حضرت آیت الله خویی در بحث استدلالی درباره حدیث رفع چنین می‌گوید: «الزام محتمل از وجوب و حرمت چون علم بدان نداریم و محتمل است به مقتضای حدیث رفع مرفوع است و منظور از رفع در این‌جا، رفع در ظاهر است، نه رفع در واقع تا مستلزم تصویب شود»، معنای این جمله پایانی ایشان که می‌گوید: «رفع در ظاهر نه در واقع که مستلزم تصویب است»، چیست؟

توضیح کلام آیت الله خویی: در هر تکلیفِ به وجوب یا حرمت؛ الزامی است که مکلف را ملزم می‌کند به واجب عمل کرده و از حرام دست بردارد. این الزام، در نُه مورد حدیث رفع وجود ندارد؛ و مثلاً تکلیفی که فراموش شده است بر شخص مکلف فراموشکار تکلیف و الزامی نمی‌آورد؛ زیرا در هنگام فراموشی، الزامی به ذهن او نمی‌آید تا بخواهد بر اساس آن عمل کند، پس فعلاً چیزی بر او واجب نیست. اما حدیث رفع؛ فقط الزام ظاهری را بر طرف می‌کند و نمی‌تواند بگوید برای این شخص اصلاً فلان تکلیف واجب نبوده که اگر این گونه گفته شود به معنای تصویب است. و تصویب؛ یعنی این‌که حکم خداوند با جهل و فراموشی مکلف گره خورده است به گونه‌ای که اگر مکلف علم داشته باشد پس خداوند هم حکم واقعی در این تکلیف دارد و اگر فراموش کرده باشد، خداوند هم حکم واقعی در این تکلیف ندارد؟!! و تصویب از دیدگاه شیعه، باطل و مردود است. .

اسلام کوئست

مرجع:

ایجاد شده در 1400/12/23

لینک کوتاه