آیا واژه امیرالمؤمنین فقط مخصوص حضرت علی علیه السلام است یا به دیگران نیز گفته می‌شود؟

امیر در لغت به معنی فرمانده است، بعد از اسلام کسانی را که از سوی رسول خدا - صلی الله علیه و آله - و خلفاء به فرماندهی مأموریتهای جنگی منصوب می‌شدند امیر می‌گفتند، عبدالله‌بن‌ جحش پسر عمة پیغمبر صلی الله علیه و آله که در سال دوم هجری مأمور کسب اطلاعات از کافران مکه شد نخستین کسی بود که امیر نامیده شد.[1] اما عنوان امیرالمؤمنین به معنی خلیفه و فرمانده کل قوای اسلام از عهد عمربن خطاب باب شد و او به اشارت دو تن از صحابه خطاب امیرالمؤمنین را برای مقام خلافت برگزید.[2] سیوطی در تاریخ الخلفاء و ابن خلدون در تاریخش به این مطلب اشاره کرده‌اند که: عنوان امیرالمؤمنین در عهد خلفای اولیه و بنی امیه و بنی عباس تا سقوط خلافت بغداد (656) بالاترین القاب ویژه خلیفه یا مدعیان خلافت بوده است.[3] اما به اعتقاد شیعه امامیه، امیرالمؤمنین عنوانی است که خدای تعالی به علی‌بن ابی‌طالب علیه السلام داده است. و هیچ کس چه قبل از او و چه بعد از او برازنده این نام نیست. در حدیث آمده است که رسول خدا - صلی الله علیه و آله - به اصحاب خود فرمود: بر علی با عنوان امیرالمؤمنین سلام کنید و در حدیث دیگر است که خدا علی علیه السلام را امیرالمؤمنین نامیده است و روا نیست کسی به این نام خوانده شود، حتی قائم آل محمد عجل الله تعالی فرجه الشریف را امیرالمؤمنین نمی‌گویند و به او بقیه‌الله خطاب می‌کنند. امام محمد باقر علیه السلام فرموده است: خداوند علی علیه السلام را امیرالمؤمنین گفته‌ است، امام رضا علیه السلام فرموده است: چون حضرت توشة علم به مؤمنان می‌بخشید امیرالمؤمنین نام گرفت[4]. حافظ ابونعیم اصفهانی از انس بن مالک روایت کرده است[5] که رسول خدا - صلی الله علیه و آله - دربارة علی علیه السلام فرمودند: او امیرالمؤمنین و فرمانده مأموران مجاهد و خاتم اوصیاست. ابن مردویه اصفهانی آورده است[6] که جبرئیل در محضر رسول خدا - صلی الله علیه و آله - علی علیه السلام را امیر المؤمنین خواند. ابوالعلاء حسن بن عطار از ابن‌عباس روایت کرده است[7] که رسول خدا - صلی الله علیه و آله- به ام‌المؤمنین ام سلمه فرمود: ای ام‌سلمه شاهد باش و بشنو، این علی بن ابی‌طالب علیه السلام است که امیرالمؤمنین و سید مسلمانان و نهان خانة اسرار و جایگاه علم من است. عنوان امیرالمؤمنین نزد شیعه امامیه، اختصاص به علی بن ابی‌طالب علیه السلام دارد. و امروزه این نام در نزد شیعیان فقط به حضرت علی(ع) اختصاصی دارد و فر د دیگری را با این عنوان نمی آورند. معرفی منابع جهت مطالعه بیشتر: 1. دایره المعارف بستانی، بستانی. 2. دایره المعارف تشیع. 3. الغدیر، علامه امینی. 4. حلیه الاولیاد: ابو نعیم اصفهانی. -------------------------------------------------------------------------------- [1] . احمد بن حنبل ، مسند، ج 1 ص 178. [2] . امینی، عبدالحسین، الغدیر، ج8، ص86. [3] . سیوطی، جلال الدین، تاریخ الخلفا، مصر، 1371، ص138. [4] . مجمع البحرین،‌ص 229. [5] . اصفهانی، حافظ ابونعیم- حلیه الاولیا، 1387ق، ج1، ص63. [6] . امینی، پیشین، ج8، ص87. [7] . همان، ج6، ص80. .

موتور جستجوی پرسش و پاسخ دینی امین

مرجع:

ایجاد شده در 1401/04/03

لینک کوتاه