وحی چیست؟ چطور به پیامبران وحی می شد مثلا در حالت خاصی قرار می گرفتند یا جبرئیل را با چشم می دیدند فرآیند وحی را توضیح دهید. امیدوارم منظورم رو متوجه شده باشید.

در رابطه با وحی به نکات زیر توجه نمایید:1- وحی، راهی برای شناخت است که از سوی خداوند متعال، با هدف نشان دادن راه سعادت و نیک بختی به بشر از یک سو و پاسخگو نبودن وسایل شناختی در اختیار او، همچون حس و عقل, از دیگر سو می باشد. بدین سان، این وسیله شناختی الهی, نارسایی های دانش بشری و نیز یافته های عقلانی او را در تکاپوی نیازهای هدایتی، پوشش می دهد .(استاد محمد تقی مصباح یزدی، آموزش عقاید (دوره کامل سه جلدی)، صص177-180،شرکت چاپ و نشر بین الملل، تهران، 1381)2- چیستی وحی، با همه زوایایش برای ما شناخته شده نیست. تنها می دانیم که گونه ای دریافت درونی، از راهی جز اندیشه کردن و به دور از خطا می باشد که در فرآیند آن، شخصی که از سوی خداوند گزینش شده به علم غیب و دنیای پنهان از دیده ها راه می یابد و به دنبال آن، از حقایقی که به سعادت ونیک بختی یا شقاوت تیره روزی آدمی پیوسته است، برخوردار می شود (علامه محمد حسین طباطبایی، المیزان فی تفسیر القرآن، ج2,ص131و ص157،مؤسسه الاعلمی).3-الف :فرود آمدن فرشته وحی و پیوند آن با قلب پیامبر(ص) (شعراء، 193-194) ب : وحی از راه خواب (فتح، 27)ج: گفت و گوی مستقیم و بی واسطه خداوند (شوری، 51) د:و یا واسطه شدن چیزی (شوری، 51) از شیوه های گوناگونی می باشد که وحی به وسیله آن ها محقق می شود.کیفیت نزول وحی بر پیامبر اسلام (صلی الله علیه و آله) را می‌توانیم از زبان آن حضرت بشنویم و این بیان رسول خدا (صلی الله علیه و آله) در طی حدیثی آمده است که در طرق روایات شیعه و اهل سنت دیده می‌شود: «حارث بن هشام از پیامبر ( ص) پرسید ، وحی چگونه بر شما نازل می شود ؟ پیامبر فرمود : گاه صدایی مانند جرس به گوش من می رسید و وحیی که بدین صورت بر من نازل می شد ، سخت بر من گران و سنگین بود ، سپس این صدا ها قطع می شد و آنچه را جبرائیل می گفت فرا می گرفتم ، و گاهی جبرائیل به صورت مردی بر من فرود می امد ، وسپس با من سخن می گفت و من گفته های او را حفظ و از بر می کردم (الاتقان ج 1 ص 76. بحارالانوار ج 6 ص 669. صحیح بخاری ج 1 ص 27) پیامبر گرامی (صلی الله علیه و آله) در این حدیث، دو کیفیت را درباره وحی به خود، یاد می‌کند که در یکی از آنها صداهای پی در پی همچون آواز جرس به سمع مبارکش می‌رسید، و در دیگری، جبرائیل (علیه السلام) به صورت یک انسان عادی در نظرش مجسم می‌شد. وحی به گونه اول بر پیامبر اسلام )صلی الله علیه و آله) سخت و گران و سنگین بوده است ، چنانکه خداوند متعال از اینگونه وحی به «قول ثقیل = گفتاری گران و سنگین » تعبیر کرده و فرموده است «انا سَنُقلی عَلیکَ قولاً ثَقیلاً ما گفتار گرانی را بر تو القاء خواهیم کرد» (مزمل، 4) ولی وحی به صورت دوم کمی سبکتر و لطیف بوده و دیگر، آن سرو صداهای هولناک و خاص به گوش نمی‌رسید ،بلکه جبرائیل (علیه السلام) به صورت فرد عادی و با فرمی مشابه شکل انسانی مألوف و مأنوس، مجسم می‌شد.در روایتی از امام صادق‌آمده است‌: «جبرئیل هنگامی که به حضور پیامبر می‌رسید، مانند بندگان می‌نشست و بدون اجازه وارد نمی‌شد)بحارالانوار، علامه مجلسی‌;، ج 18، ص 256 / تفسیر المیزان‌، علامه طباطبایی‌;، ج 18، ص 79( ولی باید گفت که وحی در هر دو صورت بر پیامبر گرامی (صلی الله علیه و آله) سنگین بوده، و همیشه هم زمان با لحظاتی که وحی نازل می‌گردید ـ در تمام فصول سال ـ از پیشانی مبارکش عرق فرو می‌ریخت و خود نیز می‌فرمود: «فما مِن مَرَّهٍ یوحی الیَّ الّا ظَنَنْتُ آنَّ نَفسی تُقبضُ هیچ بار وحی بر من نازل نگردید جز آنکه این تصور (به علت سنگینی وحی) در من پدید می‌آمد که جانم گرفته می‌شود » (الاتقان ج 1 ص 76، برای آگاهی بیشتر از کیفیت گرانی و سنگینی وحی بر پیغمبر اسلام (صلی الله علیه و آله) رجوع کنید به: سفینه البحار ج 2 ص 638).و در مورد کیفیت نزول اولین آیات قرانی پیامبر (ص) می فرماید : « در غار حرا در خواب به سر می بردم که جبرائیل بر من وارد شد و برایم پاره ای از دیبا که مکتابی و نوشته ای در آن بود آورد و گفت بخوان . گفتم خواندن نمی دانم . جبرائیل من را فشرد و رها کرد و گفت بخوان ... تا سه بار این وضع تکرار شد ، و در آخرین بار به من گفت بخوان . گفتم چه چیزی بخوانم . گفت : ««اقرا با سم ربک الذی خلق ، خلق الانسان من علق ، اقرا و ربک الاکرام ، الذی علم با لقلم ، علم الانسان ما لم یعهلم »پس از آن جبرائیل از کنارم دور شد ، و من بیدار شدم چنانکه گویی کتابی در قلبم نوشته شده بود ، از غار بیرون آمدم و به نیمه راه کوه رسیدم ، در این اثنا ندایی به گوشم رسید که می گفت : « ای محمد تو رسول خدایی و من جبرائیلم » به راه خود ادامه دادم و هر گامی که بر می داشتم با ترس و بیم امیخته بود تا به خانه رسیدم.خلاصه اینکه :وحی آیات قرآن بر پیامبر(ص) به دو گونه بوده است‌: 1. مستقیم 2. غیر مستقیم و به واسطة فرشته وحی‌.در وحی مستقیم حالت‌هایی چون احساس سنگینی‌، داغ شدن بدن و عرق ریختن‌، حالتی شبیه به بی هوشی‌، تغییر رنگ چهره و... بر پیامبر(ص) عارض می‌شد.حالت‌های یاد شده در وحی مستقیم به جهت اوج ارتباط وحی با الهامات غیبی پروردگار و سنگینی وحی است که بر جسم آن حضرت تأثیر می‌گذارده است‌.در وحی غیر مستقیم‌، جبرئیل‌، واسطة در آوردن وحی بوده است که گاهی به صورت بشر مجسّم می‌شد و به حضور پیامبر(ص) می‌رسید; بنابراین‌، وحی غیر مستقیم‌، سنگینی و دشواری وحی مستقیم را نداشته است‌.تذکر این نکته لازم است که پیامبر با تمام روح و روان خویش وحی را دریافت می‌نموده است و چشم و گوش ظاهر بین در این امر دخالتی نداشته است‌، اگر جز این بود، مردم دیگر نیز می‌توانستند همة آن‌چه را پیامبر می‌بیند و می‌شنود، ببینند و بشنوند. .

پرسمان دانشگاهیان

مرجع:

ایجاد شده در 1401/03/25

لینک کوتاه