برخی قائلند که فهم قرآن نیازی به سنت ندارد. آیا این نظریه قابل قبول است؟

بطلان این نظریه، نیاز چندانى به برهان ندارد؛ زیرا با اندکى تأمّل، روشن مى شود که ملاحظات سیاسى، مبناى اصلى آن بوده است ، نه باورهاى علمى و دینى. در عین حال، دلایل ذیل، بطلان این دیدگاه را روشن مى سازند: اجتهاد در برابر نصّ قرآن نظریّه بى نیاز بودن قرآن شناسى از سنّت، در مقابل آیاتى است که پیامبر خدا را مُبیِّن و مفسّر وحى، معرّفى کرده و اطاعت از ایشان را مانند اطاعت از خداوند، واجب نموده اند.[۱] همچنین آیاتى از قرآن، تأکید دارند که این کتاب، روشن و روشنگر همه چیز است، مثل: «لَّقَدْ أَنزَلْنَآ ءَایَاتٍ مُّبَیِّنَاتٍ.[۲] تحقیقا آیاتى روشنگر را فرو فرستادیم». «هَذَا بَیَانٌ لِّلنَّاسِ.[۳] این، بیانى براى مردم است» . «نَزَّلْنَا عَلَیْکَ الْکِتَابَ تِبْیَانًا لِّکُلِّ شَىْءٍ.[۴] و این قرآن را که روشنگر هر چیزى است ، بر تو فرو فرستادیم» . این آیات، بى تردید، بدین معنا نیستند که همه معارف قرآن، براى همه مردم ، واضح و روشن است و نیازى به تفسیر وتبیین ندارد؛ بلکه معارف قرآن، مراتبى دارد و هر کس به حسب استعداد و ظرفیت فکرى و روحى خود، از روشنایى و روشنگرى این کتاب آسمانى، پرتو مى گیرد.[۵] اجتهاد در برابر نصّ پیامبر(ص) تصمیم پیامبر(ص) در باره نوشتن چیزى که مانع از گم راهى امّت شود ـ که شرح آن گذشتـ، به روشنى نشان مى دهد که قرآن ، به تنهایى، مانع گم راهى نیست. تجربه تاریخ اسلام هم این واقعیت را تأیید کرده است و اگر نبود جز این که نظریه بى نیازى قرآن از سنّت، اجتهاد در برابر سخن کسى است که به تصریح قرآن، از سرِ هوس، سخن نمى گوید[۶] و اطاعت از او ، اطاعت از خداست[۷] و مردم، موظّف به انجام دادن همه اوامر او هستند،[۸] همین براى اثبات بطلان آن ، کافى بود. اجماع امّت اسلامى بر نیازمندى به سنّت اجماع مسلمانان در عمل کردن به سنّت و معتبر دانستن آن به عنوان دومین منبع معرفت دینى در کنار قرآن، دلیل دیگرى بر ردّ دیدگاه نخست، محسوب مى شود. پی‌نوشت‌ها: [۱] مانند آیه ۴۴ از سوره نحل و آیه ۹۲ از سوره مائده. [۲] نور : آیه ۴۶ . [۳] آل عمران : آیه ۱۳۸ . [۴] نحل : آیه ۸۹ . [۵] ر.ک : ص ۶۳ (درآمد / مراتب قرآن شناسى) . [۶] «مَا یَنطِقُ عَنِ الْهَوَى * إِنْ هُوَ إِلَّا وَحْىٌ یُوحَى ؛ و از سرِ هوس ، سخن نمى گوید . این (قرآن) ، بجز وحى اى که فرو فرستاده مى شود ، نیست» (نجم: آیه ۳ ـ ۴) . [۷] «مَّن یُطِعِ الرَّسُولَ فَقَدْ أَطَاعَ اللَّهَ؛ هر کس پیامبر را اطاعت کند، خداوند را اطاعت کرده است» (نساء:آیه۸۰). [۸] «مَآ ءَاتَاکُمُ الرَّسُولُ فَخُذُوهُ وَ مَا نَهَاکُمْ عَنْهُ فَانتَهُواْ ؛ آنچه را که پیامبر به شما داده است ، بگیرید و از آنچه شما را باز داشته ، باز ایستید» (حشر : آیه ۷) . منبع: دانشنامه قرآن و حدیث، آیت الله محمدی ری شهری، ج ۱، نشر دارالحدیث، ص ۴۱ - ۷۴ در این زمینه حتما بخوانید: فهم قرآن از طریق سنّت نگاهی به آسیب‏های فهم قرآن فهم قرآن از نگاه امام خمینی (ره) دلایل فهم پذیری قرآن کریم و نقد ادله ی مخالفان تعامل قرآن و سنت در فهم دین مبانی شناخت و فهم قرآن از دیدگاه امام خمینی (ره) دانش های باسته در فهم و تفسیر آیات قرآن .

راسخون

مرجع:

ایجاد شده در سه روز پیش

لینک کوتاه