چرا نماز را باید به زبان عربی خواند، آیا زبان عربی خصوصیتی دارد؟

قبل از پاسخ توجه به این نکته لازم است که به فرموده امير مومنان (ع) ف: ريشه اصلاح دل، اشتغال آن به ياد خداست، و نماز کامل ترين ذکر است. نماز هنگامي آثار و برکات خاص به خود را دارد و انسان را در رسيدن به هدف نهايي اش دستگيري مي کند که به صورت حقيقي و همراه با شرط هايش، آن گونه که مقبول خداوند متعال است آورده شود، نه کلمه هاي توخالي و حرکت هايي ظاهري. شرایط نماز در یک تقسیم بندی بر دو قسم قابل تقسیم اند: شرایطی که ما حکمت آن را می فهمیم؛ مانند حضور قلب در نماز که بدون آن اصولاً نماز "ذکر و یاد خدا" نخواهد بود، و شرایطی که ما صرفاً به خاطر امر خداوند متعال باید از آن پیروی کنیم. زیرا تعیین شرایط مقبولیت نماز بدست خداوند متعال است و اوست که تعیین می کند چه نوع عبادت را از ما می خواهد. يکي از شرايط نماز این است که بايد به عربي خوانده شود.ما به عنون بنده گان تسلیم فرمان پروردگار تابع دستور خداوند متعال هستیم. همانگونه که فرموده است نماز صبح دو رکعت خوانده شود و نماز ظهر و عصر چهار رکعت، و ما بدون اینکه بفهمیم حکمت این فرمان چیست وظیفه داریم از آن اطاعت کنیم، به عبارت دیگر، نماز را باید به منظور اطاعت از فرمان خدا خواند نه منظور فوائد آن، و البته فوائد آن هم خود بخود خواهد آمد. علماي مسلمان اعم از شيعه و سني به جز ابوحنيفه بر وجوب عربيت اتفاق دارند و دليل بر اين مطلب رواياتي است که هر چند با صراحت و دلالت مطابقي، بر وجوب عربيت نماز دلالت ندارند لکن با دلالت التزامي وجوب عربيت در نماز را اثبات مي کنند در این روایات به برخی از حکمتهای عربی خوانده شدن نماز هم اشاره شده است. به صورت کلّی یکی از حکمتها این است که در نماز قرائت قرآن وجود دارد و قرآن به زبان عربی نازل شده است. چینش کلمات، انتخاب واژگان و مضامین چند لایه آن در ترجمه قرآن حفظ نمی شود. از این رو لازم است نماز هم به زبان عربی خوانده شود. 1. رسول اکرم ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ فرمود: نمازي که در آن فاتحه الکتاب (سوره حمد) خوانده نشود، نماز نيست. بر اساس اين روايت بايد در نماز سوره حمد خوانده شود قرائت سوره حمد زماني صادق است که الفاظ و عبارات عربي آن که يک بخشي از اعجاز قرآن در آن نهفته است بر زبان جاري گردد، در غير اين صورت قرائت و خواندن سوره حمد صادق نخواهد بود. 2. امام رضا ـ عليه السلام ـ فرمود: مردم مامور شدند که در نماز قرآن بخوانند، تا قرآن ضايع نگرديده و متروک نماند، بلکه بايد محفوظ بماند، تا ناشناخته نمانده و مضمحل نگردد، همانا بايد با سوره حمد آغاز کرد نه ساير سوره ها، چون در هيچ سوره از قرآن به اندازه سوره حمد از خير و حکمت وجود ندارد... . در اين روايت مأمور به قرائت قرآن است و قرآن اسم است براي آن چه که با لفظ عربي و نظم خاص نازل شده و در مصاحف مکتوب است، اما غير عربي مجازا قرآن ناميده مي شود، فلذا صحيح است که اسم قرآن را از ترجمه قرآن سلب کنيم، بنابراين کسي که نماز را به غير عربي بخواند قرآن نخوانده است، پس نماز نخوانده است روي اين حساب بايد نماز به عربي خوانده شود. 3. هشام بن سالم از امام صادق از تسبيح در رکوع و سجود سوال کرد، حضرت فرمود: در رکوع سبحان ربي الاعلي و در سجود سبحان ربي العظيم بگو، ذکر تسبيح ها يک مرتبه واجب و سه مرتبه مستحب است. در اين روايت امام صراحتا به گفتن دو کلمه عربي دستور داده و يک بار گفتن آن را واجب مي شمارد، بنابراين ذکر رکوع و سجود نماز نيز بايد به عربي بوده باشد. در مورد عربی بودن کلمات قرآن شهید مطهری تجربه جالبی را بیان می کند. ایشان می گوید خارجی متنی را از زبان اصلی به چند زبان ترجمه کردند مثلاً از عربی به ترکی ، از ترکی به انگلیسی، از انگلیسی به آلمانی و... بعد از چهل بار ترجمه متوجه شدند که از جمله اول یک زرّه در جمله چهلم باقی نمانده است. اگر نماز را هم هرکس به زبان خودش بخواند از قرآنی که در آن باید تلاوت شود چیزی باقی نخواهد ماند. از دیگر فلسفه هایی که در روایات برای لزوم عربی خوانده شدن نماز به آن اشاره شده است مسئله اطاعت از پیامبر ص است. رسول خدا ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ فرمود: شما همانند من نماز بخوانيد. و نماز آن حضرت يقينا به عربي بوده است و نماز فارسي قطعا از آن حضرت نقل نشده است. نتيجه و پاسخ: هر چند آيه و روايت صريح بر وجوب عربيت نماز در دست نيست لکن از روايات فوق به خوبي استفاده مي شود که نماز بايد به عربي خوانده شود. و البته این به معنای خصوصیت داشتن زبان عربی نیست، زیرا زبان عربی همانند هر زبان دیگر خصوصیات خاص به خودش را دارد که ممکن است در زبانهای دیگر نباشد، همانگونه که ممکن است در زبانهای دیگر خصوصیاتی وجود داشته باشد که در زبان عربی وجود ندارد. امّا از آنجا که زبان عربی زبان قرآن است و حفظ اصالت قرآن برای ما اهمیت دارد، لازم است قرائت قرآن در نماز هم به صورت عربی باشد. .

مرجع:

ایجاد شده در 1400/10/19

لینک کوتاه