امام حسین علیه السلام با چه نیّتی قیام کرد؟ آیا برای حکومت بود یا برای شهادت بود؟ آیا امام می دانست مسلم در کوفه شهید می شود یا نه؟ اگر می دانست چرا او را فرستاد، نظر نویسنده شهید جاوید چقدر درست است؟

اولاً اگر نویسنده «شهید جاوید» هدف قیام امام حسین ـ علیه السلام ـ را تشکیل حکومت می داند این مسئله را علّت تامّه قیام نمی داند، ثانیاً اندیشه و هدف همه امامان معصوم ـ علیهم السلام ـ تشکیل حکومت بوده است. منتهی، نه آن حکومتی که عامّه مردم از آن برداشت دارند، یعنی رسیدن به ریاست و مقام دنیوی.بلکه، حکومت از نظر یک امام معصوم ‌وسیله ی اصلاح امّت، و نجات انسان ها از بی عدالتی و فساد است. چنان که امیرالمؤمنین ـ علیه السلام ـ فرمود: بار خدا، می دانی که اگر برای حکومت اقدامی کردم انگیزه ی سلطنت شخصی و بهره جویی از متاع دنیای نداشتم، بلکه اقدام من برای اجرای اصول و ارزشهای دینی و ایجاد اصلاح در بلاد اسلامی است، تا مظلومان در امان قرار گرفته و حدود تعطیل شده، اجرا و به واجبات و سنتّها و احکامت عمل شود.[1]بنابراین اگر امام حسین ـ علیه السلام ـ اندیشه تشکیل حکومت داشته، بر این اساس بوده است، نه اینکه غرض از آن استیفاء منافع دنیوی باشند.از طرف دیگر، گرچه، امام عالم به بسیاری از اسرار بوده و از طریق علم امامت به آنها پی برده بود. ولی، مأمور به عمل بر طبق آن نبود. و موظّف بود که در مورد مسائل اجتماعی بر اساس ظواهر و شواهد عمل کند. و اقدام به تشکیل حکومت هم بر این اساس بود که در ظاهر زمینه آن تقریباً آماده شده بود. چون، 12 هزار نامه از مردم کوفه فرستاده شده بود و امام موظف بود بر اساس ظاهر ـ و نه علم غیب ـ وقتی شرائط را مهیّا می بیند اقدام کند. و امیرمؤمنان ـ علیه السلام ـ این اصل را به خوبی بیان نموده و فرموده است: اگر وجود نیروی کافی و مسئولیّت الهی برای این امر (تشکیل حکومت الهی) نبود هرگز برای تشکیل حکومت اقدام نمی کردم[2].فرزندش امام حسین ـ علیه السلام ـ نیز، وقتی نیروی کافی برای براندازی حکومت جور و غاصب دید، به آن اقدام نمود. تا از این طریق، ریشه ظالم را سوزانده و حکومت عدل را جایگزین کند. و این بود که حضرت مسلم ـ علیه السلام ـ را به کوفه فرستاد..امّا در مورد شهادت حضرت مسلم ـ علیه السلام ـ نیز، سخن اصلی آن است که امام حسین ـ علیه السلام ـ که حضرت مسلم ـ علیه السلام ـ را به کوفه فرستاد، بر مبنای دلایل ظاهری عمل کرد، نه بر اساس علم امامت.نویسنده «شهید جاوید» نیز بر این عقیده است که امام بر اساس شواهد ظاهری مسلم ـ علیه السلام ـ را به کوفه فرستاد. و مسلم نیز بر همان شواهد ظاهری عمل کرد. وقتی وارد کوفه شد زمینه را فراهم دید، و با مشاهده این وضع و شرائط فعلی مردم کوفه، به امام نامه فرستاد.بنابراین، نه امام حسین ـ علیه السلام ـ مسئول بود و نه حضرت مسلم ـ علیه السلام ـ .نظر شهید مطهری، در نقد نظریه مؤلف کتاب «شهید جاوید»:1. درباره تشکیل حکومت می گوید:این مطلب جای تردید نیست. هیچ کسی مدعی نیست که امام ـ علیه السّلام ـ نمی خواسته و مایل نبوده حکومت تشکیل بدهد. و یا در این راه فعالیت نمی کرده است. منتهی، اشتباه نویسنده کتاب «شهید جاوید» این است که برای عامل دعوت کوفه ارزش بیش از حد قائل شده است.گوئی خیال کرده است که عامل اساسی این است. بلکه در میان عامل ها، اتفاقاً کوچکترین آنها از نظر تأثیر، عامل دعوت مردم کوفه است. والّا اگر عامل اساسی می بود، آن وقتی که به امام خبر رسید که زمینه کوفه دیگر منتفی شده امام بایست دست از حرفها و قیامش برمی داشت.در حالی که قضیه برعکس است. داغ ترین خطبه های امام ـ علیه السّلام ـ بعد از شکست کوفه است. امام ـ علیه السّلام ـ آیه (20) سوره احزاب را بعد از شهادت مسلم و شکست کوفه برای اصحابش خواند. و فرمود: بعضی از مؤمنین به پیمانی که با خدای خویش بسته بودند وفا کردند و شهید شدند. و عده ای دیگر هم انتظار می کشند تا نوبت آنها بشود. و ما هم وظیفه بزرگ تر و سنگینی داریم.و سرنوشت مسلم را ما هم پیدا می کنیم ... منطق امام ـ علیه السّلام ـ، منطق امر به معروف و نهی از منکر بود، برای نابود کردن فساد، ولو به نابودی جانش تمام بشود. این همان منطق شهید است که ماورای منطق هاست.[3]2. مسأله شهادت:استاد شهید مطهری در این باره می گوید: امام شهادت را می دانست، بلکه حتیّ جای شهادت را هم می دانست. در این مورد، نظر کتاب «شهید جاوید» صحیح است. مقتولیت و کشته شدن؛ از آن جهت که مقتولیت است مطلوب نیست. چون مطلوب اصلی حمایت از دین است، همان گونه که صرف مال در راه خدا مطلوب است و صرف جان هم که در این مورد لازمه جهاد است مطلوب است. و هم آرزوی شهادت ها از این باب است که چون جهاد فی سبیل الله و حمایت از دین است، آرزوی شهادت مطلوب است.[4]3. مسأله حضرت مسلم و کوفه:شهید مطهری در این باره می گوید:در مسأله حضرت مسلم و گزارش او، نظر نویسنده «شهید جاوید» روشن نیست. بلکه، به فرض اینکه حضرت مسلم از کوفه سالم برمی گشت و گزارش منفی را به امام خبر می داد، باز هم معلوم نبود، امام از عزیمتش منصرف می شد، هم چنانکه بعد از شهادتش منصرف نشد. دلیلی وجود ندارد که امام بعد از گزارش منفی کوفه حرکت نمی کرد. نویسنده شهید جاوید می گوید: اگر مسلم از کوفه مراجعه می کرد و می گفت: مردم کوفه آمادگی ندارند، امام به سوی کوفه حرکت نمی فرمود![5]معرفی منابع جهت مطالعه بیشتر:1. تجلّی حقیقت در اسرار کربلا، سلطان حسین تابنده گنابادی.2. علل قیام امام حسین ـ علیه السلام ـ ، علی اکبر ناجیان.3. زمینه های قیام امام حسین ـ علیه السلام ـ ، حسین عبدالمحمدی.پی نوشتها:[1] . صبحی صالح، نهج البلاغه، صفحه 60، طبع اول، بیروت، 1387، ه.ق.[2] . نهج البلاغه خطبه 3.[3] . مطهری، مرتضی، مجموعه آثار، ح 17، ص 148، انتشارات صدرا، چاپ سوم، 1378.[4] . همان، ص 689.[5] . همان، ص 686.منبع : اندیشه قم .

راسخون

مرجع:

ایجاد شده در سه روز پیش

لینک کوتاه