درباره ازدواج فامیلی و نقش والدین درتصمیم گیری و انتخاب تا چه حدی است؟

در مورد ازدواج فامیلى در منابع روایى شیعه نفیا و اثباتا مطلبى نیافتیم.تنها در منابع اهل سنت از پیامبر اکرم(ص) نقل شده است اغتربوا لاتضووا با افراد دور (غریبه) ازدواج کنید تا فرزندانتان لاغر و ضعیف نباشند، (الفائق فى غریب الحدیث زمخشرى، ج 2، ص293).همچنین در منابع روایى شیعه از امام زین العابدین(ع) روایت شده است «من تزوج لله و لصلة الرحم توجه الله بتاج الملک و الکرامه» ؛ «کسى که براى خداوند و صله رحم ازدواج کند خداوند او را به تاج پادشاهى و کرامت سرافراز مى کند» (وسائل الشیعه، ج 20، ص 51- فقیه، ج 3، ص 243). از این روایت استفاده مى شود ازدواج با فامیل در راستاى صله رحم اگر باشد امرى پسندیده است.قابل ذکر است صحت روایت نقل شده از منابع اهل سنت و معنایى که براى آن شده است محل تردید است.از نظر پزشکى هرگونه ازدواجى با اقارب و خویشاوندان منع نگردیده. بلکه افراد و فامیل هایى که در شرایط فیزیولوژیک ویژه و یا واجد ویژگى ها و گروه هاى خونى خاصى هستند از چنین ازدواج هایى منع گردیده اند. بنابراین توصیه پزشکان در این زمینه عمومیت ندارد.آنچه در مورد انتخاب همسر در آیین اسلام تأکید شده است صلاحیت، تقوا، عفاف و حسن خلق است و فرقى نمى کند که از فامیل باشد یا غیر آن. بنابراین اولویت را به دیانت و اخلاق بدهید و به نکات چندى توجه داشته باشید:الف) ازدواج با فامیل از جنبه هاى مثبتى برخوردار است که نباید از آن غافل بود؛ مثلاً انسان نسبت به فامیل شناخت بیشترى دارد و... .ب ) آنچه درباره ازدواج فامیلى گفته شد به جاى خود، ولى در ازدواج علاقه و شایستگى ملاک است. بنابراین اگر هردو یا یکى از این دو جهت نباشد این ازدواج به صلاح طرفین نخواهد بود.ج ) در عین حال اگر در صدد ازدواج با فامیل برآمدید حتما به پزشک متخصص مراجعه کنید تا در آینده نسبت به فرزندان شما مشکلى پیش نیاید؛ گرچه این گونه مشکلات در ازدواج هاى غیر فامیلى نیز وجود دارد. از نظر فقهی به نظر بسیاری از فقها؛ اجازه پدر در ازدواج دختر لازم است اما برای پسر از دیدگاه فقهی شرط نیست و لازم نیست جهت ازدواج با شخصی معین از آنها کسب اجازه نماید. اما از جهت تربیتی و روان شناختی باید بررسی کرد که آیا چنین حکمی از دیدگاه تربیت اسلامی وجود دارد یا نه؟ و اگر وجود دارد جه توجیهی دارد؟ از دیدگاه تربیتی کسب رضایت والدین در ازدواج از طرف پسر و دختری که ازدواج مجدد می کند بسیار پسندیده و خوب است (نه آنکه ضرورت و وجوب داشته باشد) چه این رضایت منتهی به دو پیامد اساسی می شود و دو نتیجه اساسی و بسیار مهم را در پی خواهد داشت: 1. جلب رضایت والدین با کسب مشورت و اخذ نظر آنها در انجام یک رخداد خطیر می شود . خود می دانید که آگاهی از نظر افراد آگاه و خیرخواه و متعهد در انجام یک کار موجب می شود درصد خطا و در آن کار کاهش یابد و میزان ضرر و بروز پیامد منفی در آن کار را بسیار تقلیل یابد. حال در رخدادی مانند ازدواج که گوشه های ناپیدا و نامعلوم فراوانی دارد اگر با تحقیق و آگاهی و اخذ نظر مشورتی دیگران انجام بگیرد یقینا میزان خطا و احتمال پیامد منفی را کاهش می دهد. از والدین چه شخصی به روحیات و شخصیت فرزند خود آگاه تر است؟ چه شخصی از والدین در مورد فرزندانش خیرخواه تر و نیک اندیش تر است؟ و ... پس تأمین رضایت آنها بگونه ای موجب کاهش ضرر و احتمال خطا می شود و این حقیقتی است که کسی نمی تواند منکر آن باشد. 2. نتیجه دیگر تأمین رضایت والدین برخورداری از حمایت روحی و روانی آنها در آینده است. در جوامع اسلامی که خانواده ها کاملا به یکدیگر متصل و تعلق خاطر دارند و تا پایان عمر همدیگر را وابسته به هم می دانند و از حمایت یکدیگر برخوردارند و حتی بدون این حمایت احساس تنهایی و بریده بودن می کنند، اگر با ازدواج که آغاز تشکیل یک خانواده نوپا است که جوان از این حمایت محروم شوند خود به خود احساس شکست می کنند. البته در جوامع غربی که تعلق اعضای خانواده به خانواده و یکدیگر فقط به سن بلوغ و قانونی شدن سن افراد محدود می شود و روابط عاطفی و احساسی اصلا وجود ندارد، جوانان از ابتدا این پشتوانه و حمایت را از دست داده اند. حال باید خود قضاوت کنید که حفظ این تعلق پسندیده است یا بریدن و نابودن ساختن آن. در جوامع ایرانی(شرقی) و اسلامی این وابستگی بعد از ازدواج نه تنها قطع نمی شود و کاهش پیدا نمی کند بلکه در تمام دوران متفاوت زندگی به شکلی خاص ظاهر می شود. بعد از ازدواج و تشکیل خانواده این تعلق در قالب رفت و آمدهای خانوادگی، میهمانی دادنها و میهمانی رفتن خانوادگی و مشارکت در مراسم های خانوادگی و ... ظاهر می شود. در جوامع غربی حتی برای آغاز زندگی مشترک مراسمی جز انجام عقد نزد پدر مقدس مراسم خانوادگی نیست تا دیگران مشارکت کنند و به همیاری دعوت شوند در حالی که در جوامع شرقی و ایرانی و اسلامی بیش از 10 جلسه و مراسم وجود دارد که اگر برگزار شود ولی کم شور باشد موجب شکست روحی شما می شود تا چه رسد به آنکه اصلا برگزار نشود کافی است به ذهنیت خودتان مراجعه کنید و ببینید که آیا در آن آیا مراسم خاصی برای ازدواجتان تصور کرده اید یا نه؟ یقینا می گوئید و برنامه ریزی کرده اید که این گونه مراسم بپا می کنم و به این شکل دعوت می کنم و ... حال اگر کسی این تصور شما را اجابت نکند چه روحیه ای خواهید داشت؟ آیا برگزار شدن و برگزار نشدن مراسم برای شما یک اثر را دارد؟ آیا با شکوه بودن و نبودن آن برای شما یکسان است؟ و ... تمام این پیامدها حکایت از وابستگی ما به این روابط و حمایت دارد که باید حفظ شما تا افراد جوان با نشاط و شادی زندگی را آغاز کنند. افزون بر اینکه کسب رضایت والدین پیامدهای دیگری غیر از این دو مورد را دارد که به آنها تنها اشاره می کنیم: _ بهره مندی از تجارب والدین که زودتر از شما تشکیل خانواده داده اند. _ حمایت از فرزندان در حوادث و رخدادهای بحرانی به خصوص حوادثی که حتی علوم از بیان آنها و راه حل آنها عاجز است و به اصطلاح علم نانوشته. _ حمایت اقتصادی و اجتماعی والدین که موجب شکل گرفتن شخصیت اجتماعی و رقم خوردن هویت اجتماعی فرزندان می شود. بنابراین از دیدگاه فقهی رضایت والدین را در ازداوج پسر شرط نیست بلکه صرفا از نظر دیدگاه تربیتی مورد توجه است و عنصری پسندیده (نه ضروری) شمرده شده است. .

پرسمان دانشگاهیان

مرجع:

ایجاد شده در 1401/03/25

لینک کوتاه