انسان در زندگى این جهان با توجه به «عوامل غافل کننده» به تذکر و یادآورى نیاز دارد. باید وسیله اى او را در فاصله هاى مختلف زمانى به مبدأ هستى توجه دهد، هدف آفرینش را به یادش آورد و از غرق شدن در گرداب غفلت و بى خبرى بازش دارد. این وظیفه مهم به عهده نماز است ۱؛ به عبارت دیگر، انسان موجودى دو بعدى است و خداوند هستى بخش او را مرکب از جسم و روح آفریده است.

انسان در زندگى این جهان با توجه به «عوامل غافل کننده» به تذکر و یادآورى نیاز دارد. باید وسیله اى او را در فاصله هاى مختلف زمانى به مبدأ هستى توجه دهد، هدف آفرینش را به یادش آورد و از غرق شدن در گرداب غفلت و بى خبرى بازش دارد. این وظیفه مهم به عهده نماز است 1؛ به عبارت دیگر، انسان موجودى دو بعدى است و خداوند هستى بخش او را مرکب از جسم و روح آفریده است. همان گونه که وى از ابتداى خلقت جسم و ماده خویش تا پایان زندگانى در این دنیا به افاضه از ناحیه خالق خویش نیاز دارد و بدون آن لحظه اى درنگ نخواهد کرد، در زندگانى روحانى نیز از هنگامى که درک و شعورش کامل شد تا پایان زندگانى به فیض بخشى از سوى مبدأ پیدایش خویش نیازمند است تا قلبش نمیرد و به زندگانى روحانى اش ادامه دهد؛ و این مقصود جز از راه ارتباط با آفریدگار متعال حاصل نخواهد شد؛ و چنان که خود فرمود و در آیات بسیارى از قرآن بر آن تأکید ورزید: بهترین راه ارتباط با او نماز است. از این رو، در نخستین دستورها به موسى(ع) آمده است «M}نماز را برپادار تا به یاد من باشى»{M2. یکى از مفسران مى گوید: این که در این آیه «ذکر» و یاد خدا را مخصوص نماز کرده بدان سبب است که نماز برترین عملى است که فروتنى و بندگى در آن نمودار مى شود؛ و به عبارتى در نماز «یاد خداوند» تجسم پیدا مى کند3. در چندین آیه قرآن، مهم ترین مسأله پس از شناخت خداوند و ایمان به او برپا داشتن نماز شمرده شده است 4. امام صادق(ع) نیز مى فرماید: پس از شناخت خداوند هیچ عملى نیست که با نماز برابرى کند5. برخى از احادیث بر این نکته تأکید ورزیده اند که نماز اساس و پایه اصلى دین و ایمان است؛ پایه اى مرکزى که در وسط خیمه قرار مى گیرد و اگر برداشته شود، خیمه فرو مى ریزد6. برخى از اعمال چون امر به معروف و نهى از منکر و جهاد در راه خدا آثار بسیار دارند و بر آن ها تأکید فراوان شده است؛ اما اگر نیک بنگریم در مى یابیم همه آن ها بسان طناب ها یا چوبک هاى اطراف خیمه اند. البته براى برپا ماندن خیمه به همه این طناب ها و چوبک ها نیاز است؛ اما آنچه انگیزه کارهاى نیک را تقویت مى کند و کارهاى امر به معروف و جهاد و... جهت مى دهد یاد خدا است که بهترین قالب آن نماز است. قرآن کریم در دو سوره مؤمنون(آیات 1 تا 11) و معارج(آیات 22 تا 34) به ترتیب شش و هشت ویژگى انسان هاى شایسته را برشمرده و در آغاز و انجام آن ها نماز را مطرح فرموده است. از نماز شروع و به نماز ختم مى گردد. این آغاز و پایان نشان مى دهد در میان تمام این اوصاف توجه به نماز برترین و مهمترین آن ها است؛ چرا که نماز مهم ترین رابطه مخلوق با خالق و برترین مکتب تربیت است 7. پى نوشت : 1. تفسیر نمونه، ناصر مکارم شیرازى، ج 13، ص 174. 2. سوره طه(20):14. 3. المیزان فى تفسیرالقرآن، علامه طباطبایى، ج 16، ص 140. 4. بقره(2):3؛ نساء(4):162؛ توبه(9):18. 5. بحارالانوار، مجلسى، ج 82، ص 225. 6. همان، ص 218 و 223 و 227. 7. تفسیر نمونه، ج 25، ص 30 و ج 14، ص 201. .

پرسمان دانشگاهیان

مرجع:

ایجاد شده در 1401/03/25

لینک کوتاه