۱- ماکس پلانک، فلسفه فیزیک، ترجمه محمد عترتی خسروشاهی، نشر بقعه، ۱۳۸۱ ۲- جی. اچ. جینز، فیزیک و فلسفه، ترجمه مهندس علی قلی بیانی، انتشارات علمی و فرهنگی ۱۳۶۱۳- آلبرت انیشتاین، فیزیک و واقعیت، ترجمه محمد رضا خواجه پور، انتشارات خوارزمی، ۱۳۶۳۴- ماکس پلانک ، علم به کجا می رود ، ترجمه احمد آرام ۵- ایزاک آسموف ، رهبر علم ، ترجمه احمد بیرشکآموزه های دینی ما را به سمت خداوند دعوت می کند، پی بردن به رموز خلقت نیز وسیله ای برای شناخت صفات خداوند است، صفاتی مانند عالم، حکیم، خالق، فیاض و... از این رو است که می توان همه موجودات خداوند را آیت نامید.

1- ماکس پلانک، فلسفه فیزیک، ترجمه محمد عترتی خسروشاهی، نشر بقعه، 1381 2- جی. اچ. جینز، فیزیک و فلسفه، ترجمه مهندس علی قلی بیانی، انتشارات علمی و فرهنگی 13613- آلبرت انیشتاین، فیزیک و واقعیت، ترجمه محمد رضا خواجه پور، انتشارات خوارزمی، 13634- ماکس پلانک ، علم به کجا می رود ، ترجمه احمد آرام 5- ایزاک آسموف ، رهبر علم ، ترجمه احمد بیرشکآموزه های دینی ما را به سمت خداوند دعوت می کند، پی بردن به رموز خلقت نیز وسیله ای برای شناخت صفات خداوند است، صفاتی مانند عالم، حکیم، خالق، فیاض و... از این رو است که می توان همه موجودات خداوند را آیت نامید. قرآن مجید با اشاره به این نکته می فرماید: «به درستی که در آفرینش آسمان ها و زمین و آمد و رفت شب و روز، نشانه های روشنی برای خردمندان است».(آل عمران(3)،آیه 190). از این رو بود که در حوزه های علمیه قدیم، همه علوم طبیعی همچون، ریاضی، نجوم، طبابت و ... تدریس و تحصیل می شد و مراد آن دانشمندان بزرگ اسلامی از پرداختن به این علوم این بود که علاوه بر رفع نیازهای بشری، با شناخت مخلوقات به شناخت خالق آنها دست یابند.در مورد فزیک شاید بتوان گفت در این دانش به علت بحث از قوانینی که در جهان حاکم است مثل حرکت و کنکاش از چگونگی وجود قوانین حاکم در جهان که پایه مباحث فلسفه می باشد و فلسفه که خود مقدمه بحثهای دقیق عرفانی است، بحثهایی مطرح است که در انتها به اثبات وجود خدا و ایمان به قدرت و علم او منجر می شود لذا اگر به دانشمندان فیزیک از این منظر نگاه کنیم می توانیم آنها را جزء دانشمندانی قرار دهیم که به نسبت با دیگر دانشمندان از شرایط ایمانی بیشتری برخوردارند.توضیح بیشتر:1. کاوشگری در پدیده های هستی و اندیشه ورزی در شگفتی های نهفته در آنها، انسان را به دست پنهان از دیده هایی رهنمون می شود که با علم و حکمت خویش آنها را در عالی ترین و در همان حال آمیخته با رمز و راز فراتر از توان درک بستر، پدیده آورده و سامان داده است. 2. پیداست زنجیره پیوند میان پدیده های مزبور و پی بردن به معمار طراح آنان را، تنها سر و کار داشتن با آنها پدید نمی آورد؛ بلکه همچنان که یادآوری شد، این امر وامدار اندیشه ورزی و بررسی هدفمند این پدیده هاست. 3. قرآن کریم هم به اصل اندیشه ورزی و اهمیت آن در خداشناسی اشاره کرده و هم نمونه های فراوانی از پدیده های هستی را یادآور شده است. الف) نمونه ای از آیات گروه نخست: قرآن کریم از جمله نشانه های خردمندان برشمرده است: «ان فی خلق السموات والارض واختلف اللیل والنهار لایات لاولی الالباب الذین یذکرون الله قیما و قعودا و علی جنوبهم و یتفکرون فی خلق السموات والارض ربنا ما خلقت هذا باطلا سبحانک؛ مسلما در آفرینش آسمان ها و زمین و آمد و شد شب و روز، نشانه های (روشنی) برای خردمندان است، همان ها که خدا را در حال ایستاده و نشسته و آن گاه که بر پهلو خوابیده اند یاد کرده و در اسرار آفرینش آسمان ها و زمین می اندیشند (و می گویند) بارالها، اینها را بیهوده نیافریده ای . تو منزهی» (آل عمران، آیات 191 - 190). همچنان که در آیه دیده می شود ثمره پیوند میمون ذکر و اندیشه ورزی در پدیده های هستی، باور پیدا کردن به هدفمندی و باطل نبودن مجموعه هستی است. ب ) نمونه ای از آیات گروه دوم: آیات قرآن پر است از یادآوری پدیده های هستی، غیر عادی بودن آنها و انتسابشان به پدید آورندگی خداوند که در اینجا تنها به یک نمونه اشاره می شود: «و ان لکم فی الانعم لعبره نسقیکم مما فی بطونه من بین فرث و دم لبنا خالصا سائغا للشاربین؛ و در وجود چهار پایان برای شما (درس های) عبرتی است: از درون شکم آنها، از میان غذاهای هضم شده و خون، شیر خالص و گوارا به شما می نوشانیم» (نحل، آیه 66). به راستی، تأمل و درنگ در این کارخانه عظیم موجود در شکم حیوان شیر دهنده، انسان را به شگفتی واداشته و به پدید آورنده عالم، حکیم و توانای آن ایمان می آورد. 3. اندیشه ورزی دریافته های دانش فیزیک که بررسی یکی از جنبه های مهم طبیعت؛ یعنی بررسی ویژگی های عمومی اجسام و قوانین پدید آورنده تعدیل وضع یا حرکت آنها را به عهده دارد نیز دریچه ای فراروی انسان از اسرار هستی و رمز و رازهای نهفته در آن می گشاید، مشروط بر آن که با رویکرد اندیشه ورزی اشاره شده در ردیف سوم بدان ها نگریسته شود. البته باید به عنوان یک واقعیت تلخ بپذیریم که روش های علمی روز، تنها در بالندگی و کمال وسایل خود گام برداشته و تنها ابزار تحقق خود را فراهم می آورند، بی آن که هدف های راهبردی را بیافرینند. این در حالی است که آنچه این وسایل در دست آدمی پدید می آورد، کاملا به سرشت هدف هایی وابسته است که در او زنده می باشد. اما خود روش علمی نمی تواند این هدف ها را بیافریند و از همین روست که با وجود کامل بودن وسایل در هدف ها به ابهام و آشفتگی دچار شده است. از این رو برای باروری هر چه بیشتر استعداد افراد بشر، برای ترسیم هدف ها باید تلاشی پرشور انجام شود (آلبرت انیشتاین، فیزیک و واقعیت، ترجمه محمد رضا خواجه پور، ص 195، خوارزمی تهران، 1363). 4. از جمله تلاش های یاد شده به منظور ترسیم هدف ها که با خداشناسی پیوند دارد آن است که از بررسی های انتزاعی صرف، پا را فراتر گذاشته و خود را به واقعیت ها گره زنیم. نیز بیرون از میدان بررسی های جزئی، هر از گاهی سیستمی فکر کرده توجه خود را بر روی تمامیت نظام و پیوستگی های درونی بین اجزای آن متمرکز کرده ودر یک کلام، رویدادهای جزئی موجود را در آینه زنجیره به هم پیوسته جهان، آن هم با روحیه آرمانی نظاره کنیم. خلاصه کلام، اگر ما به علوم - به ویژه فیزیک به عنوان شناخت آفاقی و بیرونی نگاه کنیم آن را آیه و نشانه خداوند می بینیم و یکی از راه های شناخت و معرفت الله همین رویکرد آفاقی و بیرونی است که علم فیزیک در این جهت بسیار می تواند راهگشا باشد. .

پرسمان دانشگاهیان

مرجع:

ایجاد شده در 1401/03/25

لینک کوتاه