کلمه امام به معنای پیشوا , پیشرو ,( فرهنگ معین ج۱ ص ۳۴۶و۳۴۷)مقتدا, قیم , مصلح , الگو و راهنما ( لسان العرب ج۱ ص ۲۱۳و۲۱۵) است و به امام جماعت امام می گوید چون در جلوی نمازگزاران می ایستد و آنها به او اقتدا می کنند بر این اساس واژه «امام» از نظر لغوى به معناى پیشواست؛ چه پیشواى کفر و چه پیشواى ایمان. و در قرآن کریم هم کاربردهای مختلفی برای پیامبران الهی نظیر حضرت ابراهیم و حتی برای پیشوایان کفر(فقاتلوا ائمه الکفر) به کار رفته است

کلمه امام به معنای پیشوا , پیشرو ,( فرهنگ معین ج1 ص 346و347)مقتدا, قیم , مصلح , الگو و راهنما ( لسان العرب ج1 ص 213و215) است و به امام جماعت امام می گوید چون در جلوی نمازگزاران می ایستد و آنها به او اقتدا می کنند بر این اساس واژه «امام» از نظر لغوى به معناى پیشواست؛ چه پیشواى کفر و چه پیشواى ایمان. و در قرآن کریم هم کاربردهای مختلفی برای پیامبران الهی نظیر حضرت ابراهیم و حتی برای پیشوایان کفر(فقاتلوا ائمه الکفر) به کار رفته است . ولى از نظر اصطلاح علم کلام، «امامت» منصبى اختصاصی است که به برخى از اشخاص اعطا مى گردد و از این نظر، تفاوتى بین امامت حضرت ابراهیم(ع) و امامت ائمه معصوم(ع) نیست. همچنین این کلمه، در بین عرف و اصطلح رایج میان مسلمانان گاهى به رهبران دینى - که داراى نقش برجسته اى بودند - نیز اطلاق شده است که البته معناى لغوى آن مراد است؛ نه این که کسى در مرتبه معصومین و یا پیامبران قرار گرفته باشد. مثلا در جوامع سنی امام غزالی یا در جوامع شیعه امام موسی صدر و ... به دلیل برجستگی علمی و مقبولیت اجتماعی آنان میان مسلمانان بکار برده می شود بنا بریان همانگونه که ملاحظه می نمایید کاربرد لفظ امام برای غیر معصومین در صورتی که نسبت عصمت به آنان داده نشود، صحیح است. و مادامی که برای مخاطب چنین موضوعی تبین شود ضمن احترام و بزرگداشت رهبران مذهبی و سیاسی جامعه اسلامی ، هیچ گونه شبهه و ابهامی نظیر عصمت این قبیل رهبران یا امام سیزدهم و ...پیش نخواهد آمد . و بهترین دلیل بر صحت چنین موضوعی کاربرد بسیار گسترده این لفظ در آیات و روایات معصومین (ع) برای افراد غیر معصوم می باشد . دوم . اینکه امام خمینى(ره) به این لقب شهرت یافتند، به خاطر شرایط انقلاب و نقش ویژه و ممتازی که امام خمینی (ره) به عنوان رهبر سیاسی و مذهبی در ایجاد و ترویج ایدئولوژی دینی انقلاب ، بسیج و فرماندهی مردم و هدایت نهضت برعهده داشتند که باعث گردید در بستر فرهنگ اسلامی حاکم بر آن این جریان ، خودبه خود اصطلاح امام برای ایشان از سوی احاد مردم اطلاق گردد که در حقیقت ریشه این موضوع در فرهنگ عمومى جامعه و آمادگى آن، جهت پذیرش این لقب براى حضرت امام(ره) دارد. بر این اساس اولاً ؛ هیچ کس ادعا ننموده که منظور از امام در امام خمینی(ره) ، امام معصوم می باشد . ثانیاً ؛ شکل گیری و ترویج گسترده این اصطلاح برای ایشان ، امری کاملاً خودجوش و مردمی به دلیل خصوصیات مربوط به نقش و جایگاه سیاسی و مذهبی ایشان و فرهنگ دینی بوده نه اینکه کسی یا سازمانی این اصطلاح را برای ایشان اعطا کرده باشد . بر این اساس کار بردن این تعبیر برای مرحوم امام به این دلیل بود که ایشان پیشوا و رهبر مردم در جریان مبارزه با رژیم ستمشاهی بود و نقش رهبری و هدایتگری در جریان نهضت اسلامی را بر عهده داشت و مقتدا و الگوو راهنمای مردم بودند بنابر این بکار بردن این تعبیر برای ایشان به این معنا نیست که ایشان همردیف امامان معصوم قرار داده شود و کسی چنین تلقی و برداشتی از این تعبیر ندارد زیرا کسی قابل مقایسه و همردیف معصومین علیهم السلام نیست و حتی اگر از مردم عادی سوال شود, این تعبیر را به دلیل رهبر و پیشوا بودن امام در جریان نهضت اسلامی می دانند . (لوح فشرده پرسمان، اداره مشاوره نهاد رهبری، کد: 1/100105052) .

پرسمان دانشگاهیان

مرجع:

ایجاد شده در 1401/03/25

لینک کوتاه