اصول دين در نزد برادران اهل سنت چگونه است؟

اهل سنت در ابتداي پيدايش خود اسم خاصي نداشته و فقط به عنوان طرفداران عمر و ابوبكر شناخته مي‎شدند و بنا بر قول ابو حاتم رازي برخي از آنها بعد از كشته شدن عثمان در زمان معاويه و بعد از آن «عثمانيه» ناميده شده‎اند تا اينكه در زمان عباسيان بر عليه كساني كه خلافت سه خليفه اول را قبول داشتند اسم اهل سنت اطلاق شد.[1]اهل سنت در زمان خلفاي عباسي از نظر كلامي به چند فرقه كلامي تقسيم مي‎شدند كه مهمترين آنها دو دسته معتذله و اشاعره بودند معتزله در اثر عوامل سياسي و اجتماعي به مرور زمان منقرض گرديده و فقط كتاب‎هاي اين فرقه درباره كلام و اعتقادات بر جاي مانده است. اين فرقه كلامي معتقد به پنج اصل در دين مي‎باشد كه عبارت‎اند از:1. توحيد: مراد از اين اصل در نزد معتزله اين است كه خداوند از حيث ذات و صفات يگانه است و صفات زايد بر ذات را از براي خداوند قبول ندارد و در مقابل آن منكر توحيد افعالي مي‎باشد.2. عدل: مراد از عدل در نزد معتزله اينست كه در خارج اموري است كه با قطع نظر از حكم شارع داراي حسن و قبح عقلي مي‎باشند و خداوند مرتكب عمل قبيح نمي‎شود بنابراين ظلم و تكليف مالا يطاق و امثال اينها كه عقلاً قبيح هستند از خداوند صادر نمي‎شود.3. منزلة بين المنزلتين: مراد از اين اصل اينست كه مقام و منزلتي بين كفر و ايمان وجود دارد مرتكب گناه كبيره نه كافر است و نه مؤمن بلكه در آن منزلت قرار دارد.4. وعده و وعيد: بنابراين اصل خلف وعده و وعيد بر خداوند محال است. هر ثوابي را كه درباره مؤمنان وعده داده و هر عقابي را كه درباره كافران گفته است عملي خواهد نمود .5. امر به معروف و نهي از منكر: اين اصل كه مورد اتفاق همه مسلمين مي‎باشد به عنوان يكي از اصول دين در اين فرقه مطرح شده است.اما فرقه اشاعره كه امروزه پيروان زيادي در ميان اهل سنت دارند مطالبي را تحت عنوان اصول دين مطرح نكرده اند و مؤسس اين فرقه كه ابوالحسن اشعري باشد كلام خود را بر چهار ركن كه هر كدام داراي ده اصل مي‎باشد بنا نهاده است:1. ركن اول: اين ركن كه در حقيقت همان توحيد ذاتي مي‎باشد داراي اصول دهگانه زير است: خداوند وجود دارد، واحد است، قديم است، جوهر نيست، جسم نيست، عرض نيست، مخصوص به جهت و مكان نيست، ممكن است ديده شود و هميشه باقي است.2. ركن دوم مربوط به صفات الهي است و ده اصل آن از قرار زير مي‎باشد:خداوند حي، قادر، مريد، سميع، بصير و متكلم است و محل حوادث نيست و كلامش قديم است و علم و اراده‎اش ازلي است.3. ركن سوم در صفات افعالي خدا است به اين معني كه خداوند خالق افعال بندگان است،‌افعال بندگان مكتسب از خود آنها است، صدور اين افعال را خدا خواسته است، خلق خدا از روي احسان است، صدور اين افعال را خدا خواسته است، خلق خدا از روي احسان است، تكليف مالا يطاق براي خدا جايز است، عذاب مردم بي‎گناه براي خدا مانعي ندارد، خدا پاي‎بند مصالح بندگان خود نيست، واجب آنست كه شرع آن را واجب دانسته است، مبعوث شدن انبياء ممكن است، نبوت محمد(ص) از معجزات ثابت خداوند است.4. ركن چهارم مربوط مي‎شود به قيامت، نكير و منكر، عذاب قبر، ميزان و ترازوي عدل، پل صراط، وجود جنت و دوزخ، احكام امامت، فضيلت صحابه به ترتيب شرايط امامت، لزوم اطاعت از سلطان وقت.[2]روي هم رفته تمام مسلمانان بر سه اصل توحيد و نبوت و معاد اتقان دارند و تنها در نحوه بيان و برخي از مسائل آنها اختلاف نظر دارند. .

سامانه پاسخگویی به سوالات و شبهات

مرجع:

ایجاد شده در 1400/12/28

لینک کوتاه