لطفا به صورت کوتاه و خلاصه اسرار حج، در ابعاد مختلف اخلاقی، سیاسی، علمی و فرهنگی و اقتصادی را توضیح فرمایید؟

بدون شك ثوابهاى عظيم و فوق العادهاى كه براى حج در احاديث آمده، و همچنين كيفرهاى سختى كه براى ترك آن در قرآن مجيد و روايات اسلامى ذكر شده، همه به خاطر اسرار و فلسفههاى مهمّى است كه اين عبادت بزرگ اسلامى دارد. قرآن مجيد در يك جمله كوتاه و بسيار پر معنا، درباره حج مىفرمايد : (لِيَشْهَدُوا مَنافِعَ لَهُمْ)؛ (مردم را دعوت به حج كن) تا شاهد منافع گوناگون خويش باشند! . اين منافع، فراوان است كه در روايات معصومين : به آن اشاره شده، از جمله :1. آثار اخلاقى ؛ تربيت نفوس، تهذيب اخلاق، تقويت پايههاى تقوا وخلوص از جمله آثار اخلاقى حج است. تعبيرى كه در احاديث بالا آمده بود كه حجِّ مقبول سبب مىشود انسان از تمام گناهانش خارج شود وهمانند روزى گردد كه از مادر متولّد شده، دليل روشنى براى تأثير حج بر پاكى دل و صفاى روح و زدودن آثار گناهان يك عمر است. البتّه اين فايده بزرگ اخلاقى هنگامى به دست مىآيد كه زائران بيت اللّه الحرام به اسرار اعمال و مناسكى كه انجام مىدهند، دقيقآ توجّه داشته باشند، تا هر قدمى كه برمىدارند قدمى به سوى خدا و معبود و محبوب حقيقى باشد، و اين عبادت بزرگ و پرمحتوى براى آنان به منزله تولّد دوباره گردد.كسانى كه با توجّه به اسرار اين عبادت، و با نهايت خلوص نيّت، اين مراسم بزرگ روحانى را انجام مىدهند، آثار عميق آن را در درون جان خود تا پايان عمر احساس مىكنند، و هر زمان به ياد خاطرههاى اين سفر روحانى و صحنههاى مملوّ از روحانيّت و صفا و اخلاص بيفتند، روح تازهاى در آنها دميده مىشود (اين، اثر تربيتى و اخلاقى حج است).2. آثار سياسى ؛ كه در كنار آثار تربيتى حج قرار دارد بسيار مهم است؛ چرا كه حج ـ اگر همان گونه كه اسلام دستور داده و ابراهيم بت شكن، جهانيان را به آن فراخوانده انجام شود ـ سبب عزّت مسلمين، و تحكيم پايههاى دين، و وحدت كلمه، و مايه قدرت و شوكت در برابر دشمنان، وبرائت از مشركين جهان خواهد شد، و اين كنگره عظيم الهى، كه هر سال در كنار خانه خدا تشكيل مىشود، بهترين فرصت را به مسلمانان براى بازسازى نيروهاى خويش، و تقويت پايههاى اُخوّت و برادرى، و خنثى كردن توطئهها و نقشههاى دشمنان اسلام در طول يك سال مىدهد.ولى متأسّفانه همان گونه كه گروهى از مسلمين به عمق فلسفه اخلاقى حج نمىرسند، از فلسفه سياسى آن نيز بى خبرند. تنها به ظواهر قناعت مىكنند، و از روح اين عبادت بزرگ غافلند، و به گفته يكى از سياستمداران بيگانه: واى به حال مسلمانان اگر معنى حج را نفهمند، و واى به حال دشمنان اسلام اگر مسلمين معنى حج را بفهمند! .3. آثار علمى و فرهنگى ؛ يكى ديگر از آثار مهمّ حج، كه در روايات معصومين : به آن اشاره شده، آثار فرهنگى آن است، چرا كه آثار رسول اللّه 9 و ائمّه معصومين : در جاى جاى مكّه و مدينه و مواقفِ حج به چشم مىخورد، و حضور دانشمندان بزرگ اسلامى از تمام كشورها، اعمّ از علماى بزرگ دينى، و اساتيد فنون ديگر، و گويندگان و نويسندگان، كه همه سال در حج شركت دارند، فرصت خوبى به همه مسلمين جهان براى مبادله اطّلاعات و دانستنيها در تمام زمينههاى دينى و علمى مىدهد، و از همه گذشته، آگاهى خوبى از وضع همه مسلمين جهان در آن محيط پيدا مىشود كه اگر براى اين كار نيز برنامه ريزى شود آثار عظيم آن در جهان اسلام همه ساله ظاهر مىگردد.4. در روايات اسلامى فلسفه اقتصادى نيز يكى از اسرار و اهداف حج شمرده شده است. ممكن است كسانى تصوّر كنند كه حج با مسائل اقتصادى چه كار دارد؟ ولى وقتى توجّه مىكنيم كه مهمترين مشكل مسلمين امروز همان وابستگى اقتصادى آنها به دشمنان اسلام است، و در كنار مراسم حج مىتوان كنگرهها و سمينارهاى عظيمى از اقتصاددانان جهان اسلام به وجود آورد، و مسلمين را از اين نظر از زير سلطه اجانب رهايى بخشيد، اهمّيّت اين موضوع روشن مىشود. .

پایگاه اطلاع رسانی دفتر آیت الله العظمی مکارم شیرازی

مرجع: آیت الله مکارم شیرازی

ایجاد شده در 1400/12/14

لینک کوتاه