آیا در حدیث و روایتی از پیامبر اکرم(ص)، نام امامان معصوم(ع) -جدا جدا- آمده است؟ در حدیث غدیر خم چطور؟-ثقلین-برای اثبات ۱۲ امام آیا در اسناد اهل تسنن دلیلی-تصریح شده-موجود است؟ کدام منبع؟ لطف کنید آدرس بدید! سند ایام فاطمیه چیست؟ آیا چنین مراسمی به این شکل به این تعداد روز در سیره ی معصومین موجود است؟

روایات بسیاری از پیامبر اکرم(ص) در منابع شیعه و سنی وجود دارد که به نام امامان معصوم علیهم السلام اشاره کرده اند که در ادامه به بعضى از آنها اشاره مى کنیم: الف) خوارزمى از علمای اهل سنت در مقتل الحسین از سلمان المحمدى نقل مى کند که: به حضور پیامبر(ص) شرفیاب شدیم که حسین(ع) در آغوش او بود، چشمان او را بوسید و فرمود: «انک سید ابو سادة، انک امام ابن ائمه، انک حجة ابن حجة ابو حجج تسعه من صلبک، تا سعهم قائمهم (خوارزمى، مقتل الحسین، مکتبة المفید، قم، ج 1، ص 146.)»؛ تو سید و آقا و سرور بزرگواران هستى، تو خود امام و فرزند ائمه هستى، تو خود حجت و فرزند حجت خدایى و پدر 9 امام بعد از خود هستى که آخرین آنها قائم آل محمد(عج) است. ب) جوینى از علمای اهل سنت در فرائد السمطین نقل مى کند که: نعثل یهودى به پیامبر(ص) گفت: از وصى خود به ما خبر بده، چرا که هیچ پیامبرى نیست مگر این که وصى و جانشین دارد و نبى ما یوشع بن نون را وصى خود قرار داد. پیامبر(ص) در جواب فرمودند: همانا وصى و خلیفه بعد از من على بن ابى طالب است و بعد از او دو فرزندش حسن و حسین و بعد از آن ها 9 امام دیگر از صلب حسین هستند. نعثل مى گوید: اى محمد نام آن 9 نفر را برایم بگو، پیامبر هم نام یکایک آنها را بیان مى کند (جوینى، فرائد السمطین، مؤسسة المحمودى، بیروت، ج 2، ص 134)البته عده اى از اهل سنت به خاطر فرار از واقعیت از ذکر این دسته از احادیث در کتب خود، خوددارى کرده اند، غافل از این که با پذیرش احادیث اثنى عشر، چاره اى ندارند جز پذیرش ائمه دوازده گانه که شیعیان به آن معتقدند، لذا بعضى از اهل سنت که خواسته اند عدد دوازده را با عقاید خود تطبیق دهند به بیراهه رفته اند (رک: به فتح البارى، ابن حجر عسقلانى، بیروت، دار المعرفة، ج 13، ص 214؛ اختلافات زیادى را در این زمینه ذکر مى کنند و نام افرادى را نقل مى کند و در ادامه خود قولى را مى پذیرد که یکى از خلفا را یزید مى شمارد؛ و:رک: به البدایة و النهایة، ابن کثیر، دار المکتب العلمیة، بیروت، ج 6، ص 256.) و نام کسانى را برده اند که فسقشان بر همگان ظاهر و آشکار است و حتى در کتب خود اهل سنت به فسق بعضى از آنها اشاره شده است (که یکى از آنها یزید بن معاویه است که احدى در فسق او تردید ندارد چنانچه ابن کثیر مى گوید اکثر ما نقم علیه فى عمله «یزید» شرب الخمر و اتیان بعض الفواحش ؛البدایة و النهایة، ابن کثیر، دار الکتب العلمیه، ج 8، ص 235؛ و ابن حجر مى نویسد: اهل سنت در تکفیر یزید اختلاف دارند ... ولى بنابر قول به مسلمان بودن، او شخصى است فاسق و شرابخوار؛ الثواعق المحرقه، ابن حجر هیثمى، مکتبة القاهرة، 1385 ق، ص 221؛ آیا چنین شخصى و نظائر او مى توانند خلیفه مسلمین باشند.)، در حالى که امامان و جانشینان پیامبر(ص) باید هدایت گر و نجات دهنده مردم از ضلالت باشند نه آن که خود محتاج هدایت باشند.ج) در خطبه غدیر پیامبر اکرم(ص) بیش از شش نوبت به امامت امامان دوازده گانه تصریح کرده است هر چند در اذهان مردم حتی شیعیان این گونه است که در غدیر خم، پیامبراکرم(ص) فقط به امامت امیرمؤمنان علی(ع) پرداخته است در حالی که به امامت همه امامان تصریح شده است که به نمونه هایی اشاره می شود:1. سپس بعد از من علی ولی شما و امام شما فرمان خداست. سپس امامت در نسل من از فرزندان علی(ع) تا روزی که خدا و رسولش را ملاقات کنید، است.»( بحارالانوار، محمدباقر مجلسی، بیروت، داراحیاء التراث العربی، ج37، ص207-208.)2. در فراز دیگر فرمود: «ای مردم! به راستی علی(ع) و پاکانی از فرزندانم،‌ثقل اصغر هستند ... بیدار باشید! آنها امینان خدا در میان خلق خدا هستند وفرمانروایان خدا در میان خلق خدا هستند و فرمانروایان خدا در روی زمین، بیدار باشید! به حقیقت من انجام دادم، بیدار باشید! که من رساندم، بیدار باشید! که من بگوش شما رساندم، بیدار باشید! که من آشکار کردم، بیدار باشید! که به راستی خدای عزیز و جلیل فرمود و من نیز از طرف خدای عزیز و جلیل گفتم.» (همان، ج37، ص209؛ عوالم المعلوم، شیخ عبدالله بحرانی، ج15، ص235-376.)3. و در ادامه فرمود: « ای مردم! قرآن معرفی می کند که امامان بعد از او(علی) فرزندان او هستند و من نیز به شما فهماندم که آنان از(نسل) من و او هستند، آنجا که خداوند عزیز و جلیل می فرماید: « کلمه پاینده ای در نسل او» و من گفتم: «اگر به آن دو(قرآن و ائمه(ع)) تمسک کنید، هرگز گمراه نمی شوید.» (بحارالانوار، ج37، ص215.)4. آن گاه دستور داد که مردم این گونه بیعت کنند: « به راستی ما شنیدیم و اطاعت می کنیم و راضی هستیم در مقابل آنچه از پروردگار ما و پروردگارت به ما درباره علی و فرزندانش از امامان رساندی، بر این(خلافت) با دلها و جانها و زبانها و دستهایشان بیعت می کنیم و می میریم و زنده می شویم، تغییر و تبدیل ایجاد نمی کنیم ... و خدا و تو و علی امیرمؤمنان و فرزندان او را که امام هستند، اطاعت می کنیم، همان فرزندانی که یادآور شدی از ذریه تو از نسل علی بعد از حسن و حسین(ع) هستند.»( همان، ص 215.)و...د: رسول خدا(ص) فرمود: «وصی و خلیفه بعد از من علی بن ابی طالب، بعد از او دو نواده ام حسن و حسین است. که بعد از حسین نُه نفر از صلب حسین، امام هستند که نام آنان عبارتند از: علی، بعد از فرزندش محمد، بعد از او فرزندش جعفر، بعد از او فرزندش موسى، بعد از او فرزندش علی، بعد از فرزندش محمد، بعد از فرزندش علی، بعد از او فرزندش حسن، بعد از او فرزندش حجت بن الحسن، این دوازده نفر امامان بعد از من هستند».( بحار الانوار، ج 36، ص 282، ح 106؛ فرائد السمطین، ابراهیم بن محمد جوینی خراسانی (730 هجری)، جلد 2، ص 234، حدیث 553 و 554 و ص 100، حدیث 425، چاپ دارالجوادین للطباعة و النشر السوریه، 2006 میلادی؛ شواهد التنزیل، عبید الله بن عبدالله بن احمد (حاکم حسکانی حنفی)، جلد 1، ص 457، حدیث 626، چاپ مجمع احیاء الثقافه الاسلامیه، 1427 هجری؛ ینابیع المودة، سلیمان بن ابراهیم قندوزی حنفی، ج 3، ص 281، چاپ دارالأسوة، 1422 هجری؛ تذکرة الخواص، سبط بن جوزی، ج 2، ص 517، چاپ مرکز نشر مجمع جهانی اهل بیت(ع)، 1426 هجری)اما در مورد ایام فاطمیه:آنچه که به اسناد و مدارک متقن ثابت شده است این است که در طول تاریخ همه ساله ایام فاطمیه، شیعیان به مناسبت شهادت حضرت زهرا سلام الله علیها مراسم عزاداری اقامه می کردند و بعد از انقلاب هم این مراسم در بیوت مراجع عظام و رهبری و هیئتها اقامه می شود.اولین عزاداران بر حضرت صدیقه شهیده سلام الله علیها, امیرالمومنین علی علیه السلام و خاندان مطهرش می باشند, چنانکه از سیدالشهدا نقل شده که امیرالمومنین در هنگام دفن فاطمه زهرا سلام الله علیها اینگونه عزاداری فرمود :بر این مصیبت بزرگ همچون مادرى که فرزند از دست داده مى نالیدم . یا رسول الله ! در محضر خداوند دخترت مخفیانه به خاک سپرده شد، حقّش را به زور گرفتند ، و آشکارا از ارث خود محروم گشت، و حال آن که هنوز از رحلت تو دیرى نپائیده و یاد تو فراموش نگشته است (الکافی ج 1 ص 458 و الأمالی، المفید - ص 282.)البته توجه به یک نکته در اینجا ضروری است و آن اینکه: در عصری که عمر بن خطاب به بهانه جلوگیری از گریه بر میت تازه گذشته، شبانه و بدون اجازه وارد خانه مردم می‌شود و زن‌ها را کتک زده و حجاب از سر آن‌ها بر می‌دارد ، آیا می‌توان مجلس عزاداری برپا کرد؟(المصنف، عبد الرزاق ج 3 ، ص 557 .) همین قدر عزاداریهای مخفیانه ای که از سوی اهل بیت عصمت و طهارت علیهم السلام در آن دوران انجام می گرفت نشان دهنده عزم آن بزرگواران برای نشان دادن عظمت این مصیبت بوده است.این عزاداریها در زمان دیگر ائمه هم ادامه داشته است به طور نمونه خصیبی در «الهدایه الکبری» و بحرانی در «العوالم» و همچنین بسیاری دیگر با ذکر سند نقل کرده اند که امام صادق علیه السّلام در عزای مادرش فاطمه زهرا سلام الله علیها آن چنان می گریست و ذکر مصیبت می کرد که محاسنش از اشک تر میشد.مصیبتی که امام صادق آنرا نقل کرده و برای آن به شدت می گریست اینگونه از ایشان نقل شده:امام فرمود: ...عمر با لگد بر در خانه (حضرت زهرا) کوبید، تا این که در به پهلوی فاطمه ـ سلام الله علیها ـ اصابت کرد، در حالی که، او به جنینی شش ماهه به نام محسن حامله بود و آن جنین سِقط گردید. آن گاه عمر، قنفذ و خالد بن ولید هجوم آوردند، عمر بر صورت فاطمه ـ سلام الله علیها ـ سیلی زد به طوری که گوشواره اش در زیر مقنعه قطع گردید و صدایش به ناله برخواست و گفت: وا! ابتاه، وا رسول الله!! ابنتکِ فاطمة تکذّب و تضرب و یقتل جنین فی بطنها. «وای پدر! وای رسول الله!! به دخترت نسبت دروغ می دهند، او را می زنند و فرزندش را می کشند.»امیرالمؤمنین در این هنگام فضّه را طلبید و گفت: بانویت فاطمه ـ سلام الله علیها ـ را کمک کن آن گونه که زنان حامله را در زایمان کمک می کنند. پس همانا از اثر لگد و ضرب در، درد زایمان او را فرا گرفت و محسنش سقط گردید. (خصیبی، الهدایه الکبری، ص 408، بحرانی، العوالم، ج 11، ص 442.)در دورانهای بعد از ائمه اطهار هم این عزاداریها به نسبت آزادی عمل شیعیان ادامه می یافت به عبارت دیگر در هر دوره ای که شیعیان تحت فشار حکومتها نبوده اند، عزاداری برای ائمه اطهار و فاطمه زهرا سلام الله علیها بیشتر می شده و شیعیان با خیالی آسوده تر و آشکارا به عزاداری می پرداخته اند. اما در دوره هایی که این فشار و تهدید از ناحیه حکومت و حاکمان وجود داشته، عزاداری کمتر، و به صورت مخفیانه صورت می گرفته و به واسطه همین امر در دوره های اخیر که شیعه کمتر احساس خطر کرده عزاداری برای حضرت زهرا و سایر معصومین ـ علیهم السلام ـ بیشتر و بهتر شده است. ابن اثیر می نویسد: «در قرن سوم و چهارم و پنجم و همزمان با تشکیل دولت های آل بویه در عراق و حمدانیون در سوریه و فاطمیون در مصر، مذهب شیعه گسترش یافت و مراسم عزاداری توسعه یافت.»( ابن اثیر، الکامل فی التاریخ، ترجمه عباس خلیلی، ج8، ص549)با گسترش تسلط دیلمیان بر بغداد در این شهر که از سالها پیش مرکز اجتماع شاعران شیعی بود انجمن ها تشکیل گردید که در آن فضیلت های اهل بیت را نقل نموده و بر مظلومیت آنان اشک می ریختند.» (شهیدی، سیدجعفر، زندگانی فاطمه زهرا (س)، ص 213)در دوره هایی که حاکمان سنی حاکمیت داشتند، شیعیان نمی توانستند عزاداری کنند به عنوان نمونه در دوران حکومت عباسیان «... علویان یا از دم تیغ گذشتند و یا در سیاه چالها پوسیدند و یا از ترس جان گمنام در دهکده ها و بیغوله ها بسر می بردند... با این حال نوحه گری در مجلس های سری و سپس بر سر بازارها بر دختر پیغمبر و ستمهایی که بر او و فرزندان او رفته است آغاز شد.(همان)شاید بتوان گفت از دوره صفویه به بعد بود که عزاداریها علنی شد و در دورانهای اخیر، عزاداری از نظر کمیّت و کیفیت رشد کرد. تا اینجا متوجه شدید که نه تنها ایام فاطمیه و سوگواری برای صدیقه شهیده سلام الله علیها در طول تاریخ وجود داشته است بلکه این عزاداریها برای همه ائمه اطهار که مظلومانه به شهادت رسیده اند وجود داشته است.اما اینکه چرا چند روز عزاداری برای صدیقه طاهره سلام الله علیها می شود نیز روشن است چرا اولا در تاریخ شهادت آن حضرت اختلاف وجود دارد و شیعیان برای بزرگداشت آن در هر دو مورد اختلافی عزاداری می کنند و ثانیا مصیبت حضرت زهرا سلام الله علیها مصیبتی عظیم است و هر چه مصیبت بزرگتر باشد، عزاداری مربوط به آن هم بیشتر خواهد بود. آیت الله وحید خراسانی آن را مصیبت کبری می نامد ایشان می گوید: «... در این مصیبت کبری که ناموس خدا و بضعة خاتم انبیاء وکفو سید اوصیاء و مادر ائمه هدی نیمه شب دفن شد... به پاخیزیم و آنچه در توان داریم در تعظیم شعائر شهادت او انجام دهیم.( خراسانی، وحید، جزوه «در آستانه مصیبت عظمی شهادت صدیقه کبری(س)، قم، مدرسه باقرالعلعوم. ص5.)به واسطه همین بزرگی مصیبت است که شیعیان ممکن است چند روز قبل یا بعد از شهادت اقامه عزا کنند. از طرفی به واسطه نزدیک بودن این دو روزاختلافی، کم کم یک حالت پیوستگی بین ایام به وجود آمده و برخی آن را به دو دهه تقسیم کرده و آن را اختصاص به حضرت زهرا ـ سلام الله علیها ـ داده اند. و روایتی در این زمینه وجود ندارد. اما سیره ائمه اطهار و علمای دین بزرگداشت شهادت آن حضرت بوده است. البته در حال حاضر نمونه های عرفی زیادی نیز مانند ایام عزا وجود دارد مثلا در هفته معلم یا هفته دولت و...که با اینکه فقط یک روز اختصاص به این مناسبت ها دارد ولی به خاطر عظمت جایگاه،دهه و هفته به این نامها بر گزار می شود . در پایان، باید به یک نکته مهم اشاره کرد و آن اینکه فاطمیه یک دهه نیست؛ که یک تاریخ است. یک تاریخ پر از درد. یک تاریخ پر از غربت. یک تاریخ پر از مظلومیت. یک تاریخ پر از ایمان به تاراج رفته. یک تاریخ پر از ظلم به خاندان رسول خدا. حال این ما هستیم و این آزمایش بزرگ الهی در حفظ و پاسداشت آنهمه ایثار و جانفشانی. .

پرسمان دانشگاهیان

مرجع:

ایجاد شده در 1401/03/25

لینک کوتاه