آیا کسی که در هنگام رای دادن در انتخابات بین دو نفر هر دو را افسد می داند و نمی تواند یکی را بر دیگری ترجیح دهد و در انتخابات شرکت نماید و رای ممتنع در صندوق بیاندازد به تکلیفش عمل نکرده است؟ یا اینکه با توجه به اینکه هر دو را افسد می داند باز باید حتما نام یکی را ثبت کند و به یکی رای دهد؟

اگر واقعا تحقیق کرده و کسى را صالح براى انتخاب پیدا نکردید ، اشکال ندارد . زیرا راى سفید نیز همانند بقیه آراء در درجه اول بیانگر میزان حضور و مشارکت مردم در انتخابات و حمایت آنها از کشور و نظام اسلامى است . اما از آنجا که کاندیداهاى معرفى شده توسط شوراى نگهبان همه افراد صالح و واجد شرایط لازم مى باشند ، و همچنین لزوم انتخاب کاندیداى اصلح به دلیل پیامدهاى مختلف آن در سرنوشت کشور ، به همان میزان که شرکت و حضور در اصل انتخابات داراى اهمیت است ، انتخاب فردى لایق ، شایسته ، کارآمد نیز اهمیت دارد . وظیفه مردم در انتخابات تنها به شرکت در انتخابات خلاصه نمى شود . هر چند اصل حضور و مشارکت مردم در انتخابات بسیار مهم است ولى نمى توان به همین مقدار بسنده کرد . آنچه مهم است شرکت مؤثر و مشارکت فعال مردم در انتخابات است و این تأثیر در سایه انتخاب فردى لایق و کارآمد براى تصدى مسؤولیت است . شرکت و حضور در اصل انتخابات و رأى سفید انداختن مشارکت کاملى نخواهد بود . مشارکتى کامل خواهد بود که علاوه بر مشارکت در اصل انتخابات ، مشارکت در تعیین افرادى که مسؤولیت را عهده دار مى شوند نیز باشد . بنابراین شرکت و حضور در اصل انتخابات و رأى سفید انداختن مشارکت مؤثرى نخواهد بود . مشارکتى مؤثر خواهد بود که علاوه بر مشارکت در اصل انتخابات ، تعیین فردى که از صلاحیت و شایستگى لازم براى آن مسوولیت برخوردار باشد . توضیحات بیشتر اینکه ، اگر بخواهیم به بررسى این موضوع از زاویه دقیق ترى بپردازیم ، دو حالت مطرح مى باشد : الف - گاهى مواقع همه کاندیداها و یا تعدادى از آنها داراى شرایط لازم براى احراز و تصدى ریاست جمهورى یا نمایندگى مجلس و . . . مى باشند و شما نمى دانید که واقعا کدامیک از اینها اصلح مى باشند و از هیچ راهى اعم از تحقق و بررسى , مشورت و . . . نمى توانید اصلح را مشخص نمایید اینجا بین این تعداد افرادى که داراى همه صلاحیت هاى لازم و ملاکات ( از قبیل تجربه و تخصص , تعهد , تقوا و . . . ) مى باشند , مخیر هستید و باید یکى را انتخاب نمایید ( البته این حالت خیلى کم اتفاق مى افتد که چند کاندیدا از تمام جهات و خصوصیات و . . . با هم مساوى باشند ) و به هیچ وجه انداختن رأى سفید به صندوق جایز نمى باشد . ب - گاهى مواقع دوران بین اینست که شما نمى دانید که آیا هیچکدام از آن کاندیداها صلاحتیهاى لازم را براى تصدى و احراز آن مقام دارند یا نه ؟ ( به عبارت دیگر بحث در اصل وجود ملاکات و صفات لازم براى تصدى آن مقام در کاندیداهاى موجود است به خلاف حالت اول که اصل وجود ملاکات و صفات لازم در چند کاندیدا امرى مسلم بود . . . ) و از هیچ راهى نتوانستید از این حالت تردید خارج شوید و به شناخت صحیح برسید در اینجا لازم است که رأى سفید در صندوق بیندازید ( البته این فرض با توجه به این موضوع که کاندیداها از طریق یک دستگاه مطمئن و موثق بنام شوراى نگهبان تأیید صلاحیت شده اند و امکان این که همه آنها فاقد صلاحیت هاى لازم باشند امرى بعید و غیر ممکن مى باشد . لذا شما باید در مرحله اول تمامى سعى خود را براى حصول شناخت کاندیداى صالح به عمل بیاورید . و در مرحله دوم اگر موفق به شناخت نشدید اقدام به انداختن رأى سفید بنمائید ) . در همه ى انتخابات ما مکلفیم که بر اساس حجت و دلیل و عنصر شناخت اقدام نماییم که این خود از دو طریق ممکن مى باشد : گاهى مواقع خود فرد بر اساس ملاکات و صفات و شرایطى که در اسلام براى انتخاب و گزینش کارگزاران و مسؤولان نظام بیان شده مى تواند به این شناخت برسد و گاهى مواقع خود فرد از شناخت بى واسطه ناتوان است . در هر صورت لازم است ابتدا به صورت مختصر به بحث تئوریک و نظرى شناخت ملاکات و الگوهاى انتخاب نماینده اصلح از نظر اسلام و مقام معظم رهبرى پرداخته و سپس به راهکارهاى عملى آن شناخت را مورد مطالعه و بررسى قرار دهیم : الف - ملاکات و صفات کاندیداى اصلح از نظر اسلام : بر حسب آنچه که از سخنان رسول اکرم ( ص ) و امام على ( ع ) به دست مى آید , کسى که در نظام اسلامى مى خواهد داراى مسؤولیتى بشود باید داراى این خصوصیات باشد : 1 - پارسائى و پرهیز از گناه و دورى از نافرمانى خدا همراه با حلم و بردبارى به طورى که بدون اعمال غضب و خشم بیجا با مهربانى با مردم روبرو شود . 2 - آگاهى کامل از قوانین اسلامى و احکام الهى , اگر زمامدار با کلام خدا آشنا نباشد گرفتار افکار انحرافى و التقاطى مى شود و به جاى این که ملت را به اسلام دعوت کند موجب انحراف آن ها مى گردد . 3 - پیروى کامل از ولایت فقیه و خط امام و رهبرى بر اساس آیه کریمه ( ( اطیعوا الله و اطیعوا الرسول و اولى الامر منکم ) ) 4 - سخاوت نفسانى و بى اعتنایى به ثروت دنیا 5 - تأکید بر عدالت و رعایت ضوابط و قوانین و پرهیز از ظلم و ستم 6 - تأکید بر اجراى سنتهاى مذهبى و دینى و واجبات الهى . 7 - دارا بودن دانش کافى و آگاهى از فقه اسلامى همراه با بینش عمیق سیاسى و مدیریت کافى و حسن تدبیر براى اداره ى امور جامعه . 8 - مصالح جامعه ى اسلامى را بر مصالح شخصى و جناحى مقدم دارد : رسول خدا ( ص ) مى فرماید : ( ( هر کس خود را بر قومى مقدم بدارد در حالى که بداند در بین آن ملت فاضلتر از او وجود دارد آن شخص به خدا و رسول و جمیع مسلمانان خیانت کرده است , ( الغدیر , ج , 8 ص 291 ) 9 - عدم وابستگى به کشورهاى سلطه گر علاوه بر ملاکات فوق ، توجه به معیارهائى که مقام معظم رهبرى در جهت شناسائى کاندیداى اصلح معرفى مى نمایند ، و تطبیق آن بر نامزدها نیز مى تواند راهکارى اساسى در دستیابى به نتیجه مطلوب ، حائز اهمیت است : مقام معظم رهبرى پیرامون اهمیت انتخابات ریاست جمهورى و ویژگى هاى بهترین نامزد ریاست جمهورى مى فرمایند : « . . . درست در نقطه‌ى مقابل خواست دشمنان ، همه‌ى ما باید در انتخابات حضور فعالى داشته باشیم . انتخابات آبروى ملى ماست انتخابات یکى از شاخصهاى رشد ملى ماست انتخابات وسیله‌اى براى عزت ملى است . وقتى ببینند که ملت ایران با شور و با شعور و با درک کامل و آگاهى پاى صندوقهاى رأى میروند ، معنایش چیست ؟ معنایش این است ملت براى خود حق و توان تصمیم‌گیرى قائل است میخواهد در آینده‌ى کشور اثر بگذارد و مسئولان کشور و مدیران اصلى کشور را انتخاب کند . انتخاب رئیس جمهور یعنى انتخاب رئیس قوه‌ى مجریه و کسى که اغلب امکانات کشور در اختیار اوست . و مى‌بینید اگر چنانچه رئیس جمهورى شور و نشاط و شوق و اراده داشته باشد ، چه خدمات بزرگى را براى این کشور انجام میدهد میخواهند این نباشد . من عرض میکنم : همه باید اصرار داشته باشید که در انتخابات شرکت کنید . به نظر من مسئله‌ى اول در انتخابات ، مسئله‌ى انتخاب این شخص یا آن شخص نیست مسئله‌ى اول ، مسئله‌ى حضور شماست . حضور شماست که نظام را تحکیم میکند ، پایه‌هاى نظام را مستحکم میکند ، آبروى ملت ایران را زیاد میکند ، استقامت کشور را در مقابل دشمنى‌ها زیاد میکند و دشمن را از طمع ورزیدن به کشور و از فکر ضربه زدن و توسعه و فساد و فتنه منصرف میکند . این یک مسئله‌ى بسیار مهم است پس مسئله‌ى اول ، شرکت در انتخابات است . مسئله‌ى بعدى در انتخابات این است که مردم سعى کنند صالح‌ترین را انتخاب کنند . آن کسانى که نامزد ریاست جمهورى میشوند و در شوراى نگهبان صلاحیت آنها زیر ذره بین قرار میگیرد و شوراى نگهبان صلاحیت آنها را اعلام میکند ، اینها همه‌شان صالحند . اما مهم این است که شما در بین این افراد صالح ، بگردید و صالح‌ترین را پیدا کنید . این جا جائى نیست که من و شما بتوانیم به حداقل اکتفاء کنیم دنبال حداکثر باشید بهترین را انتخاب کنید . بهترین کیست ؟ من نسبت به شخص ، هیچ‌گونه نظرى ابراز نمیکنم اما شاخصهائى وجود دارد . بهترین ، آن کسى است که درد کشور را بفهمد ، درد مردم را بداند ، با مردم یگانه و صمیمى باشد ، از فساد دور باشد ، دنبال اشرافیگرى خودش نباشد . آفت بزرگ ما اشرافیگرى و تجمل‌پرستى است فلان مسئول اگر اهل تجمل و اشرافیگرى باشد ، مردم را به سمت اشرافیگرى و به سمت اسراف سوق خواهد داد . . . . » ( بیانات مقام معظم رهبرى در جمع مردم استان کردستان 1388 / 2 / 22 ) ب - راهکارهاى عملى شناخت کاندیداى اصلح : در شناخت کاندیداى اصلح دو موضوع عمیقا باید بررسى شود : 1 - میزان کارآیى و تجربه و تخصص او براى کارى که انتخاب مى گردد 2 - میزان دیانت و تعهدى که در اسلام باید داشته باشد . براى شناختن میزان کارآیى فرد , انتخاب کننده باید مشکلات و نیازها و اولویت هاى جامعه را تشخیص دهد تا سپس با شناختن که از توانایى ها و استعدادهاى کاندیدا مورد نظر خود بدست مى آورد به این نتیجه برسد که او بهترین فرد براى حل مشکلات و پیشبرد اولویتها مى باشد . برخى از راههاى شناخت میزان کارائى فرد عبارتند از : 1 - بررسى و مطالعه برنامه هاى کاندیداها و مقایسه آن ها با اولویتها و مصالح روز کشور و تأکید بر عدالت اجتماعى . . . 2 - بررسى و مطالعه گرایشهاى فکرى هر یک از کاندیداها و مقایسه ى آن ها با تفکرات صحیح اسلام و انقلاب . 3 - بررسى و مطالعه سوابق اجرایى و مدیریتى و ارزیابى موفقیتها یا ناکامیها کاندیداى مورد نظر در انجام مسؤولیتهاى خود 4 - بررسى و مطالعه فعالیتهاى سیاسى و جناحى فرد و ارزیابى عملکرد آن جناح در مقایسه با خط امام و رهبرى و مصالح نظام و انقلاب و میزان اولویت دادن مصالح نظام بر مصالح جناحى و اهمیت دادن بر وحدت ملى 5 - بررسى میزان رعایت موازین فقهى , شرعى و اخلاقى در تبلیغات انتخاباتى و . . . و موضوعاتى از این قبیل که از طریق , مراجعه به کتب و مقاله ها و آثار قلمى او یا متن سخنرانیهاى او در گذشته و حال , مطالعه ى دیدگاه هاى موافق و مخالف درباره ى او , مشورت با افراد و شخصیتهاى سیاسى , مذهبى و . . . که آشنایى دقیق از کاندیداى مورد نظر شما درباره ى موضوعات فوق داشته , و . . . انجام مى شود . همچنین براى شناختن میزان تعهد فرد بهترین راه مطالعه در زندگى آن ها و شناخت نوع هدفى را که آن ها در زندگى دنبال مى کنند و میزان تقوا و پایبندى به اصول و ارزشهاى الهى و احکام اسلامى در زندگى فردى و اجتماعى آن ها و . . . مى باشد . و در نهایت شما با دادن نمره اى که براى هر کدام از کاندیداها در هر یک از موضوعات فوق مى دهید و به دست آوردن معدل کل مى توانید به شناخت کاندیداى اصلح دست یابید . و بالاخره اینکه همانگونه که از لابلاى مطالب فوق مشخص گردید رأى سفید نیز در شمارش آراى اصل انتخابات و میزان حضور مردم محاسبه مى شود نه کاندیداى خاص . .

پرسمان دانشگاهیان

مرجع:

ایجاد شده در 1401/03/25

لینک کوتاه