منظور از اصطلاح "تواتر قرائات‌" در قرآن چیست‌؟

یکی از مسائل مطرح در مباحث علوم قرآن‌، مسألة "تواتر قرائات هفتگانه‌" است‌. در آن جا، این پرسش طرح شده که آیا قرائات هفتگانه بالخصوص متواترند و حجّیت قطعی دارند یا نه‌؟ در صورتی که متواتر باشند، در حجیّت آن‌ها تردیدی نخواهد بود. بنابر نظر بسیاری از نویسندگان و برخی از فقها قرائات هفتگانه متواترند و حجّیت شرعی دارند.(کتاب الصلاة‌، شیخ انصاری‌، ص 117، الرسول المصطفی‌.) ولی محققان تواتر قرائات را انکار کرده‌، آن را قابل تصوّر نمی‌دانند; زیرا اگر مقصود از تواتر قرائات‌، تواتر از خود قَرّأ سبعه باشد، چنین تواتری فاقد ارزش است‌; چون مبدأ تواتر باید مقام معصوم باشد تا منقول حجیت پیدا کند و اگر مقصود، تواتر از پیامبر6 باشد، چنین چیزی ثابت نیست‌; زیرا بیش‌تر قرّأ، حتی سند قرائت ندارند، چه رسد به تواتر، بعلاوه بیش‌تر قرائات‌، از روی اجتهاد شخصی بوده و هرگز مستند به نقل و روایت نیست و اگر فرضاً تواتر قاریان را بپذیریم‌، این تواتر اثری نخواهد داشت‌; زیرا تواتر برای کسی حجیت دارد که نسبت به خود او حاصل شده باشد نه دیگران‌. و اگر نقل از پیامبر6 به قرّأ و از آنان به دیگران باشد، فاقد شرط تواتر است‌; زیرا اساسی‌ترین شرط تواتر آن است که از مبدأ تا مقصد در تمامی طبقات‌، نقل همگانی وجود داشته باشد و در این فرض چنین نمی‌باشد; زیرا در وسط به نقل فرد می‌رسد و از تواتر ساقط می‌شود.(ر.ک‌: تاریخ قرآن‌، آیت الله معرفت‌، ص 149، انتشارات سمت‌.) تذکر این نکته لازم است که آن چه بیان شد، مربوط به عنوان "قرائات‌" است و میان "قرائات‌" و "قرآن‌" تفاوت است‌. قرآن عبارت از معانی و الفاظی که از سوی خداوند به پیامبر اسلام‌وحی شده است و دارای اعجاز می‌باشد و آن حضرت به طور کامل‌، آن چه را که به ایشان وحی شده‌، حفظ نموده‌، بی‌کم و کاستی و به طور کامل به مردم ابلاغ کرد، کاتبان وحی آن را نوشتند و مردم در سینه‌ها حفظ نموده و به صورت تواتر به دست ما رسیده است‌. موضوع "قرائات‌" سال‌ها پس از نزول قرآن مطرح شد و قاریان هفت‌گانه و ده‌گانه بیش‌تر پدید آمدند. eporsesh.com .

موتور جستجوی پرسش و پاسخ دینی امین

مرجع:

ایجاد شده در 1401/04/03

لینک کوتاه