در مورد فرشته فطرس توضیحاتی عنایت بفرمائید ؟

فطرس نام فرشته ای است که نقل شده به حسین بن علی( علیهما السلام) ملتجی گردید و آن حضرت وی را شفاعت نمود (سفینه البحار ) جریان فطرس در چند روایت از معصوم روایت شده و در کتب مختلفی نقل شده از جمله در کامل الزیارات ابن قولویه که از کتب معتبر حدیث می باشد ( کامل الزیارات 140) همچنین در ضمن دعای مربوط به روز سوم شعبان که شیخ طوسی در مصباح المتهجد از قاسم بن علاء همدانی و کیل امام هادی از امام زمان نقل کرده است این جمله آمده است که وعاد فطرس بمهده و پناه آورد فطرس به گهواره او ( امام حسین علیه السلام) ( مصباح المتهجد ص 826-827) جهت توضیح بیشتر در فرشتگان و فطرس توجه شما را به مطالب زیر جلب می نماییم : با بررسی آیات و روایات متعدد می توا ن ویژگی های زیر را برای فرشتگان برشمرد : 1- موجودات شریف و ارزشمندی هستند که واسطه بین خداوند متعال و عالم محسوس به شمار می ایند و در همه حوادث بزرگ و کوچک جهان نقش دارند بر هر امری با توجه به ابعاد و جنبه های مختلف آن یک یا چند فرشته گمارده شده است نقش فرشتگان در حوادث و جریان ها اجرای فرمان الاهی و تثبیت آن در جایگاه ویژه اش است قرآن کریم در این باره می فرماید « لا یسبقونه بالقول و هم بامره یعملون» (1) آن ها در هیچ سخنی بر خداوند پیشی نمی گیرند و مطیع امر خداوندند.2- در فرشتگان سرکشی و نافرمانی وجود ندارد چون اراده ی مستقل از اراده خداوند ندارند تا چیزی خلاف خواست او بخواهند قرآن در این مورد می فرماید :« لا یعصون الله ما امرهم و یفعلون ما یومرون» (2) فرمان خداوند را مخالفت نمی کنند و امر او را اطاعت می کنند .3- فرشتگان با وجود فراوانی و کثرت از نظر مقام و درجه مختلفتد برخی برتر از برخی دیگرند و عده ای فرمانده و عده ای فرمانبردارند آن که فرمانده است به امر الاهی امر می کند و فرمان می دهد و آن که فرمان بر است نیز به دستور الاهی مطیع و فرمانبردار است و همگی در این ویژگی که از خود اراده و اختیاری ندارند مشترکند چنان که قران می فرماید« و ما منا الا له مقام معلوم »(3) هر کدام از ما فرشتگان دارای رتبه و جایگاه معین و مشخصی است .4- چون کارهای فرشتگان به امر خداوند و اراده او است و خداوند در همه آمورش غالب و چیره است« والله غالب علی امره »(4) خداوند بر کارش مسلط و چیره است و هیچ چیز در آسمان ها و زمین او را عاجز و مغلوب نمی سازد (5) فرشتگان نیز که فرمانبرداران حق بوده اراده و خواستی جز اراده و خواست او ندارند و همواره چیره و پیروزند (6) در مورد فطرس که یکی از فرشتگان الاهی است روایات متعددی داریم که مضمون و محتوای آن ها یک سان است در روایتی می خوانیم فطرس فرشته ای بود که گرداگرد عرش الاهی در گرش بود و درباره دستوری از اوامر خداوند کوتاهی و سستی ورزید بالش به کیفر این نافرمانی چیده شد و به یکی از جزیره ها تبعید گردید هنگامی که امام حسین متولد شد جبرئیل برا ی عرض تبریک به پیامبر به سوی زمین فرود آمد و در راه با فطرس دیدار کرد جبرئیل به وی پیشنهاد کرد برای عرض تبریک و تهنیت با او نزد پیمبر برود هنگامی که جبرئیل او را به حضور پیامبر برد به امر پیامبر بالش را به بدن پاک امام حسین مالید و سلامتش را بازیافت (7) عده ای از بزرگان معتقدند داستان فطرس با آیات صریح قران که ویژگی های فرشتگان را بر شمرده آن ها را بندگان مطیع و کریم و شایسته خداوند معرفی می کند و از هر نوع سرپیچی و نافرماین پیراسته می داند سازگاری ندارد پس باید این گونه روایات را نادرست شماریم و به فرض درستی شان بدان سبب که نکته ای فراتر از ادراک ما دارتند باید علمش را به اهلش یعنی اولیای برگزیده الاهی واگذاریم و خود را در فهم آن ناتوان بدانیمدر مقابل عده ای بر این باورند که فرشتگان اصناف و درجه های گوناگون دارند گروهی مقربند و گروهی در درجه پایین تر جای گرفته اند آیاتی که هرگونه نافرمانی و. سرپیچی را از فرشتگان نفی می کنند به فرشتگان مقرب مربوط است فطرس از فرشتگان مقرب نبود تا از هر نوع سرکشی پیراسته باشد به ویژه آن که تخلف و سرپیچی فطرس در برخی روایات کنید و سستی ورزیدن خوانده شده که نوعی ترک اولی است نه گناه چنان که پیامبران نیز درجات مختلف دارند« تلک الرسل فضلنا بعضهم علی بعض» (8) بعضی پیامبران را بر بعضی برتری بخشیدیم .عده ای از انبیا ترک اولی داشتند ولی جمعی مانند پیامبر بزرگوار اسلام و خاندان پاکش جز اراده الاهی اراده ای نداشتند و حتی از ترک اولی نیز پیراسته بودند .منابع:(1) انبیا آیه 21.(2) انبیاء آیه21 3.(3) تحریم آیه 66.(4) صافات آیه 37.(5) یوسف آیه 12.(6) فاطر آیه 35.(7) رک المیزان، ج 17،ص12 ذیل آیه اول سوره فاطر .(8) رک سفینه البحار شیخ عباس قمی ره ،ج 3،ص930 بحار الانوار، ج 26،ص340 روایت 10 ،ج 43 ،ص 243 روایت 8 و ،ج 4،ص182 روایت 7.(9) بقره آیه 352.به نقل از اداره پاسخگویی آستان قدس رضوی .

پرسمان دانشگاهیان

مرجع:

ایجاد شده در 1401/03/25

لینک کوتاه