يکي از سه گروهي که به يگانگي خداوند شهادت مي دهد، فرشتگانند. ما شهادت خدا و صاحبان دانش را مستقيم يا با واسطه درک مي کنيم، امّا درک شهادت فرشتگان چگونه بايد صورت بگيرد؟ در صورت عدم درک آيا اين شهادت براي ما کاربردي دارد؟

در پاسخ به اين پرسش نکاتي شايسته ذکر است: الف) واژه شهادت در اصل به معناي معاينه و مشاهده، يعني به چشم خود ديدن و يا با گوش خود شنيدن و يا با ساير حواس حس کردن است. به عبارت ديگر شهادت، گزارش دادن از حال و اوصاف مشهود مي باشد، مثلا در مورد کسي که در محضر قاضي حاضر مي شود که از حال مشهود گواهي و گزارش بدهد مي گويد: من ديدم که فلاني آن ديگري را زد و يا کشت، و يا شنيدم که چنين گفت و ... بنابراين هر کسي که نزد ديگري از وقوع يک امر و حادثه اي اطلاع و گواهي بدهد، مي گويند فلاني شهادت داده است. ب) انواع شهادت: طبق آنچه که از بيان آيات قرآن کريم بر مي آيد، سه گونه شهادت و گزارش داريم: قولي، فعلي، و عيني که تفصیل هر کدام را در ذیل ذکر می کنیم؛ 1. شهادت قولي: گزارش و گواهي از مشهود است، از طريق سخن گفتن، يعني شاهد با گفتارش شهادت مي دهد بر وقوع و هستي يک حقيقتي، مانند شهادت خداوند سبحان به نبوت و رسالت پيامبر اکرم ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ ...إِنَّک لَمِنَ الْمُرْسَلِين. تو از رسولان ما هستي. خداوند متعال در آیه خطاب به پيامبرش به رسالت و نبوت او شهادت مي دهد. 2. شهادت فعلي: اين نوع شهادت گزارش عملي و فعلي است، به اين معنا که نحوه عمل انسان و نتيجه کار آن گواهي مي دهد بر حقيقت فعل او که آيا از روي حقيقت انجام داده يا خير؟ مَا کانَ لِلْمُشْرِکينَ أَن يَعْمُرُواْ مَسَاجِدَ الله شَاهِدِينَ عَلَي أَنفُسِهِمْ بِالْکفْرِ أُوْلَئِک حَبِطَتْ أَعْمَالُهُمْ وَفِي النَّارِ هُمْ خَالِدُونَ. مشرکين را حق آن نيست که مساجد را تعمير کنند يا اين که خود شاهد بر کفر خويشتن گواهي مي دهند چه اين که ايشان اعمال شان بي اجر و باطل و خود در جهنم جاودانند. يعني اعمال مشرکين و سيرت آنها گواهي مي دهند بر کفر آنها که اعمال کفار مورد قبول و پسند خداوند نمي باشد. 3. شهادت عيني: گزارش مشهود با ذات وجود است، مانند شهادت اعضا و جوارح انسان بر عليه او در قيامت. حَتَّي إِذَا مَا جَاؤُوهَا شَهِدَ عَلَيْهِمْ سَمْعُهُمْ وَأَبْصَارُهُمْ وَجُلُودُهُمْ بِمَا کانُوا يَعْمَلُونَ. تا که نزديک آتش آيند آنجا گوش و چشم و پوست و بدنشان به آنچه کرده اند شهادت مي دهند. شهادت دادن اعضاي بدن و يا قواي بدني آدمي در روز قيامت به اين صورت است که آنچه از اعمال که صاحبش انجام داده و او ديده، بشمارد و از آن خبر دهد. پس معلوم مي شود که اعضاي بدن آدمي نوعي درک و شعور دارد و از روي درک و تشخيص شهادت مي دهند. ج) شهادت فرشتگان: در اصل شهادت فرشتگان جاي ترديد وجود ندارد که فرشتگان به وحدانيت خداوند و ساير حقايق عالم شهادت مي دهند، زيرا که قرآن کريم از شهادت فرشتگان الهي خبر مي دهد: شَهِدَ اللّهُ أَنَّهُ لاَ إِلَهَ إِلاَّ هُوَ وَالْمَلاَئِکةُ وَأُوْلُواْ الْعِلْمِ قَآئِمَاً بِالْقِسْطِ لاَ إِلَهَ إِلاَّ هُوَ الْعَزِيزُ الْحَکيمُ. خداوند گواهي مي دهد که معبودي جز او نيست و فرشتگان و صاحبان دانش گواهي مي دهند در حالي که قيام به عدالت دارند که معبودي جز او نيست که توانا و حکيم است. چنانچه مشاهده مي شود در اين آيه سه نوع گواهي ذکر شده است: 1. آن که اشرف و عالي تر است گواهي ذات حق بر ذات حق و بر وحدانيت اوست؛ 2. شهادت فرشتگان الهي بر يگانگي خداوند؛ . 3. شهادت علماي راستين بر وحدانيت خداوند. . از برخي آيات قرآن کريم استفاده مي شود که گواهي و شهادت فرشتگان داراي جنبه قولي و عملي مي باشد، که هر کدام با گفتار شايسته خود گواهي مي دهند به يگانگي خداوند. لَا يَسْبِقُونَهُ بِالْقَوْلِ وَهُم بِأَمْرِهِ يَعْمَلُونَ. هرگز در سخن بر او پيشي نمي گيرند و به فرمان او عمل مي کنند. يعني اراده ملائکه تابع اراده خداوند است، همان طور که گفتار ملائکه تابع قول خداوند است. پس ملائکه هم از جهت فعل و هم از جهت قول تابع اراده خداوند هستند. همين اطاعت تام و همه جانبه که فرشتگان از خداوند متعال دارند، خود گواهي و اقرار است از سوي آنها به يگانگي خداوند که نوع شهادت آنها به اطاعت از خداوند است؛ يعني مقام اطاعت و بندگي آنها شهادت آنها را مي رساند. هـ) ما شهادت فرشتگان را مستقيما درک نمي کنيم، زيرا شناخت و اطلاع ما از آفرينش و حقيقت وجودي آنها محدود و ضعيف مي باشد و علم ما نسبت به فرشتگان اجمالي است و اجمالا مي دانيم که فرشتگان بندگان محترم خدايند و در نزد پروردگار شان مقام شامخي دارند که درک شهادت و اوصاف آنها تنها از طريق قرآن کريم و ائمه معصومين ـ عليهم السلام ـ که از جهان غيب آگاهي دارند ممکن مي باشد. بنابراين ما شهادت فرشتگان را با واسطه درک مي کنيم، به واسطه گفتاري از امامان معصوم و آيات قرآن کريم چنان که آيات دال بر اين حقيقت مي باشد. .

مرجع:

ایجاد شده در 1400/10/19

لینک کوتاه