فلسفه و دلیل این همه تأکید بر احسان و نیکی و خوش رفتاری با دیگران در اسلام چیست؟

واژه احسان از ماده حسن، اخذ شده و با مشتقاتش 194 بار در قرآن به کار رفته است و این خود دلیل روشنی بر اهمیت موضوع احسان است. [i] جهت روشن شدن جواب سؤال فوق به چند نکته باید توجه نمود: نکته1- معنای احسان عبارت است  از بخشش و نفع رساندن به دیگران، و عمل را نیکو انجام دادن . [ii] نکته2- قرآن شریف هدف از آفرینش مرگ و زندگی را عملکرد نیک و زیبا معرفی نموده است، [iii] و همچنین در نهج البلاغه، فلسفه خلقت را احسان و اطاعت دانسته است «و للاحسان و الطاعة خلقتم» [iv] نکته3- اگر انسان بخواهد به آن رشد و و کمالی که شایسته او است نائل گردد، باید در گفتار و رفتارخویش به گونه­ای در زندگی رفتار نماید که تجلی اسماء و صفات زیبای الهی باشد. و رسیدن به این مقام قطعا به سادگی انجام پذیر نیست بلکه سالیان متمادی باید خود را به صفات زیبای رحمت، سخاوت، عفو و گذشت، صبر، مقاومت و غیره. . . مزین سازد تا آنکه مصداق «تخلقّوا باخلاق الله» گردد. نکته4- و اگر در فرهنگ قرآن بر احسان و نیکوکاری به دیگران تاکید شده است در واقع به زیبا سازی خویشتن خویش تاکید شده است، زیرا احسان به دیگران مانند اینست که شخصی گلستان زیبائی را در مسیر کوچه، خیابان برای خود ایجاد سازد و رهگذران هنگام عبور از سایه یا عطر و بوی آن بهره مند ­گردند زیرا یک سنت همیشگی الهی است که نیکی­ها  و بدیها به خود انسان باز می­گردد. [v] پس محسنین در احسان به دیگران خویشتن خویش را به صفت زیبای احسان آراسته ساخته­اند تا آنجا که محبوب خداوند متعال قرار گرفته و خداوند در حق آنان فرموده است «ان الله یحب المحسنین» [vi] نکته5- در پرتو احسان و نیکوکاری یک انسان که خود سازی خود او محسوب می گردد، مشکلات دیگران و نیازمندان نیز حل می شود که این خدمت بزرگی است و خدمت به خلق خدا از بهترین عبادات محسوب می گردد. چنانچه در ادبیات فارسی هم به اهمیت آن توجه شده است و گفته شده: قدی که بهر خدمت مردم علم شود بهتر ز قامتی که به محراب خم شود .

پایگاه اطلاع رسانی حوزه

مرجع:

ایجاد شده در 1401/04/17

لینک کوتاه