حضرت مهدی علیه السلام از دیدگاه امام رضا(ع) «ان اکرمکم عندالله اعملکم بالتقیة». «گرامی ترین شما پیش خداوند، کسی است که بیش از دیگران تقیه را رعایت کند». (امام رضا علیه السلام) (۱) .

حضرت مهدی علیه السلام از دیدگاه امام رضا(ع) «ان اکرمکم عندالله اعملکم بالتقیة». «گرامی ترین شما پیش خداوند، کسی است که بیش از دیگران تقیه را رعایت کند». (امام رضا علیه السلام) (1) . هارون الرشید از رودررویی با امام کاظم علیه السلام نتیجه ی خوبی نگرفت و کشته شدن حضرت موسی بن جعفر علیه السلام بیش از پیش جنایات هارون را آشکار ساخت و پرده از مکر و حیله ی آن روباه مکار برداشت. از این رو پسرش مأمون با تجربه هایی که از اشتباهات پدر اندوخته بود، با امام رضا علیه السلام رفتار دیگری پیش گرفت، و آن حضرت را به پذیرش ولایت عهدی ناگزیر ساخت. اگرچه این کار برخلاف میل امام رضا علیه السلام بود و مأمون از آن بهره برداری های سیاسی برای پائین آوردن مقام امام رضا علیه السلام می نمود، ولی در عین حال همین امر موجب شد که علوم آل محمد صلی الله علیه و آله و سلم یک بار دیگر در اقطار و اکناف جهان منتشر گردد. و به همین دلیل نام مقدس امام رضا علیه السلام در جهان اسلام به عنوان محبوب ترین نامها بر سر زبانها افتاد و برای همین بود که امامهای بعدی به لقب: «ابن الرضا» ملقب شدند. از این رهگذر روایات وارده از امام رضا علیه السلام در مورد ظهور حضرت بقیة الله ارواحنا فداه و برنامه ی جهانی آن مصلح غیبی، به مراتب بیش از روایات واصله از پدر بزرگوارشان می باشد، که به قسمتی از آنها در این بخش اشاره می کنیم: 161- «ایوب بن نوح می گوید: به خدمت امام رضا علیه السلام عرض کردم: اکنون که همه ی امت اسلامی با شما بیعت کرده اند و سکه ها به نام مقدس شما زده است، امیدوارم که آن صاحب امر شما باشید و بدون اینکه نیازی به شمشیر باشد، قدرت به شما منتقل شود. امام رضا علیه السلام فرمود: - «مامنا احد اختلفت الیه الکتب، و سئل عن المسائل، و اشارت الیه الأصابع، و حملت الیه الأموال، الا اغتیل، او مات علی فراشه، حتی یبعث الله لهذا الامر رجلا خفی المولد و المنشأ، غیر خفی فی نسبه». - «کسی از ما نیست که نامه ها به سویش سرازیر شود، پرسشها به طرف او فرستاده شود، با انگشتها به سوی او اشاره شود، و اموال به طرف او حمل شود، جز اینکه با شمشیر کین کشته شود، یا (باز هر جفا) در بستر بمیرد، تا خداوند مردی را برای این کار برانگیزد که تولد او مخفی باشد ولی نسب او بر همگان روشن و آشکار باشد». (2) . 162- «لایری جسمه و لا یسمی اسمه». - «ریان بن صلت می گوید: از امام رضا علیه السلام در مورد حضرت قائم ارواحنا فداه سوال شد، فرمود: شخص او از دیده ها ناپدید می شود و نام او برده نمی شود. (3) . 163- «کأنی بالشیعة عند فقد الثالث من ولدی، یطلبون المرعی فلا یجدونه، قلت له: و لم ذلک یا ابن رسول الله؟ قال: لان امامهم یغیب عنهم. فقلت: ولم؟ قال: لئلا یکون فی عنقه لأحد بیعة اذا قام بالسیف». - «حسن بن فضال می گوید: امام رضا علیه السلام فرمود: گویی با چشم خود شیعیان را می بینم که به هنگام رحلت سومین فرزندم (امام حسن عسکری علیه السلام) به دنبال پناهگاهی می گردند و نمی یابند. گفتم: چگونه می شود ای فرزند پیامبر؟! فرمود: زیرا امامشان غایب می شود. پرسیدم: چرا؟! فرمود: برای اینکه هنگامی که با شمشیر قیام می کند، بیعت احدی در گردن او نباشد». (4) . 164- «لایکون ماتمدن الیه اعناقکم حتی تمیزوا و تمحصوا، فلا یبقی منکم الا القلیل». - «آنچه انتظار می کشید واقع نمی شود جز هنگامی که در بوته ی آزمایش قرار بگیرید و شناخته شوید و از شما جز تعدادی اندک بر اعتقاد خود باقی نباشد. آنگاه این آیه ی شریفه را تلاوت فرمود: - «الم احسب الناس ان یترکوا ان یقولوا آمنا و هم لا یفتنون». - «آیا مردم خیال می کنند که اگر بگویند: ایمان آورده ایم، فرو گذارده می شوند و در معرض امتحان قرار نمی گیرند». (5) . 165- «لا بد من فتنة صماء صیلم، یسقط فیها کل بطانة و ولیجة، و ذلک عند فقدان الشیعة الثالث من ولدی، یبکی علیه اهل السماء و الأرض و کل حری و حران، و کل حزین و لهفان». - «به ناگزیر فتنه ی سختی روی خواهد داد، که بسیار سخت و خانمان برانداز است. همه ی خویشان و نزدیکان، همرازان و هم سنگران در آن سقوط می کنند، و آن هنگامی است که شیعیان، سومین پسرم را ازدست بدهند. (از درد هجران) همه ی اهل آسمان و زمین، همه ی عاشقان و شیفتگان، همه ی دردمندان و دل سوختگان برای او گریه می کنند». (6) . ای کعبه ی دلها! همه ی عاشقان کوی تو، و چشم انتظاران روی تو، با دلی سوزان و دیدگانی اشکبار از درد هجران و از طول فراق بی تابانه در انتظار دیدار جمال نورانی تو هستند، پرده از رخسار الهی برافکن و آرزوی آرزومندان را برآور، که بیش از این طاقت تحمل ندارند. 166- «الرابع من ولدی ابن سیدة الاماء، یطهر الله به الأرض من کل جور و یقدسها من کل ظلم، و هو الذی یشک الناس فی ولادته و هو صاحب الغیبة قبل خروجه». - «چهارمین فرزند من، پسر بهترین کنیزان است. خداوند به وسیله ی او زمین را از هر ستمی پاک می گرداند و از هر بی عدالتی منزه می سازد. او کسی است که مردم در ولادت او دچار تردید می شوند. او پیش از ظهور غیبتی طولانی دارد». (7) . 167- «لا دین لمن لا ورع له و لا ایمان لمن لا تقیة له، ان اکرمکم عندالله اعملکم بالتقیة. فقیل له: الی متی؟ قال: الی الوقت المعلوم، و هو یوم خروج قائمنا اهل البیت (علیهم سلام الله) فمن ترک التقیة قبل خروج قائمنا فلیس منا». - «کسی که پرهیزکار نباشد، دین ندارد. و کسی که تقیه نکند ایمان ندارد. گرامی ترین شما در نزد خدا، رعایت کننده ترین شماست در مورد تقیه. گفته شد: تا به کی؟! فرمود: تا روز معین، و آن روز خروج قائم ما اهل بیت (علیهم سلام الله) است. آگاه باشید که هر کس پیش از خروج قائم ما (علیه السلام)، تقیه را ترک کند از ما نیست». (8) . 168- «ان من علامات الفرج حدثا یکون بین المسجدین، و یقتل فلان من ولد فلان، خمسة، کبشا من العرب». - «از نشانه های فرج حادثه ای است که در میان دو مسجد (مسجد الحرام و مسجد النبی صلی الله علیه و آله و سلم) واقع می شود. در آن حادثه فلانی از فرزندان فلانی، 15 نفر از پهلوانهای عرب را می کشد». (9) . 169- «ریان بن صلت می گوید: به خدمت امام رضا علیه السلام عرض کردم: آیا شما صاحب این امر هستید؟ فرمود: - «انا صاحب هذا الأمر، و لکنی لست بالدی أملاها عدلا، کما ملئت جورا، و کیف اکون ذلک، علی ما تری من ضعف بدنی، و ان القائم هو الذی اذا خرج کان فی سن الشیوخ و منظر الشبان، قویا فی بدنه، حتی لومد یده الی اعظم شجرة علی وجه الأرض لقلعها، و لو صاح بین الجبال لتدکدکت صخورها، یکون معه عصا موسی و خاتم سلیمان، ذلک الرابع من ولدی، یغیبه فی ستره ما شاء، ثم یظهر فیملأ به الارض قسطا و عدلا کما ملئت ظلما و جورا، کأنی بهم آیس ما کانوا قد نودوا نداء ایسمع من بعد کما یسمع من قرب یکون رحمة للمومنین و عذابا علی الکافرین». - «من صاحب این امر هستم، ولی من کسی نیستم که زمین را پر از عدل و داد کنم، آنچنان که پر از جور و ستم شده باشد. من چگونه با این ضعفی که در بدن من می بینی، می توانم او باشم؟! قائم (علیه السلام) کسی است که چون خارج شود، در سن پیرمردان و در سیمای نونهالان باشد. آن قدر بدنش نیرومند است که اگر دست مبارکش را به طرف بزرگترین درخت روی زمین دراز کند آنرا از ریشه بکند، اگر در میان کوهها بانگ برآورد، صخره های آن فرو ریزد. عصای موسی (علیه السلام) و انگشتر سلیمان (علیه السلام) با او خواهد بود. او چهارمین فرزند منست. خداوند او را تا هنگامی که بخواهد، در پشت پرده ی غیبت نگهدارد. آن گاه ظاهر شود و زمین را پر از عدل و داد کند، آن چنان که پر از جور و ستم شده باشد. گوئی با چشم خود می بینم در حالی که مردمان به یأس و نومیدی دچار شده اند، ندای آسمانی را می شنوند، که این ندا از مسافت دور همچون فاصله ای نزدیک شنیده می شود. او برای مومنان رحمت و برای کافران تازیانه ی عذاب خواهد بود». (10) . در این حدیث قدرت جسمی حضرت بقیة الله ارواحنا فداه به تعبیری بسیار شیوا ترسیم شده است. و با توجه به اینکه در کلام معصوم علیه السلام، مبالغه و تعارف به کار نمی رود، روشن می شود که حضرت مهدی علیه السلام با آن قدرت فوق العاده اش که خاطرات شیرین جد بزرگوارش امیر مومنان علی علیه السلام را زنده خواهد کرد و قدرت نمایی آن حضرت را در فتح خیبر و قتل عمرو بن عبدود به نمایش خواهد گذاشت، به هر طرف روی کند پیروز خواهد شد، به کاخ هر ستمگری برسد بر سرش فرو خواهد ریخت، به هر ستمدیده ای برسد، رفع ستم خواهد نمود. این قدرت بیرون از وصف از یک سو، و قدرت معنوی او نیز از طرف دیگر سو، که عصای موسی علیه السلام و انگشتر سلیمان علیه السلام دو پشتوانه ی معنوی بسیار نیرومندی است، که در این حدیث بازگو شده است. عصای حضرت موسی علیه السلام یادآور هلاکت فرعونها و انگشتر حضرت سلیمان علیه السلام یادآور فرمانروایی مطلق آن حضرت بر همه ی جانداران از آدمیان و پرنیان، حتی پرندگان و چرندگان و درندگان می باشد. که حکومت جهانی حضرت بقیة الله ارواحنا فداه به مراتب قوی تر از سلطنت حضرت سلیمان علیه السلام خواهد بود و بر تمام گیتی فرمانروایی مطلق خواهد داشت و هلاکت همه ی فرعونها و طاغوتها به دست او خواهد بود. از خدای دانا و توانا، مسئلت می نمائیم که دیدگان نگران ما را به دیدار آن جمال الهی منور، و ما را برای زندگی در حکومت جهانی آن مصلح غیبی موفق نماید. انشاء الله. 170- «فاذا خرج اشرقت الأرض بنور ربها، و وضع میزان العدل بین الناس فلا یظلم احدا، و هو الذی تطوی له الأرض و لا یکون له ظل، و هو الذی ینادی مناد من السماء یسمعه. جمیع اهل الأرض بالدعاء الیه، یقول: الا ان حجة الله قد ظهر عند بیت الله فاتبعوه، فان الحق معه و فیه». -«او چون ظاهر شود، زمین به نور پروردگار نورانی گردد. ترازوی عدالت در میان مردم قرار دهد (ارزشها و معیارهای عدالت را پیاده کند) دیگر احدی به دیگری ستم نمی کند، زمین زیر پایش طی می شود و برای او سایه نمی باشد. برای او منادی غیبی از آسمان ندا می کند و همه ی مردم روی زمین آن ندا را می شنوند که آنها را به سوی او دعوت می کند و می گوید: آگاه باشید که حجت خدا در کنار خانه ی خدا ظاهر شده است، از او پیروی کنید که حق با اوست و در دست اوست». (11) . 171- «ان الخضر شرب من ماء الحیوة فهو حی لا یموت، حتی ینفخ فی الصور، و انه لیأتینا فیسلم علینا، فنسمع صوته و لا نری شخصه،... و سیونس الله به وحشه قائمنا فی غیبته، و یصل به وحدته». -«حضرت خضر (علیه السلام) از آب حیات خورده است و لذا او زنده است و تا دمیدن صور نخواهد مرد. او همواره پیش ما می آید و بر ما سلام می کند، ما صدای او را می شنویم و خود او را نمی بینیم... خداوند به وسیله ی او رنج غربت را از قائم ما (ارواحنا فداه) در زمان غیبت خواهد زدود، و با مأنوس بودن او، قائم (علیه السلام) از تنهایی رهایی خواهد داد». (12) . 172- «قدام هذا الأمر قتل یبوح». - «پیش از قیام قائم (عجل الله فرجه) کشتاری است که لحظه ای قطع نمی شود». (13) . 173- «ما احسن الصبر و انتظار الفرج». - «چقدر نیکوست شکیبایی و انتظار فرج». (14) . 174- «مثله کمثل الساعة، لا تأتیکم الا بغتة». - «مثل قائم ما (ارواحنا فداه) مثل قیامت است که به طور ناگهانی ظاهر می شود». (15) . 175- «دعبل خزاعی، آن شاعر معروف اهل بیت علیهم السلام، هنگامی که به خدمت امام رضا علیه السلام رسید و قصیده ی معروفش: «مدارس آیات خلت من تلاوة» را خواند، تا به این بیت رسید: خروج امام لا محالة خارج یقوم علی اسم الله و البرکات یمیز فینا کل حق و باطل و یجزی علی النعماء و النقمات - ظهور امامی که به ناگزیر خروج خواهد کرد، به نام خدا قیام می کند و برکتهای حق تعالی را به همراه می آورد. - در میان ما حق را از باطل جدا می سازد. و در برابر نیکی ها و زشتی ها پاداش و کیفر دهد. هنگامی که دعبل به این دو بیت رسید، امام رضا علیه السلام به شدت گریست، و آنگاه سر مبارکش را بلند کرد و خطاب به دعبل فرمود: - «یا خزعی! نطق روح القدس علی لسانک بهذین البیتین، فهل تدری من هذا الامام و متی یقوم؟». - «ای دعبل! روح القدس این دو بیت را بر زبان تو جاری ساخته است. آیا می دانی که آن امام کیست؟ و چه زمانی قیام می کند؟». دعبل عرض کرد: نه، سرورم. فقط شنیده ام که امامی از شما خروج می کند و زمین را از تباهی ها پاک می سازد، و آنرا پر از عدل و داد می نماید، آن چنان که پر از جور و ستم شده باشد. امام رضا علیه السلام فرمود: - «یا دعبل! الامام بعدی: محمد ابنی، و بعد محمد: ابنه علی، و بعد علی: ابنه الحسن، و بعد الحسن: ابنه الحجة القائم المنتظر فی غیبته، المطاع فی ظهوره، لو لم یبق من الدنیا الا یوم واحد، لطول الله ذلک الیوم، حتی یخرج فیملأها عدلا کما ملئت جورا». -«ای دعبل! امام بعد از من: پسرم محمد است، و بعد از محمد: پسرش علی است، بعد از علی: پسرش حسن و بعد از حسن: پسرش حجت است که «قائم» است (سلام الله علیهم) و در غیبتش او را انتظار کشند و در ظهورش از او فرمان برند. اگر از عمر دنیا جز یک روز باقی نباشد، خداوند آن روز را به قدری طولانی گرداند که او خارج شود و روی زمین را پر از عدل و داد نماید، آن چنان که از بی عدالتی پر شده باشد». سپس فرمود: -«اما اینکه کی خارج می شود؟ آن مربوط به وقت است، که پدرم، از پدرش، از پدران بزرگوارش، از امیرمومنان (علیه السلام) از پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم روایت کرده اند که به آن حضرت گفته شد: قائم نسل تو کی خارج می شود؟ فرمود: مثل او همانند مثل قیامت است، جز خدا کسی از وقت آن آگاه نیست، در آسمانها و زمین بسی گران است، جز به صورت ناگهانی خارج نمی شود». (16) . نگارنده گوید: این همان قصیده است که دعبل آنرا با بیت زیر ختم کرده بود: وقبر ببغداد لنفس زکیة تضمنه الرحمن فی الغرفات چون به این بیت رسید، امام رضا علیه السلام به او فرمود: آیا دو بیت دیگر به این قصیده ی تو بیفزایم؟ تا قصیده ات کامل شود؟ عرضه داشت: چه افتخاری بالاتر از آن، بفرمائید. امام علیه السلام فرمود: وقبر بطوس یالها من مصیبته الحت علی الاحشاء بالزفرات الی الحشر حتی یبعث الله قائما یفرج عنا الهم و الکربات دعبل گفت: ای فرزند پیامبر! من در طوس چنین قبری را سراغ ندارم. آن، قبر چه کسی است؟ فرمود: آن قبر منست. چیزی نمی گذرد که طوس محل آمد و شد شیعیان و زائران من می شود، آگاه باش که هر کس مرا در آن دیار غربت زیارت کند، در روز قیامت با من و در کنار من خواهد بود و گناهانش آمرزیده خواهد شد». (17) . پی نوشت ها : 1 - کمال الدین صدوق، ص 371. 2 - کمال الدین، ص 370. 3 - اثباة الهداة، ج 3 ص 477. 4 - بحارالانوار، ج 51 ص 152. 5 - ارشاد مفید، ص 360. 6 - بحارالانوار، ج 51 ص 152. 7 - اثباة الهداة، ج 3 ص 478. 8 - کمال الدین، ص 371. 9 - الزام الناصب، ج 2 ص 147. 10 - اعلام الوری، ص 407. 11 - کمال الدین، ص 372. 12 - اثباة الهداة، ج 3 ص 480. 13 - بشارة الاسلام، ص 156. 14 - بحارالانوار، ج 52 ص 110. 15 - یوم الخلاص، ص 334. 16 - کفایة الاثر، ص 272، بحارالانوار، ج 51 ص 154، کمال الدین، ص 372 و اثباة الهداة، ج 3 ص 457. 17 - کمال الدین صدوق، ص 373. .

پرسمان دانشگاهیان

مرجع:

ایجاد شده در 1401/03/25

لینک کوتاه