با سلام: یکی از دوستان اهل تسنن این سوال را کرد. می خواستم که شما اگر لطف کنید پاسخ دهید و نیز منبعی معرفی کنید؟ گفت علمای شما (شیعه) معتقدند: اعضاءسجده در نماز 8 عضو دارد (پیشانی.بینی.کف دو دست.زانو ها .پاها)و این اعضاء در سجده باید با زمین در تماس باشند و معتقدند واجب است سجده بر چیز غیر خوراکی و پوشیدنی باشد. و به این دلیل پیشانیشان را بر خاک (مهر) می گذارند. پس چرا زیر تمام اعضای سجده کمی خاک قرار نمی دهند؟ با تشکر فراوان

بنابر آنچه در روایات آمده مواضع سجود، هفت موضع است اما مالیدن بینی بر زمین مستحب است، در این جا به دو روایت در این زمینه بسنده می کنیم:  روایت کرده‏اند که معتصم عباسی پرسید از امام محمد جواد علیه السلام که مراد از مساجد در این آیت چیست پس آن حضرت فرمود که (هی الاعضاء السبعة التی یسجد علیها). یعنی مراد هفت عضو است که سجده بر آن واقع می‏شود و آن پیشانی و دو کف دست و دو زانو و دو انگشت ابهام پایهاست و کثیری از مفسرین نیز به این معنی تفسیر نموده‏اند و برین تقدیر آیه دلالت می‏کند بر آن که وضع اعضای سبعه بر زمین معتبر است در سجود نماز بطریق وجوب یا استحباب و بعضی از روایات صحیحه معین است که بطریق وجوب معتبر است و مثل آن که مرویست از پیغمبر صلّی اللَّه علیه و آله و سلّم که فرمود أمرت ان اسجد علی سبعة آراب یعنی امر کرده است خدای تعالی مرا به آن که سجده کنم بر هفت عضو و بنا بر تفسیر مذکور مساجد جمع مسجد است بفتح میم و جیم که مصدر میمی باشد بمعنی مفعول یعنی سجده کرده شده برو و می‏تواند بود که جمع مسجد بکسر میم و فتح جیم باشد که اسم آلتست یعنی آلت سجود که اعضای سبعه است.[1] در روایتی دیگر آمده : معلوم می‏شود که حمد او را هیچ کس نمی‏تواند گفت و اعلی مراتب حمد اعترافست به عجز از حمد و هیچ جزوی از بدن را بر جزوی دیگر نگذاشتند و سجده بر هشت استخوان کردند پیشانی و دستها و کاسه زانوها و سر انگشتان مهین پایها و بینی را بر زمین گذاشتند پس آن هفت اول فرض است و گذاشتن بینی بر زمین سنّت است و آن ارغام مستحب است که بر خاک مالند بینی را پس سر از سجود برداشتند[2] اما در اینجا نظرات چند تن از مراجع عظام را در رابطه با سجده بر چه چیزهایی صحیح است: (مکارم:) هنگام سجده باید پیشانی بر زمین یا چیزهایی که از زمین می‏روید، مانند چوب و برگ درختان باشد، ولی سجده بر چیزهای خوراکی و پوشاکی هر چند از زمین بروید جایز نیست و هم چنین سجده کردن بر فلزّات مانند طلا و نقره باطل است، امّا سجده بر سنگهای معدنی مانند سنگ مرمر و سنگهای سفید و سیاه و حتّی عقیق اشکال ندارد.  (زنجانی:) باید بر زمین یا روییدنی‏هایی که خوراکی و پوشاکی نیست، مانند چوب و برگ درخت، سجده کرد و سجده بر چیزهای دیگر مانند: روییدنی‏های خوراکی یا پوشاکی (گندم، جو، پنبه) و آن چه از اجزاء زمین شمرده نمی‏شود و روییدنی هم نیست مانند: طلا و نقره و قیر و نفت، صحیح نیست.  (بهجت:) باید بر زمین و چیزهای غیر خوراکی و پوشاکی که از زمین می‏روید سجده کرد و سجده بر چیزهای خوراکی و پوشاکی صحیح نیست، و منظور از خوراکی چیزهایی است که خام یا پخته آن، عادتاً خورده می‏شود؛ پس سجده بر گندم و جو و نخاله آنها که در ضمن خورده می‏شود، صحیح نیست ولی سجده بر پوست برنج و خربزه و هندوانه و انار حتّی‏ در حال اتّصال مانعی ندارد؛ و هم چنین سجده بر گیاهان دارویی که اختصاص به مریض دارد و به هیچ وجه از آن در حال سلامت استفاده نمی‏شود جایز است؛ و سجده بر تنباکو و مانند آن که خوراکی نیست جایز است، به خلاف مثل قهوه و چای؛ و منظور از پوشاکی چیزی است که عادتاً پوشیده می‏شود و لو بعد از ریسیدن و بافتن، مثل پنبه و کتان و کنف؛ ولی سجده بر برگ درختان و چوبها و آن چه که از چوب ساخته می‏شود و حصیر و بادبزن و امثال آن، جایز است و نیز سجده کردن بر چیزهای معدنی مانند طلا و نقره و عقیق و فیروزه و مرمر اصیل باطل است، امّا سجده کردن بر سنگهای معدنی مانند سنگ مرمر معمولی و سنگهای معمولی و سنگهای سیاه بنا بر اظهر اشکال ندارد. در آخر آنچه لازم است خدمتتان عرض کنیم این است که در این نوع مسائل نظر اهل سنت و شیعه یکی است یعنی آنچه را ما شیعیان قبول داریم مورد قبول اهل سنت هم می باشد اما دائره مسائل در اهل سنت وسیع تر می باشد و یک سری از مباحث را بیشتر در مسائلشان جای داده اند.     [1] . تفسیر شاهی ج 1 ص 177. [2] . لوامع صاحبقرانی ج 4 ص 10. .

پایگاه اطلاع رسانی حوزه

مرجع:

ایجاد شده در 1401/04/17

لینک کوتاه