مگر نمی گویند که هر چیزی آفریدگاری دارد، پس خالق خدا کیست؟

ابتدا باید دید این گفته که: «هر چیز و هر کسى خالق و علت پدید آورنده اى دارد»، آیا شامل خداوند متعال می گردد یا خیر؟ باید دانست این قاعده که: «هر موجود و معلولى، علت مى خواهد»، معنایش این است که موجود - از آن جهت که پدیده است - نیاز به علت دارد؛ یعنى، هر موجودى که ذاتاً امکان عدم داشته باشد و فرض نبودن آن محال نباشد، نیازمند به علت خواهد بود و حال آنکه خداوند متعال «واجب الوجود» است، نه «ممکن الوجود»؛ یعنى، فرض نبود آن محال است و وجود برایش ضرورت دارد و عدم براى او محال است. آنچه که نیازمند به علت است، پدیده است، امّا خداوند متعال «پدیدآورنده» است و وجود براى او ضرورى و حتمى است. بنابراین، اینکه گفته مى شود: هر چیزى نیازمند به علت است؛ مقصود هر چیز «ممکن الوجود» است؛ نه هر وجودى تا شامل خداوند متعال - که واجب الوجود است - نیز شود.1  علاوه بر آنکه اگر فرض شود خداوند - که واجب الوجود است - باز علتى دارد که او را به وجود آورده است، دچار تسلسلى باطل مى شویم؛ تنها با وجود واجب الوجود بالذات در سلسله است که تمام موجودات امکان پدید آمدن و دوام خواهند داشت.21 نگا: آموزش فلسفه، ج 2، ص 29 و 30.2  نگا: اصول فلسفه و روش رئالیسم، ج 5، صص 74 - 76. .

پرسمان دانشگاهیان

مرجع:

ایجاد شده در 1401/03/25

لینک کوتاه