چرا بعضی از دعاهای مفاتیح‌الجنان بسم الله الرحمن الرحیم ندارد؟؟؟؟

ابتدا عرض شود که در ضمن تأکید احادیث و روایات بر آغاز نمودن هر کاری با «بسم الله الرحمن الرحیم» در کتاب ها و منابع حدیثی بابی با عنوان «ابتداء ببسم الله» وجود دارد که احادیث این موضوع به صورت مفصل بیان شده است. (1)برخی از دعاها با واژه هایی مانند «یا الله»، «اللّهم»، «یا ربِّ» و ... شروع شده است. هر چند در ظاهر به نظر می رسد که «بسم الله الرحمن الرحیم» ندارند ولی بدون نام خداوند متعال شروع نمی شوند. چرا گفتن اینها نیز مانند شروع با بسم الله الرحمن الرحیم است و این کلمات نیز از اسامی خداوند متعال می باشند.لازم به ذکر است با توجه به سفارشات بزرگان دینی مبنی خواندن دعاها به همان شکلی که وارد شده اند گفتن «بسم الله الرحمن الرحیم» به قصد رجاء و ثواب و بدون نیت اضافه کردن به دعا، امر بسیار خوب و پسندیده ای است.با توجه به اینکه عمده دعاها با «اللهم» شروع می شوند جهت آشنایی بیشتر به ریشه لغوی این موضوع نیز نگاهی می اندازیم:1.بزرگان و علما در علم نحو و لغت شناسی به این مباحث به صورت مفصل پرداخته اند. و چنین گفته اند که واژه «اللهمّ» منادای مفرد معرفه است که در اصل «یا الله» بود و بجای «یا» حرف ندائی که از اولش حذف شده، در آخر آن یک میم مشدّده (تشدید دار) آمد که آن را تبدیل به «اللهمّ» نموده است. (2) در نتیجه معنای «اللهم» این عبارت است: «ای پروردگار»، یا «پروردگارا». 2. برخی دیگر از لغت شناسان و علما می‌گویند: «اللهمّ» در اصل، «یا الله آمِنّا بخیر» بود، که برای اختصار، جمله انشایی«آمنّا بخیر» حذف شده و میم مشدّده به عنوان نمادی از عبارت محذوف در انتهای «الله» اضافه شده است. در این صورت «اللهمّ» یعنی «پروردگارا ما را به خیر راهنمایی کن؛ یعنی برای ما خیر و نیکی در نظر بگیر».(3)3. برخی نیز می گویند «اللهم» در اصل «بسمک یا الله» بوده که معنای آن «به نام تو ای الله» می شود.بنابراین هر قولی از لغت شناسان و نحوی ها را درباره کلمه «اللهم» بپذیریم نگفتن ذکر شریف بسم الله الرحمن الرحیم در دعاها اشکالی ندارد و در حقیقت «یا الله»، «اللهم»، «یا ربّ»، و ... نام خداوند متعال محسوب می شوند.پاورقی:(1) عن أمیر المؤمنین علیه السلام : أن رسول اللّه صلّى اللّه علیه و آله حدّثنی عن اللّه عزّ و جلّ أنه قال «کل امر ذی بال لم یذکر فیه بِسْمِ اَللّهِ اَلرَّحْمنِ اَلرَّحِیمِ فهو أبتر». تفسیر صافی، ج1، ص83 و وسائل الشیعة، ج7، ص170.حضرت امیرالمؤمنین (علیه السلام) از قول پیامبر اسلام (صل الله علیه و آله) نقل می کنند که خداوند متعال فرمودند هر امر مهمی که بدون گفتن بسم الله الرحمن الرحیم انجام شود، ناقص خواهد ماند.(2) کتاب حاشیة الصبان على شرح الأشمونى على ألفیة ابن مالک، با تحقیق عبدالحمید هنداوى، ج 3، ص 226 – 227.(3) همان، ج 3، ص 228. .

پرسمان دانشگاهیان

مرجع:

ایجاد شده در 1401/03/25

لینک کوتاه