بسم الله الرحمن الرحیم بعضی اسرار و معارف برخی از مناسک حج درس ها و توصیه های حجّه الإسلام والمسلمین ماندگاری برای زائران حجّ تمتّع

بسم الله الرحمن الرحیم بعضی اسرار و معارف برخی از مناسک حج درس ها و توصیه های حجّه الإسلام والمسلمین ماندگاری برای زائران حجّ تمتّع خداوند روزی 5 مرتبه ما را به یک واجب دعوت می کند، حیّ علی الصّلوه، حیّ علی خیر العمل، اگر بخواهم بنده ی واقعی شوم دیگر نباید نماز صبح من قضا شود، حاجی واقعی تنها در حج نمی گوید لبّیک؛ بلکه در زندگی نیز لبّیک گوی خداست. حتماً در کنار پرسش مناسک، معارف حج را هم بپرسید، زیرا انسانی که معارف را نداند از نظر خدا هم چون انسان کور است؛ همان طور که می فرماید: «هَل یَستَوِی الَّذِینَ یَعلَمُونَ وَ الَّذِینَ لاَ یَعلَمُونَ»؛ آیا کسانی که می دانند با کسانی که نمی دانند مساوی اند؟ عمل زیبای احرام در عمره ی تمتّع، حجّ تمتّع و عمره ی مفرده، اوّلین عملی است که شما را در مسیر حج قرار می دهد؛ احرام یعنی من برای خود حریمی درست کنم، هم چون خواهران که اسلام تأکید بیش تری بر حجاب و عفّت آنان کرده است؛ به این منظور است که آن چه محرم می تواند ببیند، نامحرم نباید ببیند. ما در تمام مسیر بندگی خدا باید حریم داشته باشیم و این حریم، ترک محرّمات و انجام واجبات است. پزشکان می گویند کسی که بیماری قند دارد، خوردن قند برای او حرام است، این حرام پزشکی است. می گویند در ماه رمضان بین افطار تا سحر، 8 لیوان آب بخورید، این یک واجب پزشکی است؛ این قوانین مهندسی، آموزشی، پزشکی و رانندگی را انسان مشخّص کرده است. امّا یک سری قوانین وجود دارد که خداوند تعیین کرده است. در واقع احرام یعنی من خود را مقیّد می کنم به واجب و حرامی که خداوند فرموده و پیغمبر و آل او (صلّی الله علیه و آله و سلّم) برای من تعیین کرده اند. «حَلاَلُ مُحَمَّدٍ حَلاَلٌ إِلَی یَومِ القِیَامَه وَ حَرَامُهُ حرَامُهُ حَرَامٌ إِلَی یَومِ القِیَامَه». عوض کردن لباس و پوشیدن لباس احرام به این معناست که تا کسی دل از دنیا و لباس دنیا نکند، محرم به بندگی نمی شود؛ باید مراقب باشیم در زندگی و مسیر بندگی دل به دنیا نبندیم، داشتن پول و ثروت خوب است به شرطی که دل به آن نبندیم. من و شما در مسیر بندگی باید نیّت مان از احرام این باشد که حرام را ترک و حلال را انجام دهیم، با هم قرار بگذاریم که مواظب واجب و حرام خود باشیم؛ فریضه ای که می توان برای این امر به آن اشاره کرد، امر به معروف و نهی از منکر است. خداوند روزی 5 مرتبه ما را به یک واجب دعوت می کند، حیّ علی الصّلوه، حیّ علی خیر العمل، اگر بخواهم بنده ی واقعی شوم دیگر نباید نماز صبح من قضا شود، این تلبیه به این معناست که خداوندا تو هر جا مرا بخوانی من لبّیک می گویم، خدا برای نماز، روزه، زکات، امر به معروف و نهی از منکر انسان را صدا می زند، حاجی واقعی تنها در حج نمی گوید لبّیک؛ در زندگی خود نیز همواره لبّیک می گوید. این که گفته اند دور خانه ی خدا طواف کنید، به این معناست که تمام زندگی انسان باید خدا محور باشد. برخی تنها در نماز به یاد خدا هستند و در عروسی و کاسبی خدا را از یاد می برند. امروز کمی در زندگی ها، خدا کم رنگ شده است، در واقع پیام اوّل انجام طواف این است که خدا را در زندگی پر رنگ کند. در مراسم حج وقتی کعبه را می بینید و می گویید الله اکبر، عظمت عرفات را می بینید و می گویید الله اکبر، این ها تمرین است برای این که وقتی به زندگی عادی بازگشتید، در مقابل ثروت، مقام و جمال زیبا هم بگویید الله اکبر، خدا را فراموش نکنیم. با دقّت در اسامی 14 معصوم (علیهم السّلام) خواهیم دید که؛ 4 نام مقدّس محمّد، 4 نام مقدّس علی و 2 نام مقدّس حسن دارد، در واقع اسامی چهارده معصوم، هفت اسم است. رمز این که طواف و رمی جمرات هفت است، این است که اگر می خواهی در زندگی موفّق باشی باید دستت در دست محمّد و آل محمّد (صلّی الله علیه و آله و سلّم) باشد، راه خدایی شدن، ولایت اهل بیت است. در تفسیر می گویند سمت چپ انسان مظهر دنیای انسان است و سمت راست او مظهر آخرت، طواف با شانه ی چپ به سمت کعبه یعنی تا دنیای ما توحیدی نشود، آخرت ما توحیدی نخواهد شد. اوّلین پیام سعی صفا و مروه این است که از ما حرکت و از خدا برکت؛ «لَیسَ لِلإِنسَانِ إِلاَّ مَا سَعَی» ، گاهی ما در مسیری می دویم و خدا در جای دیگری به ما مزد می دهد، تا زنده ایم باید تلاش کنیم. سعی صفا و مروه از کوه صفا شروع می شود و به کوه مروه ختم می شود، باید در تلاش خود به نکته ی صفا و صمیمیت و دیگری مروّت و انصاف توجّه کنیم؛ امروز در تلاش های ما صفا و صمیمیت کم رنگ شده است. بیایید در تلاش های خود صفا و صمیمیت و انصاف داشته باشیم. پیام سوم سعی صفا و مروه نیز در هفت دور سعی است به این معنا که در تلاش های مان نیزباید دست مان در دست خدا باشد. این که ناخن و مو را می گیریم؛ یعنی اعلام می کنیم خداوندا در مقابل تو کم آورده ام؛ یعنی بدانیم ما هر چه تلاش کنیم درِ خانه ی خدا کم آوردیم. خداوند در چهار جای قرآن اسم پدر و مادر را پس از اسم خود آورده است، این یعنی همان طور که نمی توانیم حقّ خدا را ادا کنیم، یعنی این که حقّ پدر و مادر را هم نمی توانیم ادا کنیم. اعتراف به این که توفیقات من متعلّق به خداست و این که خداوندا؛ اعمال کم مرا با لطف خود مورد قبول قرار بده، نیز پیام های دیگر این عمل است. حاجی مستحب است که در عرفات روی خاک بنشیند و تفکّر کند، بیتوته در عرفات سه نکته و سِر دارد؛ نکته ی اوّل، معرفت بندگی است، باید مسائل و احکام شرعی خود در مقابل خدا را بدانیم باید حلال و حرام را بدانیم تا زندگی مان با حرام مخلوط نشود. باید معرفت حضور در مکّه و مدینه را بدانیم تا از لحظه لحظه ی حضورمان در آن مکان های مقدّس بهره ببریم. یک نفر ممکن است بیاید و ستون های مسجد پیامبر (صلّی الله علیه و آله و سلّم) و مسجد الحرام را بشمارد و یا وقت خود را به بازار بگذراند. معرفت یعنی با تمام وجود این مکان های معنوی را لمس کردن و از حضور در آن بهره ی معنوی بردن. نکته ی دوم اسرار بیتوته در عرفات، زانو زدن در مقابل خدا و کوچک کردن خود است. البتّه کوچک کردن تنها در برابر خدا و پدر و مادر و نیز معلّم توصیه شده و در جای دیگر جایز نیست انسان خود را کوچک کند. پیام سوم عرفات، سؤال از کارشناس دین در مورد مسائل دینی است. مَشعَر یا مُزدَلَفِه اسرار خود را دارد.حضور در این صحرا و روی خاک ها، چه اسرار و پیامی دارد؟ پیام اوّل؛ سرزمین مشعر، سرزمین شعور بندگی است. ما شاید شور بندگی داشته باشیم امّا شعور بندگی کم است. اگر درست معرفت داشته باشیم به شعور بندگی می رسیم. پیام دوم مشعر برداشتن سنگ برای زدن شیطان و یا آمادگی برای مقابله با شیطان در همه ی مراحل زندگی است. شیطان هیچ وقت دست بردار نیست، حتّی در هنگام طواف. پیام سوم مشعر، مسلّح بودن برای مبارزه با دشمن قسم خورده ی دین، یعنی شیطان است. در مشعر سنگ برمی داریم، امّا در زندگی باید به سلاح تقوی مسلّح باشیم، به توسّل به اهل بیت (علیهم السّلام) مسلّح باشیم. عمل بعدی در حج، قربانی است. منا یعنی آرزوها. پیام سرزمین منا، قربانی کردن بهترین ها در برابر خداست. حضرت ابراهیم فرزندش اسماعیل را که عزیزترین است به فرمان خدا به قربانگاه می برد، ما چه؟ ما هم باید آرزوهای دنیایی را به قربانگاه ببریم و در برابر خدا از آن ها بگذریم. دو نوع آرزو داریم: آرزوهای دنیایی و آرزوهای معنوی. توان آرزوهای دنیایی را رنگ و بوی معنوی داد. بیتوته در منا یعنی مواظب هفت عضو و کارمان باشیم و آرزوهای دنیایی را برای خدا قیچی کنیم. این هفت عضو عبارتند از چشم، گوش، زبان، شکم، شهوت و هوسرانی، دست و پا، در منا حاجی تقصیر می کند. تقصیر یعنی خدایا ما در اعمال کم آوردیم، کم ما و کرم تو. اگر بخواهیم در جهاد اکبر پیروز شویم باید مستحبّات را بر خود واجب کنیم، همان طور که هنگام محرم شدن بسیاری از مستحبّات بر ما واجب می شود. پس از جنگی که رزمندگان از آن خسته شده بودند و برخی نیز اعتراض هایی داشتند، پیامبر(صلّی الله علیه و آله و سلّم) به آن ها فرمود: «عَلَیکُم بِالجِهَادِ الأکبَر»؛ بر شما باد جهاد اکبر. ایشان در سخنان خود به این رزمندگان فرمودند: که مبارزه در میدان جنگ به پایان می رسد و این مبارزه با خواهش های نفسانی است که در تمام سفر ادامه دار است و وجود خواهد داشت. حج، تمرین مبارزه با خواهش های نفسانی است و از این بابت یک جهاد اصغر محسوب می شود. از طرفی نیز در ماه مبارک رمضان که بر علایق دنیوی خود کنترل و تسلّط پیدا می کنیم نیز جهاد اصغر است. در ماه مبارک رمضان 30 روز و در حج 10 روز تمرین می کنیم تا در زندگی جهاد اکبر را پیدا کنیم. برای نزدیک شده به خدا، علاوه بر انجام واجبات که دین برای ما مشخّص کرده، انجام مستحبّات نیز بسیار مهم است.مقرّبان درگاه الهی کسانی هستند که مستحبّات الهی مثل نماز شب را بر خود واجب کرده اند و حج نیز این گونه است و ما را به خدا نزدیک تر می کند، زیرا ما در آن اعمالی را به خود واجب می کنیم که در حالت معمولی بر ما واجب نیست. خوش به حال کسانی که تا پایان عمر، مُحرِم باقی می مانند، نه مُحرِم به احرام حج بلکه، مُحرِم به احرام بندگی. حج مسیر جهاد اکبر را به ما نشان می دهد و باید با استفاده از این موقعیّت ها و این که حدّاقل بتوان نماز شب را به خود واجب کرد تا در زندگی خود، جهاد اکبر را محقّق کنیم. (برگرفته از نشریّه ی خبری-اطّلاع رسانی زائر،دوره ی جدید، شماره ی 4، اوّل مرداد 1393،صفحه ی 6و7 / بعثه ی مقام معظّم رهبری حفظه الله) .

پرسمان دانشگاهیان

مرجع:

ایجاد شده در 1401/03/25

لینک کوتاه