قبل از آن که به اصل بحث می بپردازیم لازم است چند مقدمه را مطرح کنیم و پس از آن مورد مسأله طرح شده در سؤال به گفتگو بپردازیم:

قبل از آن که به اصل بحث می بپردازیم لازم است چند مقدمه را مطرح کنیم و پس از آن مورد مسأله طرح شده در سؤال به گفتگو بپردازیم: آنگاه که آیات قرآن را می خوانیم با این آیه در مورد خلقت انسان روبرو می شویم که می فرماید: «ثم انشأناه خلقا آخر فتبارک الله احسن الخالقین؛ سپس آن را آفرینش تازه ای دادیم، پس بزرگ است خدایی که بهترین آفرینندگان است». (مومنون، 15) در این آیه خداوند وقتی مراحل شکل گیری انسان را از خاک تا جنین شدن را بیان می کند در پایان خود را بهترین آفرینندگان می نامد. در واقع این بدان معناست که خداوند به سبب خلقت انسان، بهترین آفریننده است و لازمه بهترین آفریننده بودن او این است که انسان نیز بهترین مخلوق و آفریده شده باشد، به عبارت دیگر همان طور که او «احسن الخالقین» است انسان نیز باید «احسن المخلوق» باشد. مطلب دیگری که باید در مورد آن صحبت کنیم،‌ آیه: «فَإِذا سَوَّیْتُهُ وَ نَفَخْتُ فیهِ مِنْ رُوحی فَقَعُوا لَهُ ساجِدینَ؛ پس وقتى آن را درست کردم و از روح خود در آن دمیدم پیش او به سجده درافتید». (حجر، 29) و این که خداوند در این آیه می فرماید: «و از روح خود دمیدم ... ». یعنی چه؟ آیا واقعا از خداوند روحی جدا شد و در انسان دمیده شد یا مطلب به گونه ای دیگر است؟ باید توجه داشت که خداوند نه جسم دارد و نه روح. و اضافه روح به خداوند (روحی) به اصطلاح «اضافه تشریفی» است و دلیل بر این است که روحی که بسیار پرعظمت در کالبد انسان دمیده شده، همان طور که خانه کعبه را به خاطر عظمتش «بیت الله» می خوانند و ماه مبارک رمضان را نیز به خاطر برکتش «شهر الله» (ماه خداوند) می نامند. حال با ذکر این دو مقدمه بهتر است وارد اصل بحث شویم و در مورد آن به گفتگو بپردازیم. اولا اگر منظور از موجودات فضایی همان موجودات تخیلی ای است که در فیلم های تخیلی به تصویر کشیده می شود باید گفت که همان طور که از نام چنین فیلم هایی برمی آید اینها برآمده از افکار و خیالات انسان است و از طرفی نیز دلیلی بر وجودشان نداریم نه علم وجودشان را تأیید کرده و نه از وحی در موردشان سخنی به میان آمده است. آنچه در وحی آمده از این قرار است. آیه 29، سوره شوری می فرماید: «وَ مِنْ آیاتِهِ خَلْقُ السَّماواتِ وَ اْلأَرْضِ وَ ما بَثَّ فیهِما مِنْ دابَّةٍ وَ هُوَ عَلى جَمْعِهِمْ إِذا یَشاءُ قَدیرٌ؛ و از نشانه هاى [قدرت] اوست آفرینش آسمانها و زمین و آنچه از [انواع] جنبنده در میان آن دو پراکنده است و او هرگاه بخواهد بر گردآوردن آنان تواناست». در این آیه کلمه «دابه» را هم به موجودات ذره بین و هم به موجودات غول پیکر اطلاق می شود و شامل هر دو می گردد. اما آنچه قابل توجه است این گونه نیست که آنان از انسان باهوش تر باشند (بنا به مطلبی که در مورد احسن الخالقین گفتیم) آیه دیگری که می توان در این باره بدان اشاره کرد،‌آیه 38، سوره انعام است که می فرماید: «وَ ما مِنْ دَابَّةٍ فِی اْلأَرْضِ وَ لا طائِرٍ یَطیرُ بِجَناحَیْهِ إِلاّ أُمَمٌ أَمْثالُکُمْ ما فَرَّطْنا فِی الْکِتابِ مِنْ شَیْ ءٍ ثُمَّ إِلى رَبِّهِمْ یُحْشَرُونَ؛ و هیچ جنبنده اى در زمین نیست و نه هیچ پرنده اى که با دو بال خود پرواز مى کند مگر آنکه آنها [نیز] گروه هایى مانند شما هستند ما هیچ چیزى را در کتاب [لوح محفوظ] فروگذار نکرده ایم سپس [همه] به سوى پروردگارشان محشور خواهند گردید». در این آیه نیز از وجود موجودات دیگری غیر از انسان سخن می راند که همانند انسان هستند، این همانندی یا به خاطر وجود اسرار شگفت انگیزی است که در خلقت شان وجود دارد و یا به جهت درک و فهم و شعورشان است بدین معنا که آنان نیز در عالم خود دارای شعور و ادراک هستند، خدا را می شناسند و به اندازه توانایی خود او را تسبیح و تقدیش می گویند. به هر حال موجوداتی که غیر از انسان در این عالم وجود دارند، موجوداتی اند که از انسان برتر نیستند بلکه طبق آنچه گفته شد این انسان است که سرور کائنات و بهترین مخلوقات می باشد و موجودات دیگر به نحوی تحت اداره و سیطره انسان اند. باید خاطر نشان کنیم که در میان گروه های مختلف موجودات چنانچه از اختیار برخوردار باشند و یافتن راه سعادت و انتخاب آن به خودشان واگذار شده باشد مطمئنا سفیرانی در میان وجود خواهد داشت تا آنان را به این راه هدایت نمایند. مطلب دیگر این که در آیه 38، سوره انعام که در مورد آن صحبت کردیم در پایان آیه جمله ای داریم بدین صورت که: «ثُمَّ إِلى رَبِّهِمْ یُحْشَرُونَ؛ آنکه آنها [نیز] گروه هایى مانند شما هستند ما هیچ چیزى را در کتاب [لوح محفوظ] فروگذار نکرده ایم سپس [همه] به سوى پروردگارشان محشور خواهند گردید». که در این آیه نشان می دهد برای آنان نیز قیامت و حشری نیز وجود دارد و آنان نیز سرانجام در پیشگاه عدل الهی حاضر می شوند. .

پرسمان دانشگاهیان

مرجع:

ایجاد شده در 1401/03/25

لینک کوتاه