مفهوم و تاریخچه روزه

«یا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا کُتِبَ عَلَیْکُمُ الصِّیامُ کَما کُتِبَ عَلَى الَّذِینَ مِنْ قَبْلِکُمْ لَعَلَّکُمْ تَتَّقُونَ؛ اى کسانى که ایمان آورده اید! روزه بر شما مقرر شده است ؛ همان گونه که بر کسانى که بیش از شما (بودند) مقرر شده بود ؛ باشد که پرهیزکارى کنید ». چیستی : «روزه» در لغت به معناى امساک و خوددارى از هر چیز است و در اصطلاح فقه عبارت است از: «امساک و خود دارى از موارد هشت گانه خوردن و آشامیدن، نزدیکى، استمناء، دروغ بستن بر خدا و پیغمبر و جانشینان او، رساندن غبار غلیظ به حلق، فرو بردن تمام سر در آب، باقى ماندن بر جنابت، حیض و نفاس تا اذان صبح، اماله کردن با چیز روان و قى کردن. - از هنگام اذان صبح تا اذان مغرب به قصد انجام دادن فرمان خداوند». «روزه» عبادت است و باید براى انجام دادن فرمان خداوند، از اذان صبح تا مغروب کارى که روزه را باطل مى کند، انجام ندهد. این همان نیت روزه است و لازم نیست آن را از قلب خود بگذراند و یا بر زبان جارى کند. نیت براى روزه ماه رمضان و نذر معیّن، از اول شب تا اذان صبح و براى روزه غیر معین (مانند روزه قضا و نذر مطلق ) از اول شب تا ظهر روز بعد است. نیت روزه مستحبى، از اول شب شروع شده و تمام روز ادامه دارد تا موقعى که به اندازه نیت کردن به مغرب وقت مانده باشد. اگر انسان از روى عمد و اختیار کارى که روزه را باطل مى کند، انجام دهد، روزه اش باطل مى شود و باید علاوه بر قضا، کفاره نیز بدهد. پیشینه: روزه گرفتن در میان ادیان الهی، تاریخی بس طولانی دارد و از جمله عبادات دیرینی است که پیدایش آن را می‌ توان با رانده شدن حضرت آدم و حوا از بهشت مقارن دانست. بعضی مفسران می‌ گویند که خداوند روزه روزهای سیزدهم، چهاردهم و پانزدهم هر ماه را بر حضرت آدم واجب کرد، علت آن بود هنگامی که آدم به زمین آمد از گرمی و تابش آفتاب سوخت و سیاه شد ولی پس از روزه بدنش سفید شد و به این جهت آن سه روز را ایام البیض خواندند. خداوند در قرآن می‌ فرماید: ای کسانی که ایمان آورده‌اید بر شما روزه نوشته شد همان گونه که بر اممی که پیش از شما بودند، نوشته شد. این آیه نشان می‌دهد که روزه بر مسلمانان و بر امت های پیش از آنان نیز واجب بوده است. در روایات اسلامی آمده که کتاب های بزرگ آسمانی همچون تورات، انجیل، زبور، صحف و قرآن در رمضان نازل شده اند. امام صادق علیه‌السلام می‌فرماید: تورات در ششم ماه رمضان، انجیل در دوازدهم ماه رمضان، زبور داود در هجدهم ماه رمضان و قرآن در شب قدر نازل شده است. تفاوت روزه در ادیان از جهت تعداد روزها و چگونگی روزه‌هاست، هرچند در ادیان مختلف جزئیات و کیفیت روزه تفاوت دارد اما اصل حکم روزه وجود دارد و هدف آن بطور کلی تهذیب نفس و ایجاد طهارت و پاکی معنوی و رفع رنج و بلاست . از تورات و انجیل فعلى بر مى آید که روزه، در میان یهود و نصارا وجود داشته و اقوام و ملل دیگر هنگام مواجه شدن با غم و اندوه، روزه مى گرفته اند. در قاموس «کتاب مقدس» آمده است: «روزه در تمام اوقات در میان هر طایفه و هر ملت و مذهب در موقع اندوه و زحمت غیر مترقبه، معمول بوده است»، از تورات نیز برمى آید که موسى(ع) چهل روز روزه داشته است: «هنگام بر آمدنم به کوه لوح هاى سنگى، یعنى، لوح هاى عهدى که خداوند با شما بست؛ بگیرم. آن گاه در کوه چهل روز و چهل شب ماندم؛ نه نان خوردم و نه آب نوشیدم». هم چنین از انجیل لوقا نیز برمى آید که حواریون مسیح نیز روزه مى گرفتند. .

پرسمان دانشگاهیان

مرجع:

ایجاد شده در 1401/03/25

لینک کوتاه