این طور که گفته می‌شود (چون هنوز سرشماری دقیقی انجام نشده‌) عربستان سعودی بیش از۲۰میلیون نفر جمعیت دارد که با احتساب ۷ میلیون نفر اتباع کشورهای دیگر شاغل در عربستان‌، (از ملیت‌های سریلانکایی‌، فیلیپینی‌، مالزیایی‌، اندونزیایی‌، یمنی‌، لبنانی‌، مصری‌، افغانی و...) این کشور تقریباً ۲۷ میلیون نفر جمعیت دارد.در حال حاضر شیعیان عربستان بیش از ۱۰ درصد جمعیت این کشور را تشکیل می‌دهند. شیعیان عربستان بیشتر در استان شرقی ظهران در شهرهای قطیف و احساء سکونت دارند و در مناطق شمالی و جنوب این کشور نیز اقلیت شیعه موجود است‌.

این طور که گفته می‌شود (چون هنوز سرشماری دقیقی انجام نشده‌) عربستان سعودی بیش از20میلیون نفر جمعیت دارد که با احتساب 7 میلیون نفر اتباع کشورهای دیگر شاغل در عربستان‌، (از ملیت‌های سریلانکایی‌، فیلیپینی‌، مالزیایی‌، اندونزیایی‌، یمنی‌، لبنانی‌، مصری‌، افغانی و...) این کشور تقریباً 27 میلیون نفر جمعیت دارد.در حال حاضر شیعیان عربستان بیش از 10 درصد جمعیت این کشور را تشکیل می‌دهند. شیعیان عربستان بیشتر در استان شرقی ظهران در شهرهای قطیف و احساء سکونت دارند و در مناطق شمالی و جنوب این کشور نیز اقلیت شیعه موجود است‌. مناطق شیعه نشین عربستان در بخش های شرقی و نفت خیز این کشور واقع است.منطقه شرقیه عربستان که اکثریت شیعیان در آنجا زندگی می‌کنند از نظر وسعت حدود 759268 کیلو متر مربع می‌باشد که در بین چهارده منطقه‌ای که عربستان را تشکیل می‌دهند از همه وسیع‌تر بوده و از لحاظ جمعیت بعد از مکه و ریاض قرار دارد. منطقه شرقیه از ثروت‌های طبیعی مانند نفت و محصولات متعدد کشاورزی برخوردار است‌. لیکن یکی از محروم‌ترین نواحی این کشور محسوب می‌شود.در حال حاضر شیعیان مدینه در قسمت‌های مختلف شهر سکونت دارند. آنها پیش‌تر و قبل از توسعه جدید شهر در بخش‌های جنوبی و شرقی در حاشیه مسجد النبی نیز زندگی می‌کردند. اما اکنون بیشتر در محله غریات‌، خیابان علی بن ابی‌طالب‌، حوالی مسجد قبا، خیابان‌های قربان‌، گاز و طالع ساکن هستند.تعداد شیعیان مدینه بین 40 تا 75 هزار نفر تخمین زده می‌شود.پر جمعیت‌ترین مناطق شیعه نشین عربستان‌، در قطیف‌ و احساء است که جزء دمام‌ (در جوار خلیج فارس‌) می‌باشند. این منطقه آخرین نقطه دولت سعودی با خلیج فارس است که با بحرین نیز همجوار است‌. شیعیان این منطقه ارتباطات خاصی با شیعیان بحرین دارند. این مسئله به آنجا برمی‌گردد که اجدادشان به نوعی با ایرانیان مخلوط بوده و هستند. در قطیف و احساء اخیراً وضعیت شیعیان بهتر شده‌ از جمله اینکه به آنها اجازه داده‌اند برای خودشان مسجدی داشته باشند. چون در سعودی رسم بر این است که امامان جماعت مساجد را اوقاف تعیین می‌کند و عملاً ائمهء مساجد دست نشاندهء دولت هستند. شیعیان همواره به دنبال آن بوده‌اند که جاهایی داشته باشند به عنوان حسینیه‌، مهدیه و بیت العباس که بتوانند دور هم جمع شوند و به مراسم مذهبی خاص خود بپردازند. در سال‌های حکومت ملک عبدالعزیز و ملک فهد این امر میسّر نبود. اما اخیراً اجازه داده‌اند که شیعیان در روستاهایی که پرجمعیت است یک مسجد مخصوص به خود داشته باشند. شیعیان در سال‌های گذشته با سختی‌های بسیار مراسم مذهبی خود را در خانه‌ها و مکان‌های متعلق به خودشان‌، از جمله در باغات‌، آن هم به صورت پنهانی که دولت نفهمد برگزار می‌کردند. شیعیان در باغاتشان کار خیلی جالبی می‌کنند، فرقی ندارد در مدینه باشند یا در جاهای دیگر. در باغشان بر اساس تعداد جمعیتی که می‌آید جایی را اختصاص می‌دهند به عنوان تکیه‌.پراکندگی جمعیت شیعیان بیشتر در استان‌های قطیف و احساء می‌باشد و به نسبت این پراکندگی‌، نوع شغل‌، سطح درآمد و سواد آنها فرق می‌کند در شهرهای دیگر هم شیعه دارند مثلاً در خود مکه‌، اما تعدادشان کم است‌. در جده حتی مکان اختصاصی و امام جماعت برای خودشان دارند. در شهرهای دیگر هم شیعیان هستند. ولی نه به وسعت قطیف و احساء. از نظر شغل آن‌گونه که در مدینه مشاهده شدبیشتر به کار زراعت مشغول هستند و عمدتاً زراعت صیفی‌جات که سود آنچنانی ندارد و درآمد بخور و نمیری دارد. البته به کار نخل هم می‌پردازند و باغات نخلی دارند. از قدیم عرب‌ها به شیعیان اهل نخل‌ می‌گفتند. به ما هم وقتی می‌رویم آنجا می‌گویند شیعیان نخلی‌. همان‌گونه که گفتیم‌، صیفی‌جات که می‌کارند سود زیادی ندارد. خرما هم این‌طور نیست که خیلی سودآور باشد چون به خاطر رقابتی که وجود دارد، خرماهایی که از کشورهای دیگر می‌آورند خرماهای مدینه را تحت‌الشعاع قرار می‌دهد .بازار شغلی برای شیعیان بسیار بد است و بیشتر به کار زراعت و نخل می‌پردازند و فقط می‌توانند بگویند زندگی می‌کنیم نه اینکه بتوانند درآمدی داشته باشند که پس‌انداز کنند. وضع تحصیل فرزندان شیعیان :مسئولان سعودی سطح تحصیلات عمومی را بالا برده‌اند و به نظر می‌رسد که شیعیان نیز در این گسترش نادیده گرفته نشده‌اند ولی واقعیت چیزی غیر از این است‌. طبق یک قانون نانوشته‌، یک فرد شیعه مذهب‌، نمی‌تواند معلم درس دینی‌، تاریخ یا عربی و یا مدیر یک مدرسه گردد. همچنین به آنها اجازه تأسیس یک مدرسه خصوصی داده نمی‌شود. درس خوانده در میان آنها کم است‌. معمولاً تا سطح ابتدایی می‌خوانند و کمتر دیپلم می‌گیرند آموزش و پرورش از ایشان شهریه می‌گیرد و هزینهء تحصیل گران است‌. در سطح بالاتر از دیپلم و دانشگاه هم که خیلی کم فرزندان شیعیان مشغول تحصیل هستند. جوانان عربستان بیشتر ترجیح می‌دهند در جاهایی که دانشگاهش مطرح است‌، مثل ریاض‌، درس بخوانند اغلب دانشجویان این دانشگاه‌ها را جوانان پولدار سنی تشکیل می‌دهند. از آنجایی که شیعیان کوچک‌ترین شانس برای دریافت بورسیه برای تحصیل در خارج از کشور را ندارند. شیعیان کمتر به علم‌آموزی می‌پردازند و سطح سوادشان خیلی کمتر از سنی‌هاست‌، بخصوص با طرحی که دولت سعودی دارد و آن بورسیه دادن به نمره اول‌های هر رشته است‌. دولت هم هزینهء اعزام این‌گونه افراد را به خارج می‌پردازد و هم مسائل آنها را وزارت آموزش عالی دنبال می‌کند از لحاظ اقتصادی اداری واجتماعی شیعیان در دوایر دولتی، اصلاً جایی ندارند.از نظر آموزش ،تحصیلات عالیه نیز در محدویت بسر میبرند . در مجموع شیعیان عربستان در تبعیض ومحرومیت بسر میبرند . اما اکنون ظاهرا وبنا بر اظهارات بعضی از سایت های خبری، شیعیان پس از به قدرت رسیدن امیرعبدالله در سال گذشته به تدریج در حال بازیابی آزادی‌های مذهبی خود از دولت عربستان می‌باشند.با این حال هنوز شیعیان امکان ورود به نیروی پلیس و گرفتن مناصب دولتی را ندارند. علاوه بر آن علمای شیعه نیز اجازه تبلیغ مبانی تشیع را در میان شیعیان ندارند. السدیری به عنوان نخستین مسئول سیاسی سعودی و یکی از نزدیکترین سران به پادشاه سعودی، در اقدامی بی سابقه با حضور در یک برنامه تلویزیونی که از تلویزیون دبی پخش شده به اقدامات نژاد پرستانه و تبعیض آمیز در مورد شیعیان عربستان اعتراف کرد.امام جماعت مسجد شیعیان مدینه منوره، تعداد شیعیان عربستان را یک میلیون نفر دانست و تصریح کرد: «این شیعیان در مناطق مختلف قطیف، دمام، احساء و مدینه زندگی می‌کنند.» .

پرسمان دانشگاهیان

مرجع:

ایجاد شده در 1401/03/25

لینک کوتاه