در روز قیامت حساب پس گرفتن از خیل عظیم مردم چگونه ممکن میشود؟

حسابرسی از انسان در روز قیامت ممکن و حتمی است ولی چون توجه به عظمت و قدرت خدا نداریم و با حسابها و نگاه مادی خودمان مقایسه می کنیم ؛ آن را امری ناممکن می پنداریم !!!حسابرسی دقیق وهمگانی:این که خداوند از همه حسابرسی می کند، تردید ناپذیر است. سوره جمعه آیه 8: «ثم تردون الى عالم الغیب و الشهادة فینبئکم بما کنتم تعملون.» «سپس به سوى کسى که داناى پنهان و آشکار است بازگردانده مى شوید, آنگاه شما را از آنچه انجام مى دادید خبر مى دهد.» هم مرگ از قوانین مسلم این عالم است، و هم حضور در دادگاه عدل خدا و حسابرسى اعمال و هم خداوند از تمام اعمال بندگان دقیقا آگاه است. بنابر این تنها راه براى پایان دادن به این وحشت، پاکسازى اعمال، و شستشوى دل از آلودگى گناه مى باشد که « هر کس حسابش پاک باشد // از محاسبه اش چه باک باشد»از آیات مختلف قرآن به خوبى استفاده مى شود که در حسابرسى اعمال در قیامت فوق العاده دقت و موشکافى مى شود، در آیه 16 سوره لقمان مى خوانیم: « پسرم! اگر به اندازه سنگینى دانه خردلى (عمل نیک یا بد) باشد و در دل سنگى یا در گوشه اى از آسمانها یا زمین پنهان گردد، خداوند آن را (در قیامت) براى حسابرسى مى آورد، خداوند دقیق و آگاه است».عدالت در حسابرسی:در سوره النساء (4): آیه 40 آمده است: إِنَّ اللَّهَ لا یَظْلِمُ مِثْقالَ ذَرَّةٍ وَ إِنْ تَکُ حَسَنَةً یُضاعِفْها وَ یُؤْتِ مِنْ لَدُنْهُ أَجْراً عَظِیماً «خداوند (حتى) به اندازه سنگینى ذره اى ستم نمى کند و اگر کار نیکى باشد آن را مضاعف مى نماید، و از نزد خود پاداش عظیمى (در برابر آن) مى دهد.» اینکه سوال از عدل خدا, شده است, آیات بسیاری از عدل خدا سخن به میان آورده است. آیات فوق مى گوید: خداوند حتى به اندازه سنگینى ذره اى ستم نمى کند، نه تنها ستم نمى کند، بلکه اگر کار نیکى انجام شود آن را مضاعف مى نماید، و پاداش عظیم از طرف خود در برابر آن مى دهد.درسوره زلزال می فرماید: " پس کسى که به اندازه سنگینى ذره اى کار خیر انجام داده آن را مى بیند" (فَمَنْ یَعْمَلْ مِثْقالَ ذَرَّةٍ خَیْراً یَرَهُ). " و هر کس به اندازه سنگینى ذره اى کار بد کرده آن را مى بیند"! (وَ مَنْ یَعْمَلْ مِثْقالَ ذَرَّةٍ شَرًّا یَرَهُ). ظاهر این آیات نیز تاکید مجددى است بر مساله" تجسم اعمال" و مشاهده خود عمل، اعم از نیک و بد در روز قیامت که حتى اگر سر سوزنى کار نیک یا بد باشد در برابر صاحب آن مجسم مى شود و آن را مشاهده مى کند." مثقال" در لغت هم به معنى ثقل و سنگینى آمده، و هم ترازویى که با آن سنگینى اشیاء را مى سنجند، و در اینجا به همان معنى اول است.براى" ذرة" نیز در لغت و کلمات مفسران تفسیرهاى گوناگونى ذکر شده است: گاه به معنى مورچه کوچک، و گاه گرد و غبارى که وقتى دست را بر زمین بگذاریم و برداریم به آن مى چسبد، و گاه به معنى ذرات بسیار کوچک غبار که در فضا معلق است و به هنگامى که آفتاب از روزنه اى به اطاق تاریک مى تابد آشکار مى گردد تفسیر شده است.مى دانیم امروز کلمه" ذره" را به" اتم" نیز اطلاق مى کنند و بمب اتمى را" القنبلة الذریة" مى گویند،" اتم" به قدرى کوچک است که نه با چشم عادى، و نه با دقیقترین میکروسکوپها قابل مشاهده نیست، و تنها آثار آن را مشاهده مى کنند، و حجم و وزن آن با محاسبات علمى قابل سنجش است، و به قدرى کوچک است که چند میلیون روى نوک سوزنى جاى مى گیرد! مفهوم ذره هر چه باشد منظور در اینجا کوچکترین وزنها است.به هر حال این آیه از آیاتى است که پشت را مى لرزاند و نشان مى دهد که حسابرسى خداوند در آن روز فوق العاده دقیق و حساس است، و ترازوهاى سنجش عمل در قیامت آن قدر ظریف است که حتى کوچکترین اعمال انسانى را وزن مى کنند و به حساب مى آورند.نه تنها از آیات اخیر این دو سوره که از آیات مختلف قرآن به خوبى استفاده مى شود که در حسابرسى اعمال در قیامت فوق العاده دقت و موشکافى مى شود، در آیه 16 سوره لقمان مى خوانیم: یا بُنَیَّ إِنَّها إِنْ تَکُ مِثْقالَ حَبَّةٍ مِنْ خَرْدَلٍ فَتَکُنْ فِی صَخْرَةٍ أَوْ فِی السَّماواتِ أَوْ فِی الْأَرْضِ یَأْتِ بِهَا اللَّهُ إِنَّ اللَّهَ لَطِیفٌ خَبِیرٌ:" پسرم! اگر به اندازه سنگینى دانه خردلى (عمل نیک یا بد) باشد و در دل سنگى یا در گوشه اى از آسمانها یا زمین پنهان گردد، خداوند آن را (در قیامت) براى حسابرسى مى آورد، خداوند دقیق و آگاه است". " خردل" دانه بسیار کوچکى از گیاه معروفى است که ضرب المثل در کوچکى مى باشد.این تعبیرات نشان مى دهد که در آن حسابرسى بزرگ کوچکترین کارها محاسبه مى شود، ضمنا این آیات هشدار مى دهد که نه گناهان کوچک را کم اهمیت بشمرند، و نه اعمال خیر کوچک را، چیزى که مورد محاسبه الهى قرار مى گیرد هر چه باشد کم اهمیت نیست.لذا بعضى از مفسران گفته اند این آیات زمانى نازل شد که بعضى از یاران پیغمبر اکرم صلی الله علیه وآله نسبت به انفاق اموال کم بى اعتنا بودند، و مى گفتند: اجر و پاداش بر چیزهایى داده مى شود که ما آن را دوست داریم، و اشیاء کوچک چیزى نیست که مورد علاقه ما باشد، و همچنین نسبت به گناهان کوچک بى اعتنا بودند، آیات نازل شد و آنها را به خیرات کوچک ترغیب کرد، و از گناهان کوچک بر حذر داشت.اما درپاسخ به پرسش شما باید مطالب زیر را نیز بدانیم : حسابرسی, به قدرنعمت:اینکه آیا همه خلایق , سیاه و سفید؛ زن ومرد؛ کوچک و بزرگ؛ عالم و جاهل؛ ...و در دوران حضور امام و دوره بعد از آن ... آیا از همه ، یک نوع سوال می شود؟ و از همه توقع واحد، وجود دارد؟ سوالی است که جواب آن را هر کسی به راحتی و بدون تردید می دهد، توقع به قدر نعمت ؛ پاسخی است که در برابر هر بزرگی داده می شود فضلا از خدای دادگر و عادل!!!بنابراین اولا : نبایستی نگران این باشیم که خدا در برابر نعمت و یا علم و یا ثروت و یا قدرت و یا ... که نداریم از ما سؤال و بازخواست خواهد کرد و ثانیا : با تمام حسابرسی دقیقی که حق است، بدانیم که صفت فضل و بخشش خدا نیز وجود دارد و این امید در هر انسانی باید باشد که ممکن است خدا با فضل وکرمش با او رفتار کند و هرکسی با کس دیگر تفاوت دارد! .

پرسمان دانشگاهیان

مرجع:

ایجاد شده در 1401/03/25

لینک کوتاه