آیا سالم مولی ابی حذیفه نیز در جریان خلافت ابوبکر و غصب فدک نقش داشت؟ ارتباط سالم مولی ابی حذیفه با عمر ابن خطاب چگونه بود؟ نحوه مرگ سالم مولی ابن حذیفة چگونه بوده است؟

قیس بن عتبة بن ربیعة بن عبد شمس بن عبد مناف مشهور به ابوحُذَیفة (درگذشت ۱۲ق/۶۳۳م)، از بزرگان صحابه و از سابقین در اسلام و مهاجرین به حبشه و مدینه که در بسیاری از غزوات و سرایا شرکت جست و در جنگ یمامه کشته شد.کنیه وی ابوحذیفه بوده است.[۱] در ضبط نام او اختلاف وجود دارد. ابن‌ سعد نام او را «هُشیم» [۲] و ابن‌هشام «مِهشم» [۳] و خلیفة بن خیاط «هشام» آورده [۴] و برخی نیز «هاشم» گفته‌اند. [۵] سهیلی یادآور شده که نام ابوحذیفة بن عتبه، قیس است و مهشم شخص دیگری است از فرزندان مغیرة بن عبدالله بن عمر بن مخزوم.[۶] مادر او فاطمه دختر صفوان بن امیه کنانی است.[۷] [۸]ابوحذیفه در جنگ یمامه کشته شد. ابن‌ سعد سن او را به هنگام مرگ ۵۳ یا ۵۴ سال[۹] و ابن‌ حجر ۵۶ سال [۱۰] دانسته‌اند.ابوحذیفه پیش از آنکه پیامبر (ص) برای دعوت مردم به اسلام به خانه ارقم برود، مسلمان شد[۱۱] و خواهرش هند، همسر ابوسفیان او را با دو بیت شعر هجو گفت،[۱۲] که این دو بیت را به جنگ بدر و هنگامی که ابوحذیفه پدرش را به مبارزه فراخواند، مربوط دانسته است. او همراه با همسرش سهله، دختر سهیل بن عمرو، به حبشه هجرت کرد و پسرش محمد در آنجا‌ زاده شد. [۱۳] از عبارات ابن‌سعد چنین برمی‌آید که وی دوبار به حبشه مهاجرت کرده است [۱۴] این نظر را ابن کلبی [۱۵] و بلاذری [۱۶] نیز تأیید کرده‌اند. به هنگامی که خبر دروغین مسلمان شدن کفار مکه در حبشه منتشر شد، عده‌ای از مسلمانان مهاجر به مکه بازگشتند و چون از دروغ بودن خبر مطلع گشتند، یا در جایی پنهان شدند و یا در پناه یکی از بزرگان کفار قرار گرفتند [۱۷]، در این هنگام ابوحذیفه در پناه امیة (بن خلف) درآمد. [۱۸] او از نخستین مهاجران به مدینه بود و همراه مولا و پسرخوانده‌اش سالم [۱۹] نزد عباد بن بشر منزل گرفتند و پیامبر(ص) میان ابوحذیفه و عباد عقد اخوت برقرار نمود.[۲۰]شرکت در جنگ هاابوحذیفه در غزوات بدر، احد، خندق، حدیبیه و دیگر نبرد‌ها شرکت داشته است. [۲۱] همچنین از شرکت او در برخی از سرایا از جمله در سریه‌ای به فرماندهی حمزة بن‌عبدالمطّلب، ۷ ماه پس از هجرت [۲۲] و سریه‌ای به فرماندهی عبدالله بن جحش [۲۳] و سریه قَطَن به فرماندهی ابوسلمة [۲۴] اطلاع داریم. بنابر نقلی خاص وی در جنگ بدر با وارد کردن ضربتی در کشتن پدرش شرکت کرد.[۲۵] ولی عمده مورخان قاتل عتبه بن ربیعه را حمزه یا حمزه و علی (ع)‌ می‌دانند.[۲۶] محمد فرزند ابوحذیفهپس از کشته شدن ابوحذیفه در یمامه، به گفته ابن‌کلبی عثمان متکفل مخارج زندگی پسرش محمد شد، اما محمد در محاصره عثمان یکی از کسانی بود که بر او شورید و مردم مصر را تشویق به قیام کرد. پس از قتل عثمان به شام گریخت و به دست رشدین، غلام معاویه، کشته شد.[۲۷]به نقل از پایگاه ویکی شیعه پی‌نوشت:1. الطبقات الکبری، ج۳، ص۸۵2. الطبقات الکبری، ج۳، ص۸۴3. السیرة النبویة، ج۱، ص۲۷۷4. ج۱، ص۲۸5. ابن‌عبدالبر، ج۴، ص۱۶۳۱؛ ابن‌حجر، ج۴، ص۴۲6. نکـ: سهیلی، ج۳، ص۳۳؛ نیز ابن حزم، ص۸۸7. ابن‌سعد، الطبقات الکبری، ج۳، ص۸۴8. برای اقوال دیگر، نکـ: خلیفه، ج۱، ص۲۸9. الطبقات الکبری، ج۳، ص۸۵10. الاصابة فی تمیز الصحابة، ج۴، ص۴۳11. خلیفه، ج۱، ص۲۸12. ابن‌اسحاق، ۲۱۰؛ قس: ابن‌سعد، الطبقات الکبری، ج۳، ص۸۵،13. ابن‌اسحاق، ۱۵۶، ۲۰۵14. الطبقات الکبری، ج۳، ص۸۴15. جمهرة النسب، ج۱، ص۲۰۰16. انساب الاشراف، ج۳، ص۱۹۹17. طبری، ج۲، ص۳۴۰18. بلاذری، ج۳، ص۲۲۷19. نکـ: مالک، ۶۰۵؛ ابن‌هشام، ج۲، ص۱۲۳20. ابن‌سعد، ج۳، ص۸۴21. ابن‌سعد، ج۳، ص۸۴ابن‌عبدالبر، ج۴، ص۱۶۳۱22. واقدی، ج۱، ص۹23. واقدی، ج۱، ص۱۹24. واقدی، ج۱، ص۳۴۵25. واقدی، ج۱، ص۷۰26. برای نمونه ر.ک به:‌ أنساب الأشراف، ج ۱، ص ۱۵۱؛ زرکلی، الأعلام، ج۴، ص ۲۰۰27. ابن‌کلبی، ج۱، ص منابع ابن‌اثیر، الکامل. ابن‌اسحاق، محمد، سیرة (رسول الله)، به کوشش محمد حمیدالله، قونیه، ۱۴۰۱ق/۱۹۸۱م. ابن‌حجر عسقلانی، احمد بن علی، الاصابة فی تمیز الصحابة، قاهره، ۱۳۲۸ق. ابن‌حزم، علی بن احمد، جوامع السیرة النبویة، بیروت، دارالکتب العلمیة. ابن‌سعد، محمد، الطبقات الکبری، بیروت، دارصادر. ابن‌عبدالبر، یوسف بن عبدالله، الاستیعاب فی معرفة الاصحاب، به کوشش علی محمد بجاوی، قاهره، ۱۳۸۰ق/۱۹۶۰م. ابن‌کلبی، هشام‌الدین محمد، جمهرة النسب، به کوشش عبدالستار احمد فراج، کویت، ۱۴۰۲ق. ابن‌هشام، عبدالملک، السیرة النبویة، به کوشش مصطفی سقّا و دیگران، قاهره، ۱۳۵۵ق/۱۹۳۶م. بلاذری، احمد بن یحیی، انساب الاشراف، به کوشش عبدالعزیز الدوری، بیروت، ۱۳۹۸ق/۱۹۷۸م. خلیفة بن خیاط، الطبقات، به کوشش سهیل زکار، دمشق، ۱۹۶۶م. زرکلی، خیرالدین، الأعلام قاموس تراجم لأشهر الرجال و النساء من العرب و المستعربین و المستشرقین، بیروت،‌دارالعلم للملایین، چاپ هشتم، ۱۹۸۹م. سهیلی، عبدالرحمن، الروض الانف، به کوشش عبدالرحمن وکیل، قاهره، ۱۳۸۹ق/۱۹۶۹م. طبری، تاریخ؛ مالک بن انس، الموطأ، استانبول، ۱۴۰۱ق/۱۹۸۱م. واقدی، محمد بن عمر، المغازی، به کوشش مارسدن جونز، لندن، ۱۹۶۶م. .

پرسمان دانشگاهیان

مرجع:

ایجاد شده در 1401/03/25

لینک کوتاه