با توجه به روایت امام صادق(ع) که فرمود: خدا را حمد کن تا مورد دعای تمام نمازگزاران واقع شوی؛ زیرا هیچ نمازگزارى نیست جز این‌که (آن زمان) براى تو دعا کند؛ (زیرا هر نمازگزارى در نماز) می‌گوید: «سمع الله لمن حمده»؛ (خداوند بشنود سخن کسى را که او را ستایش کند)، معنای «سمع الله لمن حمده»، دعایی است یا خبری؟

حمد و ستایش خدا هم در شناخت خداوند دارای جایگاه ویژه‌ای است و هم در تربیت انسان. به بیان دیگر، حمد خدا هم در شناخت توحید دارای نقش و جایگاه ویژه است، و هم در تربیت موحد.[1] به همین جهت در روایات به حمد و ستایش خدای متعال سفارش شده و برای آن آثاری بیان شده است:مفضل از امام ‏صادق(ع) درخواست نمود تا دعای جامعى(تمام و کاملى) به او بیاموزد. امام(ع) فرمود: خدا را حمد و ستایش کن، زیرا هیچ نمازگزارى نیست جز اینکه (آن زمان) براى تو دعا کند (زیرا هر نمازگزارى در نماز) می‌گوید: «سَمِعَ اللَّهُ لِمَنْ حَمِدَهُ»، خداوند بشنود سخن کسى را که او را ستایش کند.[2]شاید این پرسش در ارتباط با روایت مطرح شود که عبارت یاد شده، عبارتی خبری است و دعایی در آن وجود ندارد، پس چگونه امام(ع) اعلام می‌دارد که تمام نمازگزاران برای ستایش‌گر خدا دعا می‌کنند؟در پاسخ باید گفت؛ اگرچه این عبارت، از لحاظ شکلی، جمله خبری است، اما نوعی دعا نیز در آن نهفته است؛ یعنی «إِلَهِی‏ اسْمَعْ مَنْ‏ حَمِدَک‏»، خدایا بشنو از کسی که ستایشت می‌کند. مواردی از این دست که جمله‌ای خبری بیان شده، اما معنای انشاء و درخواست در آن نهفته است، در زبان عربی – و دیگر زبان‌ها – فراوان است. از این‌رو روایت یاد شده قابل درک و پذیرش خواهد بود.مانند فردی که فرزندی را در حال آزار پدر و مادرش می‌بیند و به او می‌گوید که «عاق والدین عاقبت به خیر نخواهد شد» که در این جمله خبری، جمله انشایی دیگری نهفته است که پدر و مادرت را آزار مده! .

اسلام کوئست

مرجع:

ایجاد شده در 1400/12/23

لینک کوتاه