دوست خوبم؛ اسلام، شکل ظاهرى دارد و هر کس شهادتین را بر زبان جارى کند، در زمره مسلمانان است، یعنى قبول اسلام بکند و از جهت زبان شهادت به یگانگى پروردگار و نبوّت پیامبر اسلام بدهد و ضمناً متابعت ظاهرى ه

دوست خوبم؛ اسلام، شکل ظاهرى دارد و هر کس شهادتین را بر زبان جارى کند، در زمره مسلمانان است، یعنى قبول اسلام بکند و از جهت زبان شهادت به یگانگى پروردگار و نبوّت پیامبر اسلام بدهد و ضمناً متابعت ظاهرى هم داشته باشد؛ خواه اعتقاد و عقیده قلبى به آنچه به زبان آورده داشته باشد، خواه نداشته باشد ، اما در صورتى مؤمن است که به آنچه مى گوید اعتقاد هم داشته باشد و ایمان مربوط به قلب است یعنى به آنچه مى گوید عقیده قلبى پیدا کند و در برابر گفتار خدا و رسول او تسلیم باشد. ایمان یک امر واقعى و باطنى است و جایگاه آن قلب آدمى است، نه زبان و ظاهر او. بنابراین ایمان بالاتر و برتر از مسلمانى است. یادآورى این نکته هم لازم است که در مواردى، کلمه مسلم به معنى تسلیم شونده در برابر فرمان خدا به کار مى رود. روشن است که مسلم به این معنى، با مؤمن یکى خواهد بود چرا که تنها مؤمن است که تسلیم کامل در برابر فرمان خدا است و جز با تسلیم فرمان خدا، انسان مؤمن کامل نمى شود. در سوره حجرات آیه 14 مى خوانیم: «قالَتِ الْأَعْرابُ آمَنَّا قُلْ لَمْ تُؤْمِنُوا وَ لکِنْ قُولُوا أَسْلَمْنا وَ لَمَّا یَدْخُلِ الْإِیمانُ فِی قُلُوبِکُمْ ...؛ عدّه اى از اعراب آمدند خدمت رسول خدا(صلى الله علیه و آله)و براى این که منّت بگذارند بر آن حضرت گفتند ما ایمان آوردیم و مؤمن شدیم از طرف خداوند به پیامبر وحى رسید که بگو به آن ها که ایمان نیاوردید ولى بگویید اسلام آوردیم و مسلمان شدیم و هنوز ایمان در دل هاى آنان راه نیافته است.» پیدا است که مرحله ایمان بالاتر از اسلام است و همچنین مقام مؤمن بالاتر از مسلمان مى باشد. در روایات نیز چنین آمده است، امام صادق(علیه السلام) فرموده است: «ان الاسلام قبل الایمان و علیه یتوارثون و علیه یتناکحون و الایمان علیه یثابون؛ مرتبه اسلام قبل از ایمان است زیرا اسلام آوردن و مسلمان شدن باعث مى شود که شخص اسلام آورنده ارث ببرد و با مسلمانان ازدواج کند و مال و جانش در حفظ اسلامى باشد و محترم است ولى قبل از اسلام آوردنش چنین نیست. امّا ایمان آوردن و مؤمن شدن باعث مى شود که طبق اعمال و رفتارش اگر خوب باشد ثواب داده شود.» اسلام ممکن است انگیزه هاى مختلفى داشته باشد، حتى انگیزه هاى مادى و منافع شخصى، ولى ایمان حتماً از انگیزه هاى معنوى سرچشمه مى گیرد. امام باقر(علیه السلام) مى فرماید: «ایمان اقرار است و عمل، و اسلام اقرار بدون عمل است».( اصول کافى، ج 3،ص42) امیر المؤمنین (علیه السلام) در تبیین ایمان می فرماید: «الْإِیمَانُ تَصْدِیقٌ بِالْجَنَانِ وَ إِقْرَارٌ بِاللِّسَانِ وَ عَمَلٌ بِالْأَرْکَان ؛ ایمان تصدیق به قلب و اظهار و اعتراف به زبان و عمل به جوارح و اعضاست. (علامه مجلسی، بحارالانوار، ج66، ص74، اسلامیه ، تهران ، مکرر) در روایتى دیگر امام باقر(علیه السلام) فرمود: «ایمان آن است که در دل مستقر شود و بنده را به سوى خدا کشاند و اطاعت خدا و گردن نهادن به فرمانش مصدّق آن باشد، ولى اسلام گفتار و کردار ظاهرى است». مؤمن واقعى کسى است که به همه دستورهاى اسلام عمل نماید؛ واجبات را انجام دهد و محرّمات را ترک نماید یعنى ایمان واقعى همراه عمل است و عملش باید مطابق با ایمانش باشد. در بعضى آیات آمده است: «مومنان کسانى اند که چون یاد خدا شود، دلهاشان ترسان مى شود و چون آیات الهى برایشان خوانده شود، ایمانشان افزون مى شود و بر پروردگار خود توکّل مى کنند. آنان که نماز را بر پا مى دارند و از آنچه روزیشان داده ایم، انفاق مى کنند. آنان مؤمنان واقعى هستند».( انفال (8) آیات 2 - 4.) لازم به ذکر است؛ این تفاوت مفهومى در صورتى است که این دو واژه در برابر هم قرار گیرند، اما هر گاه جدا از هم ذکر شوند، ممکن است اسلام بر همان چیزى اطلاق شود که ایمان بر آن اطلاق مى شود، یعنى هر دو واژه در یک معنى استعمال گردد. (مکارم شیرازى ناصر، تفسیر نمونه، ج 22، ص210، دار الکتب الإسلامیة، تهران،1374 ش.) خلاصه کلام اینکه: هر مؤمنى مسلم هم هست ولى هر مسلمى مؤمن نیست»(تفسیرالمیزان، ج 18، ص 364). ایمان، اعتقاد قلبی، اقرار زبانی و عمل کردن اعضاء به ارکان دین و قبول شریعت. موفق باشید. .

پرسمان دانشگاهیان

مرجع:

ایجاد شده در 1401/03/25

لینک کوتاه