ملاک برای مستحب بودن یک عمل چیست؟ آیا صرف دیدن در کتب احادیث مجوز انجام آن به عنوان عمل مستحبی می شود؟

احکام تکلیفى بر پنج قسم است. واجب، حرام، مستحب، مکروه و مباح. البته این تقسیم بر اساس ملاک خاصی است که در هر حکمی وجود دارد؛ یعنی شدت و ضعفِ مصلحت یا مفسده ای که در انجام یا ترک عمل وجود دارد، موجب این تقسیمات گشته است. بدیهی است که برای دست یابی به استحباب یا میزان شدت و ضعف ملاک ها به حجتی معتبر مورد نیاز است، اما قاعده ای بین علما داریم که از آن با نام " تسامح در ادله سنن" تعبیر آورده می شود. این قاعده محصول اخبار صحیح و مشهوری است که در منابع روایی آمده است و از آن به "اخبار من بلغ" یاد می شود. بر اساس این اخبار اگر روایتی به ثواب داشتن عملی دلالت کند و دلیلى بر حرام بودن آن عمل وجود نداشته باشد و انسان به قصد و نیّت رسیدن به ثوابش، آن عمل را به جای آورد، آن ثواب را به او مى دهند. گفتنی است که برخی از فقها به استحباب این عمل نیز نظر داده و گفته اند: اگر "اخبار من بلغ" ثواب داشتن عمل را اثبات نماید، استحباب عمل نیز ثابت می شود. این نظر مورد نقد برخی دیگر از فقها قرار گرفته است، با این استدلال که ظهور روایات در آن است که از ناحیه خداوند به بنده اش که به امید ثواب اقدام کرده است، تفضلا ثواب داده می شود، نه این که خود آن عمل ثواب داشته باشد و اگر خود عمل ثوابی نداشته باشد استحبابی نیز برای آن اثبات نمی گردد. .

اسلام کوئست

مرجع:

ایجاد شده در 1400/12/23

لینک کوتاه