در مذهب شيعه عقد موقت حکم عقد دائم را دارد، تنها با اين تفاوت که مدت زمان معلوم در اين عقد نامه ذکر ميشود. حال سوال اين است که چرا اهل سنت اين عقد را جايز نميدانند؟

در رابطه با «متعه» يا ازدواج موقت ميتوان گفت: اصل تشريع اين حکم و جواز آن مورد اتفاق جميع مسلمين و تمام فرق اسلامي است و آيه 24 سوره نساء که ميفرمايد: ... فَمَا اسْتَمْتَعْتُم بِهِ مِنْهُنَّ فَآتُوهُنَّ أُجُورَهُنَّ... ؛ «و چنان چه شما از آنها بهرهمند شويدآن مهر معين را که مزد آنهاست، به آنها بپردازيد». بسياري از صحابه بزرگ پيامبر اکرم ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ مانند أبي بن کعب، ابن عباس، ابن مسعود و... اين مطلب را پذيرفته و بر آن صحه گذاشتهاند». امّا در اين که آيا اين حکم اسلام بعد از تشريع و نزول آيه، نسخ شد، يا نسخ نشد و همچنان ادامه دارد و جايز است، ميان فرق اسلامي اختلاف وجود دارد. اجماع علماي شيعه به تبع رواياتي که از حضرات معصومين ـ عليهم السلام ـ وارد شده است، بر اين است که اين حکم نسخ نشده و همچنان ادامه دارد و به هيچ زمان و يا مکاني هم مقيد نيست و در تمام زمانها و مکانها جاري است، بلکه مستحب است و فضيلت دارد، در اين باره امام باقر ـ عليه السلام ـ ميفرمايند: «متعه را خداوند حلال کرده است در کتابش و در سنت پيامبرش و تا روز قيامت نيز حلال خواهد بود». هم چنين ابي ليلي از ياران امام صادق ـ عليه السلام ـ ميگويد؛ از حضرت راجع به متعه سؤال کردم که آيا اين حکم نسخ شد يا خير؟ حضرت فرمودند: «خير، نسخ نشد و اگر عمر از آن نهي نميکرد (آن را تحريم نميکرد) هرگز کسي زنا نميکرد مگر انسان شقي و گنهکار». امّا در مورد اين که چرا اين حکم در ميان اهل سنت تحريم شد، بايد گفت: طبق کتب معروف و معتبر خود اهل سنت، اين حکم در زمان عمر و توسط خود عمر نسخ شد، در صحيح بخاري و صحيح مسلم و تفسير ثعلبي از عمران بن حصين روايت نقل کردهاند که او گفت: «آيه متعه در کتاب خداوند عزوجل نازل شد و آيه ديگري هم نازل نشد که آن را نسخ کند، پس رسول خدا ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ ما را بدان امر کرد و از آن نهي نکرد، تا اين که مردي از جانب خويش آن را تحريم کرد»، بخاري ميگويد «آن مرد عمر بود»، مسلم نيز گفته است: «يعني عمر». هم چنين در کتابهاي اهل سنت به صراحت آمده که عمر گفت: «ايها الناس متعتان کانتا علي عهد رسول الله ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ انا انهي عنهما و أحرّمهما و اعاقب عليهما: متعة الحج و متعة النساء؛ در عهد رسول خدا ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ دو متعه وجود داشت و من از آن دو نهي ميکنم و آنها را حرام ميکنم و ديگران را بر انجام آنها معاقبه ميکنم: يکي متعه حج و ديگري متعه نساء (ازدواج موقت)». هم چنين از عمر نقل ميکنند که گفت: سه چيز در عهد رسول خدا ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ سنت بود و من از آنها نهي ميکنم و آنها را حرام ميکنم و معاقبه ميکنم، يکي متعه حج، و ديگري متعه نساء و سومي، حي علي خير العمل ميباشد». هم چنين روايات بسياري در منابع اهل سنت وجود دارد که صحابه قبل از اين سخن عمر، حتي در زمان ابوبکر «متعه» را انجام ميدادند و کسي آن را مذموم نميدانست. به طور مثال در صحيح مسلم آمده: «ابن عباس (از صحابه معروف پيغمبر) به متعه امر ميکرد». هم چنين از جابر بن عبدالله انصاري نقل کرده که گفت: «دو متعه بود در زمان پيامبر اکرم ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ که ما از آنها بهره ميجستيم... و عمر گفت: هر کسي زني را به صورت متعه نکاح کند هر آينه او را رجم خواهم کرد». هم چنين در صحيح بخاري و صحيح مسلم از ابن مسعود (از صحابي بزرگ پيامبر اکرم ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ ) نقل شده که وي گفت: پيامبر اکرم ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ به ما اجازه داد تا از زنان بهرهمند شويم به صورت نکاح موقت (يعني اجازه دادن تا زمان معيني زنان را نکاح کنيم)». هم چنين در صحيحين از علي بن ابي طالب نقل شده که حضرت فرمودند: « اگر عمر از متعه منع نميکرد هيچ کس «زنا» نميکرد مگر انسان شقي و گناهکار». در نتيجه: در بين اماميه بر جواز متعه اجماع وجود دارد ، بلکه بايد گفت: از ضروريات مذهب شيعه، محسوب ميشود و هيچ عالمي از علماي شيعه آن را تحريم نکردهاست، و در بين اهل سنت حرام است و اين تحريم نيز با توجه به سخن عمر بوده است نه پيامبر اکرم ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ . .

مرجع:

ایجاد شده در 1400/10/19

لینک کوتاه