آیا درست است که قرآن در این آیه مى گوید: پیغمبر اکرم صلى الله علیه وآله از زینب همسر زید که زن پسرخوانده پیامبرصلى الله علیه وآله بوده، خوشش آمده و عاشق او شده بود؛ ولى آن را در دل خود پنهان مى کرد و خداوند گفت: A}«وَ تُخْفِی فِی نَفْسِکَ مَا اللَّه مُبْدِیهِ»{A؛ «در دل خود، چیزى را پنهان مى کنى که خداوند آن را آشکار مى سازد»؟

« وَ إِذْ تَقُولُ لِلَّذِى أَنْعَمَ اللَّه عَلَیْهِ وَ أَنْعَمْتَ عَلَیْهِ أَمْسِکْ عَلَیْکَ زَوْجَکَ وَاتَّقِ اللَّه وَ تُخْفِى فِى نَفْسِکَ مَا اللَّه مُبْدِیهِ وَ تَخْشَى النَّاسَ وَ اللَّه أَحَقُّ أَنْ تَخْشاهُ . . . » 1 « و آن گاه که به کسى که خدا بر او نعمت ارزانى داشته بود و تو ( - ( نیز ) - ) به او نعمت داده بودى ، مى گفتى : همسرت را پیش خود نگاه دار و از خدا پروا بدار و آن چه را که خدا آشکار کننده آن بود ، در دل خود نهان مى کردى و از مردم مى ترسیدى . . . » . قبل از نزول آیه 37 و 38 سوره احزاب ، این گونه رایج بوده که اگر کسى را به عنوان پسر خوانده انتخاب مى کردند ، مانند پسر خودشان به حساب آمده و همسر او ، عروس خانواده مى شد . پیغمبر اکرم صلى الله علیه وآله نیز « زیدبن حارثه » را که برده بود ، خرید و آزاد کرد و بعد او را به عنوان پسر خوانده خودش قبول کرد . پیغمبرصلى الله علیه وآله زید را خیلى دوست مى داشت و بعد از مدتى « زینب بنت جحش » را که دختر عمّه اش بود ، به ازدواج زید درآورد و به تعبیرى ، عروس پیغمبرصلى الله علیه وآله شد ولى بعضى خواستند سوء استفاده کنند که پیغمبر بعد از مدتى عاشق زینب شد زید هم دست از سرش کشید و پیغمبرصلى الله علیه وآله زینب را گرفت . خداوند تبارک و تعالى با آیاتى که فرستاد ، سنت جاهلى درباره پسرخواندگى را رد کرد چنان که در آیه 40 سوره احزاب مى فرماید : « ما کانَ مُحَمَّدٌ أَبا أَحَدٍ مِنْ رِجالِکُمْ » « پیغمبر ، پدر هیچ یک از شما نیست » . در اسلام ، پسر خوانده و پدر خوانده ، مانند پسر و پدر واقعى نیستند که از یکدیگر ارث ببرند یا زن پسر خوانده ، مانند عروس انسان ، حرام ابدى باشد . اصل داستان این بود که « زید » با « زینب » اختلاف داشت و بارها زید و زینب آمدند و پیامبرصلى الله علیه وآله وساطت و اصلاح مى کرد و از آیات هم فهمیده مى شود که پیغمبرصلى الله علیه وآله زید را از خدا مى ترساند و مى فرمود : دست از اختلاف بردارید اما در هر صورت ، بالاخره با هم نساختند پس بنا شد که زید ، زینب را طلاق بدهد . خداوند نیز این آیات را نازل کرد : « فَلَمَّا قَضى زَیْدٌ مِنْها وَطَراً زَوَّجْناکَها لِکَىْ لا یَکُونَ عَلَى الْمُؤْمِنِینَ حَرَجٌ فِى أَزْواجِ أَدْعِیائِهِمْ إِذا قَضَوْا مِنْهُنَّ وَطَراً وَ کانَ أَمْرُ اللَّه مَفْعُولاً » وقتى زید ، زینب را طلاق داد ، ما او را به تزویج تو در مى آوریم که مردم نترسند اگر خواستند عروس پسر خوانده خودشان را بعد از طلاق بگیرند و خدا جایز کرده است و حرجى نیست » . جبرئیل آمد به پیغمبر گفت : حالا که قرار است زید ، زینب را طلاق بدهد ، هر وقت او را طلاق داد ، شما زینب را بگیر تا سنت جاهلى غلطى که زن پسر خوانده را عروس حساب مى کنند ، از بین برود ولى این مسئله به صورت آیه نازل نشده بود . پیغمبرصلى الله علیه وآله از این حکم ترسید و آن را در دل خود نگه داشت . فرض کنید الان پسرى زنش را طلاق دهد و پدر شوهر برود و عروس را بگیرد چقدر مورد تهمت قرار مى گیرد و چقدر زشت است ؟ پیغمبرصلى الله علیه وآله وحشت زده شد که با این سنت و آداب اجتماعى ، مگر مى شود این کار را کرد ؟ مدتى او در نگرانى بود که این آیه نازل شد : « وَ إِذْ تَقُولُ لِلَّذِى أَنْعَمَ اللَّه عَلَیْهِ » « یاد بیاور پیغمبر که تو مى گفتى به کسى که خدا به او نعمت داده بود » . « وَ أَنْعَمْتَ عَلَیْهِ » « و تو هم به او نعمت داده بودى و از بردگى ، نجاتش دادى و آزادش کردى » . « أَمْسِکْ عَلَیْکَ زَوْجَکَ » « همسرت را نگه دار » . « وَ اتَّقِ اللَّهَ » « تقوا پیشه کن » و اختلاف نکنید و به یاد بیاور وقتى به یاد آن حکم جبرئیل مى افتادى ( - ( که بعد از طلاق زینب ، با او ازدواج کن ) - ) مى ترسیدى « وَ تُخْفِى فِى نَفْسِکَ » « و مخفى مى کردى در خودت آن چیزى که جبرئیل به تو گفته بود » و بالاخره خدا آشکارش کرد . خداوند مى خواهد عروس خواندگى را لغو کند و تو از ترس آبرو ، مخفى مى کردى در خودت آن چه را که خدا اراده کرده روشن کند و به عنوان حکم خدا ، بیانش کند . « وَ تَخْشَى النَّاسَ » « اى پیغمبر ! تو از مردم مى ترسیدى » . « وَ اللَّهُ أَحَقُّ أَنْ تَخْشاهُ » « خدا سزاوارتر است که از او ترسیده شود » . با توکل به خدا ، براى شکستن این سنت ، اقدام کن و بعد از این که زید ، زینب را طلاق داد ، تن به این ازدواج بده ، تا این سنت ، لغو شود . به دنبال این ازدواج ، بدخواهان با داستان سرایى و با تهمت زدن به پیامبرصلى الله علیه وآله ، افسانه پردازى کردند و حتى کار را به جایى رساندند که گفتند : اگر پیغمبر از زنى خوشش آمد ، بر شوهرش حرام مى شود و به ازدواج پیامبرصلى الله علیه وآله در مى آید ! اگر بناست پیغمبرى ، پیغمبر باشد ، باید سنت هاى اجتماعى غلط را بشکند « لِکَىْ لا یَکُونَ عَلَى الْمُؤْمِنِینَ حَرَجٌ فِى أَزْواجِ أَدْعِیائِهِمْ » « تا دیگر مؤمنین ، زن پسرخوانده را عروس حساب نکند و این سنت ، شکسته شود » . « وَ کانَ أَمْرُ اللَّه مَفْعُولاً » معلوم مى شود که بر پیغمبرصلى الله علیه وآله خیلى سخت بود که خداوند مى فرماید : اى پیغمبر ! این که گفتم ، شدنى است و هیچ خوفى به خود راه مده . بنابراین ، قضیه عشق و عاشقى یک افسانه دروغین است که متأسفانه از برخى منابع اهل تسنن به افکار عمومى سرایت کرده است . این کجا و اعتقاد شیعه به عصمت پیامبر و نزول آیه « یُرِیدُ اللَّهُ لِیُذْهِبَ عَنْکُمُ الرِّجْسَ » در شأن پیامبر و اهل بیت او کجا ؟ این موضوع ، مانند شایعه آیات شیطانى و افسانه غرانیق که در برخى منابع اهل سنت مانند تفسیر طبرى و سیره ابن هشام آمده و موجب سوء استفاده بدخواهان شده است ، موضوعى ساختگى است و ساحت پیامبرصلى الله علیه وآله از هرگونه آلودگى و خطا ، پاک و منزه است و آن حضرت ، اشرف مخلوقات و سیّد و سرور تمامى پیامبران مى باشد . به عنوان یک نتیجه گیرى ، مى توان گفت : پیامبرصلى الله علیه وآله در این واقعه تاریخى با بزرگوارى و از خود گذشتگى ، بر دو سنت جاهلى زیر خط بطلان کشید : . 1 از زینب دختر جحش که از خانواده معتبرى بود ، براى زید ، پسر حارثه که از بردگان آزاد شده بود ، خواستگارى کرد و سنت غلط اختلاف طبقاتى را شکست . . 2 سنت غلط « عروس خواندگى » را نیز شکست . این سنت شکنى ها لازم بود توسط خود پیامبرصلى الله علیه وآله انجام شوند تا در جامعه ، تثبیت و نهادینه شوند اگر چه انجام آنها براى پیامبرصلى الله علیه وآله ، بسیار سخت بود و توهین ها و تهمت هایى را به دنبال داشت . ( 1 ) احزاب ( 33 ) ، آیه 37 و . 38 .

پرسمان دانشگاهیان

مرجع:

ایجاد شده در 1401/03/25

لینک کوتاه