کمک اسماء بدن حضرت را غسل و کفن کردند و در نیمه شب با عده‌اى از نزدیکان و یاران خویش که عبارت بودند . از : سلمان ، ابوذر ، مقداد ، عمار ، عباس و زبیر و چند تن دیگر به همراه على علیه السّلام جنازه دختر رسول‌خدا را شبانه تشییع کردند و شبانه به خاک سپردند و حضرت على علیه السّلام قبر حضرت فاطمه ( س ) را هم‌سطح زمین کردند و حتى روایت شده در چند نقطه در بقیع حضرت ، قبر درست کردند تا دشمنان متوجه نشوند که قبر حضرت فاطمه ( س ) کدام‌یک است و این راز مخفى ماندن قبر فاطمه ( س ) براى همیشه مانده است و کسانى هم که حضور داشتند دیگر بعدها محل اختفاء قبر فاطمه ( س ) را بیان نکردند . ( مجلسى ، محمدباقر ، بحارالانوار ، ترجمه محمدجواد نجفى ، انتشارات اسلامیه ، 1354 ، جلد دهم ، ص 195 ) . دانشمند ارجمند جعفر شهیدى مى نویسد : . . . به هر حال پنهان داشتن قبر دختر پیغمبر ناخشنود بودن او را از کسانى چند نشان مى دهد و پیداست که او ( فاطمه زهرا ( س ) ) مى خواسته است با این کار آن ناخشنودى را آشکار سازد . ( جعفر شهیدى ، زندگانى حضرت فاطمه ، ص 165 ) . بنابراین با توجه به مطالبى که عرض شد ، علت مخفى ماندن قبر آن حضرت را مى توان در امور زیر خلاصه کرد : . 1 اینکه ، دشمنان و غاصبان حق آن مظلومه به قبر آن حضرت دسترسى نداشته باشند تا روزى در صدد نبش آن برنیانید . . 2 اینکه ، خود آن حضرت خواستند که شبانه و مخفیانه ، دفن شوند که به تبع آن قبرشان مخفى بماند . . 3 با توجه به محتواى وصیت ایشان در مورد دفن آن حضرت مى توان گفت که مى خواستند با این کار ، افکار عمومى را بیدار کرده و مردم را نسبت به ظلم حکام زمانشان نسبت به ایشان و على ( ع ) ، آگاه سازند ، و لذا ، این سوال را که چرا قبر حضرت فاطمه ( س ) مخفى ماند را براى همیشه در اذهان مردم زنده نگه دارند . همچنین با توجه به مطالبى که عرض شد علت شبانه دفن شدن حضرت زهرا نیز روشن شد ، آنحضرت تا آخرین لحظات عمر شریفشان دست از مبارزه براى احقاق حق و یارى امیرالمومنین بر نداشت و نارضایتى خود را از مردم بیعت شکن مدینه آشکار کرد چنان که حضرت در بستر بیمارى از مردم شکایت نموده و فرمود : به خدا دنیاى شما را دوست نمى دارم و از مردان شما بیزارم ! درون و بیرونشان را آزمودم و از آنچه کردند ناخشنودم ! . . . نفرین بر این مکّاران . . . واى بر آنان ! چرا نگذاشتند حق ( ولایت امام على ) در مرکز خود قرار یابد و خلافت بر پایه هاى نبوت استوار ماند ؟ . ( اعیان الشیعه ، ج 2 ، ص 469 بحارالانوار ، ج 43 ، ص 206 - 207 جعفر شهیدى ، زندگانى حضرت فاطمه ( س ) ، ص 150 ج 151 ) . از امام صادق ( ع ) سؤال شد که چرا حضرت زهرا ( س ) شبانه دفن شد ؟ حضرت فرمود : لانّها أوصت أن لا یصلّى علیها الرّجلان العربیان ( علل الشرایع ، ج 1 ، ص 185 ، الصدوق ، تحقیق : السید محمد صادق بحر العلوم مناقب ابن شهر آشوب ، ج 1 ، ص 504 ) : حضرت زهرا ( س ) وصیت نمود که آن دو مرد ( ابوبکر و عمر ) بر او نماز نخوانند . امام على ( ع ) نیز طبق وصیت فاطمه زهرا ( س ) عمل نمود و او را شب دفن نمود . ( طبقات الکبرى ، ج 8 ، ص 18 ج 19 ) در صحیح بخارى آمده است : شوى او شبانه او را به خاک سپرد و رخصت نداد تا ابوبکر بر جنازه او حاضر شود . ( صحیح بخارى ، ج 5 ، ص 177 ) . مرحوم صاحب مدارک رضوان الله تعالى علیه مى‌گوید : علت مخفى بودن محل دفن فاطمه سلام الله علیها آن گونه که مخالف و موافق نقل کرده‌اند این است که آن حضرت به امیرمؤمنان علیه السلام سفارش کرد تا او را شبانه دفن کند تا آنان که او را اذیت کرده و از ارث پدرش محروم کرده بودند بر وى نماز نخوانند . ( الموسوى العاملى ، السید محمد بن على ( متوفاى 1009 ه ) ، مدارک الأحکام فى شرح شرائع الاسلام ، ج 8 ، ص 279 ، نشر و تحقیق مؤسسه آل البیت علیهم السلام لإحیاء التراث ، الطبعه : الأولى ، 1410 ه ) . بنابراین ، با این وصیت ، حضرت زهرا ( س ) خواست نارضایتى خود از مردم ، ( به ویژه ابابکر و عمر ) را اعلام نموده و افکار عمومى را در طول تاریخ به این نکته جلب کند که دختر پیامبر از برخى مسلمانان راضى نبوده و دستگاه غاصب حکومت نسبت به خاندان پیامبر ( ص ) ستم روا داشته است . هم چنین از این طریق ، مظلومیت حضرت على ، غصب خلافت او و غصب فدک فهمیده شود . همچنین شبانه دفن شدن حضرت این پرسش را در اذهان عمومى به وجود مى آورد که چرا تنها باقیمانده و یادگار پیامبر اسلام ( ص ) با آن عظمت شبانه دفن شد ؟ مگر چه ستمى بر او روا داشته شده است ؟ به هر حال این روشن است که حضرت زهرا سلام الله علیها با این وصیت خود نارضایتى شدید خود را از غاصبان خلافت نشان داده است و این روایت صحیحه را نیز همه به آن اعتراف دارند که نارضایتى فاطمه زهرا سلام الله علیها مساوى است با نارضایتى پیغمبر خدا صلى الله علیه و آله و نارضایتى پیامبر مساوى است با خشم و غضب خدا . پس غاصبان خلافت به یقین مورد خشم و غضب خدا هستند . .

پرسمان دانشگاهیان

مرجع:

ایجاد شده در 1401/03/25

لینک کوتاه