حقیقت مرگ چیست و چگونه بدن های پوسیده در قبر در روز قیامت به صورت اولیه ظاهر می گردد؟

این پرسش دارای دو بخش است، بخش نخست در مورد  حقیقت و ماهیت مرگ و قسمت دوم در مورد چگونه زنده شدن بدن های پوسیده در روز قیامت که به ترتیب به آنها پرداخته می شود:مرگ چیست ؟ آیا مرگ نیستی و نابودی و فنا و انهدام است یا تحول و تطور و انتقال از جایی به جایی و از جهانی به جهانی؟ این پرسشی است که همواره برای بشر مطرح بوده و هست و هر کس مایل است پاسخ آن را مستقیما بیابد و یا به پاسخی که داده شده ایمان و اعتقاد پیدا کند . ما مسلمانان به حکم اینکه به قرآن کریم ایمان و اعتقاد داریم پاسخ این پرسش را از قرآن کریم می گیریم و به آنچه در این زمینه گفته است ایمان و اعتقاد داریم . قرآن کریم پاسخ ویژه ای با تعبیر خاصی درباره ماهیت مرگ دارد ، قرآن در این مورد کلمه توفی را به کار برده و مرگ را توفی خوانده است.توفی و استیفاء هر دو از یک ماده اند ( وفاء ) . هرگاه کسی چیزی را به کمال و تمام و بدون کم و کسر دریافت کند و به اصطلاحآن را استیفاء نماید ، در زبان عربی کلمه توفی را به کار می برند . توفیت المال یعنی تمام مال را بدون کم و کسر دریافت کردم. در چهارده آیه از آیات قرآن کریم این تعبیر در مورد مرگ آمده است. از همه آنها چنین استنباط می شود که مرگ از نظر قرآن تحویل گرفتن است، یعنی انسان در حین مرگ ، به تمام شخصیت و واقعیتش در تحویل ماموران الهی قرار می گیرد و آنان انسان را دریافت می کنند . از این تعبیر قرآن مطالب زیر استنباط می شود: الف . مرگ نیستی و نابودی و فنا نیست ، انتقال از عالمی به عالم دیگر و از نشئه ای به نشئه دیگر است و حیات انسان به گونه ای دیگر ادامه می یابد. ب . آنچه شخصیت واقعی انسان را تشکیل می دهد و من واقعی او محسوب می شود ، بدن و جهازات بدنی و هر چه از توابع بدن به شمار می رود نیست ، زیرا بدن و جهازات بدنی و توابع آنها به جایی تحویل نمی شوند و در همین جهان تدریجا منهدم می گردند . آن چیزی که شخصیت واقعی ما را تشکیل می دهد و من واقعی ما محسوب می شود ، همان است که در قرآن از آن به نفس و احیانا به روح تعبیر شده استج . روح یا نفس انسان که ملاک شخصیت واقعی انسان است و جاودانگی انسان به واسطه جاودانگی اوست از نظر مقام و مرتبه وجودی در افقی مافوق ماده و مادیات قرار گرفته است . روح یا نفس ، هر چند محصول تکامل جوهری طبیعت است ، اما طبیعت در اثر تکامل جوهری که تبدیل به روح یا نفس می شود ، افق وجودی اش و مرتبه و مقام واقعی اش عوض می شود و در سطح بالاتری قرار می گیرد ، یعنی از جنس عالمی دیگر می شود که عالم ماورای طبیعت است . با مرگ ، روح یا نفس به نشئه ای که از سنخ و نشئه روح است منتقل می شود و به تعبیر دیگر ، هنگام مرگ ، آن حقیقت مافوق مادی بازستانده و تحویل گرفته می شود. درباره بخش دوم باید گفت این پرسش در قرآن کرین مطرح شده و پاسخ آن در قرآن داده شده است:در سوره یس آیه 78 می گوید : « و ضرب لنا مثلا و نسی خلقه قال من یحیی العظام و هی رمیم. قل یحییها الذی انشاها اول مره و هو بکل خلق علیم؛  برای ما مثلی آورد و خلقت خود را فراموش کرد ، گفت این استخوانهای پوسیده را کی زنده می کند؟ بگو همان کس که اولین بار آن را ابداع کرد و او به هر مخلوقی آگاه است.»این آیه پاسخ به مردی از کافران است که استخوان پوسیده ای را در دست گرفته ، آمد و آن استخوان را با دست خود نرم کرد و به صورت پودر درآورد و سپس آن را در هوا متفرق ساخت ، آنگاه گفت چه کسی می تواند این ذرات پراکنده را زنده کند؟ قرآن جواب می دهد همان کس که اولین بار او را آفرید.انسان گاهی با مقیاس قدرت و توانایی خود ، امور را به شدنی و ناشدنی تقسیم میکند ، وقتی چیزی را ماوراء قدرت و تصور خود دید گمان می برد آن چیز در ذات خود ناشدنی است . قرآن می گوید با قیاس به توانایی بشر البته این امر ناشدنی است ، ولی با مقایسه با قدرتی که اولین بار حیات را در جسم مرده آفرید چطور ؟ با قیاس به آن قدرت امری است ممکن و قابل انجام.آیات زیادی در قرآن کریم آمده که در همه آنها با تکیه به قدرت الهی درباره قیامت بحث می کند. مفاد همه این آیات این است که مشیت خدای عادل حکیم چنین اقتضا دارد که قیامت وجود داشته باشد و هیچ مانعی در راه این مشیت نیست . همان طور که اولین بار معجزه حیات و خلقت از این مشیت سر زد و جهان را و انسان را و حیات را آفرید ، بار دیگر در قیامت انسان را زنده می کند. بنابراین اعاده کردن- برگرداندن- همیشه آسان تر از آفرینش ابتدایی و بی سابقه است پس همان خدایی که قادر بود انسان را از خاک بی جان بیافریند، همان خدا می تواند استخوان های پوسیده را احیاء کند، حتی در سوره قیامت می فرماید: « ما بندهای انگشتان شما را نیز می توانیم دو مرتبه خلق کنیم؛ « بلی قادرین علی ان نسوی بنانه». .

پرسمان دانشگاهیان

مرجع:

ایجاد شده در 1401/03/25

لینک کوتاه