چگونه با عدل خدا سازگار است که مثلا دختري که حتي فکر گناه در سر خود ندارد و از اين کار نفرت دارد مورد تجاوز قرار گيرد و اين قضيه براي تمام عمر به دنبال او مي باشد؟

يکي از سنت هاي الهي اين است که هميشه کارهاي خود را از اسبابي که براي آنها قرار داده پيش مي برد و اين سنت الهي تغيير نمي کند. نظام عالم نيز نظام سبب و مسببي است و خداوند اسبابي را در اين عالم قرار داده که حاصل آنها امور ديگري است و قطعاً تحقق مي يابند مثلاً اثر آتش سوزاندن است و هرگز از آن جدا نمي شود و نمي توان بر خداوند اشکال کرد که چرا آتش را خلق کرد در حالي که مثلا چند نفر بر اثر آتش گرفتن جان باختند. در مورد انسان نيز بايد گفت چون مختار است لذا آزادي انجام تمام اعمال را دارد حال خوب باشند يا بد و خداوند نيز اراده کرده در عالم انسان مختار باشد، لذا سبب اعمال انسان، اختيار اوست و لازمه انسان بودن نيز مختار بودن است، يعني يا خداوند مي بايست انسان را خلق نکند يا او را مختار بيافريند، و تنها فرق انسان با ساير حيوانات نيز همين قوه عقل و اختيار اوست. البته وجود بهشت و جهنم نيز به همين اختيار بر مي گردد، زيرا اگر انسان نيز مانند ساير موجودات مجبور بود و اختياري نداشت عقاب کردن او قبيح بود و يا استحقاق پاداشي نداشت. اختيار و آزادي مصالح بسياري دارد و با چند مثال کوچک نمي توان آن را مضر اعلام کرد. قرآن نيز بدين مسئله اشاره کرده و مي فرمايد: «ما راههاي هدايت خود را به شما نشان داديم، حال مي خواهيد شکرگزار باشيد و يا کفر گزار». که گوياي اختيار آدمي است. لذا لازمه عدل الهي اين نيست که در بعضي کارها که چون ظلم در حق ديگران است جلوي انسان را گرفته و آزادي او را سلب کند، اين مسئله با اصل آزادي و اختيار انسان تنافي دارد و نقض غرض الهي مي گردد. بلکه لازمه عدل الهي اين است که انسان ها را بعد از ارتکاب چنين جناياتي و ظلم درحق ديگران بدون عقاب رها نکند و جزاي اعمال آنها را بدهد. در نتيجه طبق حکمت الهي انسان مختار است هر عملي ولو ظلم در حق ديگران را انجام دهد، ولي طبق عدل الهي خداوند هرگز چنين اعمالي را بي پاسخ نخواهد گذاشت بلکه بر اساس آيات قرآن و روايات معصومين ـ عليهم السلام ـ خداوند سبحان هم در دنيا و هم در آخرت پاسخ آنها را خواهد داد و عقوبت سنگيني را براي اين گونه جنايات قرار داده است از طرفي باز عدالت الهي اقتضاء مي کند ظلم ظالم را نسبت به مظلوم و اذيت هايي که کشيده است، جبران نمايد. راجع به همين مثالي که زده ايد بايد گفت جنايتکاران هم در دنيا مؤاخذه مي شوند و هم در آخرت، در مورد دنياي آنان فقها در باب حدود، فتوي مي دهند حدّ او قتل است و بايد کشته شود. (البته اگر چنين عملي در دادگاه ثابت گردد). و در آخرت نيز قطعا اگر بدون توبه از دنيا روند عذابي دردناک در انتظار آنان خواهد بود، امام صادق ـ عليه السلام ـ در اين باره مي فرمايند: «کسي که زنا کند از ايمان خارج شده است». و کسي که بدون ايمان از دنيا رود قطعا جهنم درانتظار وي خواهد بود. هم چنين باز امام صادق ـ عليه السلام ـ در مورد ظالمي که در حق ديگران ظلم مي کند مي فرمايد: «هر که ستمي کند، خداوند کسي را که بر او ظلم کند، بر وي مسلط مي کند». لذا خداوند سبحان نسبت به کسي که در حق اين دختر جوان اين ظلم را مرتکب شده است هرگز اين ظلم را بي پاسخ نخواهد گذاشت و هم در دنيا و هم در آخرت جواب آن را مي‌دهد و اين مطابق عدل الهي است. امّا نسبت به مظلومين و در اين مثال دختري که مورد تجاوز قرار گرفته نيز بايد گفت: طبق عدل الهي اين ظلم و اذيت و آزار آنها قطعا بايد به يک نحوي جبران گردد و طبق روايات معصومين ـ عليهم السلام ـ خداي سبحان در سراي باقي آن اذيت ها را جبران خواهد کرد و در برابر آنها به او عوض مي دهد. بلکه در روايات معصومين ـ عليهم السلام ـ تصريح شده که خداوند هر که را بيشتر دوست دارد و متقي تر است بيشتر مورد بلا و مصيبت قرار مي دهد. به طور مثال امام صادق ـ عليه السلام ـ فرمودند: از رسول خدا ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ پرسيدند سخت ترين مردم از حيث بلاء و مصيبت چه کساني هستند؟ حضرت پاسخ دادند: پيغمبران الهي سپس هر کس بيشتر از آنان تبعيت کند و مؤمن هم بعد از آن به اندازه ايمان خود و کردارش گرفتار مي شود. و به راستي که هر کس ايمانش درست و کردارش خوب است بلاي او سخت و هر کس ايمانش سست و کردارش ناتوان است، گرفتاري او کم تر است». باز امام صادق ـ عليه السلام ـ فرمودند: «به راستي که بنده، مقامي نزد خداوند دارد و بدان نرسد مگر به يکي از دو خصلت: رفتن مالش يا بلائي در تنش». يعني با اين دو بلا که به انسان مي رسد جايگاه والايي در نزد خداوند سبحان پيدا مي کند. در روايت ديگر از امام صادق ـ عليه السلام ـ آمده است: «بهشت در سختي ها و بلاها پيچيده شده است، پس هر کس در دنيا صبر کند بر اين بلاها، داخل بهشت مي شود». هم چنين پيامبر اکرم ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ فرمودند: «هر کس بر مصيبت صبر کند خداوند برايش سيصد درجه مي نويسد که فاصله ميان هر درجه تا درجه ديگر همانند فاصله ميان آسمان و زمين است». لذا طبق روايات بالا اگر کسي بلايي ببيند و اذيت شود و نسبت به آن به خداوند اعتراض نکند و ناسزا نگويد و صبر کند، قطعا اجر و مزد خواهد داشت و خداوند آن را در آخرت جبران خواهد کرد، در اين مثالي هم که ذکر نموده ايد، دختري که اذيت مي شود و مورد طعنه و بي آبرويي و انزواي اجتماعي قرار مي گيرد و به خداوند سبحان اعتراض نکند و ناسزا گويي نکند، بلکه صبر کند، قطعا به نسبت اذيت و آزار و سختي هاي آن اجر و مزد خواهد داشت، بلکه مي توان گفت طبق عدل الهي هر چه اين دختر بيشتر اذيت شود قطعا خداوند آن جنايتکاران را بيشتر عذاب خواهد داد. در پايان نيز تذکر اين نکته لازم است و آن اين که: ما انسان ها مأمور به بندگي ذات باري تعالي هستيم حال در هر شرايط و در هر مکاني باشيم، نه اين که حتما بايد در شرايط ايده آل قرار بگيريم و سپس بندگي کنيم. ما انسان ها به اختيار خود وارد دنيا نشده ايم که شرايط آن را خود انتخاب کنيم، بلکه طبق مصالحي که ما نمي دانيم خداوند متعال و حکيم ما را در شرايط مختلف قرار مي دهد، مثلا ممکن است شخصي از پدر و مادري فاسق متولد گردد و يا پدري معتاد و... و يا مثلا شخصي با نقص عضو به دنيا بيايد و يا در ديار کفر و شرک و از پدر و مادري کافر و هزاران شرايط نامطلوب ديگر. و يا ممکن است شخصي تصادف کند و منجر به نقص عضو گردد و يا به بيماري سختي مبتلا گردد و يا همين دختري که شما مثال زده ايد، مهم اين است که از آن به بعد چه کار مي کنيم، آيا مسير بندگي و صبر را در پيش مي گيريم و يا عنان از کف داده و دم به اعتراض گشوده و به خداوند سبحان ناسزا گفته و از حالت خود شکوه کرده و مسير بندگي شيطان را در پيش خواهيم گرفت. اين شرايط نيز امتحاني است از جانب خداي سبحان براي اين دختر و قطعا اگر سختي ها و ناملايمات اجتماعي را تحمل کرده و بندگي او را ترک نکند، بسيار ارزشمند خواهد بود و اجر و مزد او از ديگران بسيار بالاتر و بيشتر مي باشد. در نتيجه: مقتضاي عدل الهي جلوگيري از اعمال اختياري انسان نيست، بلکه مقتضاي عدل الهي پاسخي مناسب با همان عمل آدمي است و اين که ظلم را هم نسبت به ظالم هم نسبت به مظلوم بي پاسخ نگذارد. .

مرجع:

ایجاد شده در 1400/10/19

لینک کوتاه