آیا اسامی که ذکر می کنم به ترتیب مطابق روایات از القاب حضرت علی (ع) و حضرت زهرا (س) می باشد: ۱. حیدر، ۲. ریحانه؟ (لطفاً در حد کفایت توضیح دهید)

ریحانه که یکی ازالقاب حضرت فاطمه زهراسلام الله علیهااست. ریحانه به معناى گل خوشبوو معطر است. خداوند متعال هر کدام از زن و مرد را به دلیل نوع وظایف و مسئولیت هایى که در نظام آفرینش و اجتماع و محیط خانواده بر عهده دارند به شکلى خاص و مناسب آفریده است. ریحانه بودن فاطمه زهراسلام الله علیها به این معنا است که این بانوی گرامی به دلیل نوع خاص آفرینش خود کانون عاطفه و احساسات رقیق و ظریف بود.و زنى بود که پشتیبان روحى و عاطفى و وجودش موجب آرامش و سکون خانواده بود چون و دامن پاکش پرورشگاه فرزندان صالح و شایسته بود. باید از روحى لطیف مانند گل و عاطفه اى سرشار و وجودى آکنده از مهر و محبت و احساساتى رقیق و عمیق برخوردار باشد. اما در برخی روایات یکی از نام‌های امام علی علیه السلام حیدرمعرفی شده است. یکی از آن روایات، روایتی است که داستان جنگ خیبر را نقل می‌کند. بر اساس این روایت امام علی علیه السلام هنگام مواجهه با مرحب -پهلوان یهودیان خیبر-خود را به نام «حیدر» معرفی می‌کند. مرحب یهودى، مردى شجاع و بلند قد بود و هیچ کسى نمى ‌توانست در برابر او ایستادگى کند. دایه‌ اى داشت که کتاب‌هاى گذشتگان را بر او مى‌ خواند و مى ‌گفت: هر کس مقابل تو قرار گرفت با او جنگ کن مگر کسى که اسمش حیدر است. اگر در مقابل او مقاومت کنى، به هلاکت مى‌ رسى. در جنگ خیبر، وقتى که مردم از مقابله با دشمن عاجز شدند، به پیامبرصلی الله علیه وآله شکایت بردند و از حضرتش تقاضا کردند تا على علیه السلام را به مصاف دشمن بفرستد. چشم على درد مى‌ کرد. پیامبر اکرم در چشم ایشان از آب دهان مبارکش انداخت، خوب شد. سپس فرمود صلی الله علیه وآله: «یا علی علیه السلام شرّ مرحب را از ما دفع کن.وقتى که على علیه السلام به طرف او رفت، مرحب نیز با سرعت به طرف آن‌حضرت آمد و هیچ اعتنایى نکرد و گفت: «من کسى هستم که مادرم مرا مرحب نامیده است». على نیز فرمود: و من کسى هستم که مادرم مرا حیدر نامیده است». وقتى که مرحب، این سخن را شنید به خاطر آورد آنچه را که از دایه‌ اش شنیده بود؛ لذا فرار کرد. دایه اش گفته بود: با کسى که اسمش حیدر است جنگ نکن و الا کشته خواهى شد. ابلیس به صورت انسانى جلو او را گرفت و گفت: کجا فرار مى‌ کنى؟ گفت: به من گفته شده که از حیدر بترسم . ابلیس گفت: حیدر که تنها این شخص نیست و حیدر نام در دنیا زیاد است، بر گرد شاید او را بکشى و اگر او را بکشى سرور قومت مى ‌شوى و من نیز پشتیبان تو هستم. مرحب برگشت و در اندک زمانى، على علیه السلام او را کشت. 1- البته ذکر چنین لقبی برای حضرتشان اختصاص به این مورد ندارد؛ در موارد دیگری نیز تصریح به این نام شده است.2به نظر می‌رسد «حیدر» یکی از نام‌های تقریباً مشهور امام علی است. الحَیْدَرَةُ: من أَسْمَاءِ الأسَدِ، و به سُمِّیَ عَلیُّ بنُ أبی طالبٍ- علیه السلام حَیْدَرَةَ». شاهد این مدعا این است که بسیاری از فرهنگ نویسان زبان عربی نیز تصریح می‌کنند که «حیدر» یا «حیدره» یکی از نام‌های امام علی علیه السلام است.3در زبان عربی حیدر به معنای –شیر-نماد شجاعت و شکست ناپذیری است. البته با این توضیح که از ویژگی‌های زبان عربی آن است که برای یک چیز به لحاظ ویژگی‌های مختلف نام‌های متعدد قرار می‌دهد. در مورد علت نام‌گذاری شیر به حیدر دو نظریه مطرح کرده‌اند؛ یک این‌که شیر را به جهت داشتن مقام فرمانروایی و سلطنت «حیدر» می‌گویند. دلیل دیگر نامیدن شیر به حیدر؛ این است دارای گردنی کلفت و دست -ساعد و بازوی- قوی است. به همین جهت به جوانی که دارای بدنی پر و محکم و قدرتی سترک باشد جوان حادر می‌گویند.4البته بعضی نیز در مورد معنای حیدر می‌گویند قَالَ جَابِرٌ الْجُعْفِیُ الْحَیْدَرُ هُوَ الْحَازِمُ النَّظَّارُ فِی دَقَائِقِ الْأَشْیَاءِ.حیدر به معنای دور اندیش و کسی است که در ظرافت‌ها و نکته‌های دقیق امور و کارها اندیشه می‌کند.5صفت کرار «کرار» به معنای کسی است که در هنگام جنگ، پی در پی و بسیار حمله کند.6 این وصف و لقب یکی از القابی است که پیامبر اکرم صلی الله علیه وآله به امام علی علیه السلام داده است. خلاصه داستان به این صورت است که پیامبر اکرم صلی الله علیه وآله پس از این‌که چند فرمانده برای گشایش قلعه خیبر تعیین نمودند و همه آنها بدون این‌که موفقیتی به دست آورند عقب نشینی کردند، فرمودند: «فردا مردى همانند خودم را به سوی ایشان -یهود خیبر-مى‌ فرستم که هم او؛ خدا و رسولش را دوست مى‌ دارد، و هم خدا و رسولش او را دوست مى‌ دارند. او حمله کننده‌ اى بى‌ گریز -کرار غیر فرار- است، و باز نگردد تا آن‌که خدا فتح و پیروزى را به وى ارزانى دارد». پیامبر اسلام پیش از اعزام، نوید فتح و پیروزى داد، پس یاران آن‌حضرت در پى این کلام -براى آن‌که انتخاب شوند-گردن کشیدند، و چون فردا شد، رسول خداصلی الله علیه وآله على علیه السلام را فراخوانده و به سوی یهودیان خیبر فرستاد، پس على علیه السلام را بدین فضیلت برگزید و او را -حیدر کرّار- «حمله کننده‌ اى بى‌ گریز» نامید.7 ________________________ 1- جلوه‌هاى اعجاز معصومین ع ترجمه الخرائج ص 176 2- الفضائل ابن شاذان قمى ص 1703- ، المحیط فی اللغة، ج 3، ص 364- لسان العرب، ماده «حدر».5-. مناقب ابن شهرآشوب ج 3، ص 1106 فرهنگ جامع، ماده «کرر». 7- تحف العقول، ص 341 .

پرسمان دانشگاهیان

مرجع:

ایجاد شده در 1401/03/25

لینک کوتاه