شبهه: شیعیان هدایت مردم را تنها از طریق امامان امکان پذیر می دانند که خلاف عقل و نقل است. هدايت اگر به معناي توفيق براي پذیرش حق باشد طبق آیه قرآن(قصص/ ٥٦) تنها در دست خداست و اثبات آن برای دیگران، شریک قائل شدن برای خداست؛ اما هدايت به معناي تعريف حق و راهنمايی به آن وظيفه‌ پیامبر و پيروان اوست و در انحصار ائمه نیست.(يوسف/ ١٠٨).

چکیده نقد: هدایت به دو معنا است: ارائه طریق برای رسیدن به مطلوب؛ ایصال به مطلوب. ایصال به مطلوب منحصر به خداوند است و متفکران شیعی نیز در کتب خود به این امر ادعان نموده اند. اما در مورد ارائه طریق گفتنی است که شیعیان معتقدند که مرجیعیت دینی و معیار در هدایتگری در امور دینی بعد از پیامبر ص، از آنِ امامان ع است اما این بدان معنا نیست که دیگران مُجاز نیستند در چارچوب هدایت دینی-یعنی چارچوبی که خدا و رسول ص و امامان ع تدوین کرده اند- هدایتگری کنند. بنابراین، انحصار هدایت به امامان ع بعد از پیامبر ص، از این جهت درست است که معیار هدایت و مرجعیت دینی، قول و فعل امام ع است نه این که هیچ کسی نمی تواند در راستای عقاید دینی و چارچوب مشروع هدایتی، هدایت گری کند.مقدمه: از کلیدواژه های مهم در قرآن و متون دینی، مبحث «هدایت» است. شیعیان معتقدند که بعد از رسول ص، هدایت گری منحصرا از آنِ امام ع است. برخی از متفکران، مستند به متون دینی این اشکال را مطرح کرده اند که هدایت به معنای ایصال به مطلوب، منحصرا در اختیار خداوند است و حتی رسول ص نیز در آن مشارکت ندارد، چه برسد به امام؛ اما هدایت به معنای ارائه طریق و راهنمایی نیز اساسا انحصاری ندارد تا منحصر به امام گردد. در این نوشتار، این اشکال را مورد نقد و بررسی قرار می دهیم.اصل نقد: برای نقد شبهه مذکور توجه شما را به این نکات جلب می کنیم:اما درباره هدایت به معنای ارائه طریق گفتنی است که شیعیان معتقدند که بعد از پیامبر ص، وجود امام از این جهت که مایه هدایت بشر به سوی حق است، لازم است. از این رو، برخی از متون روایی شیعه گواه بر این امر هستند که اگر کسی امام زمان خود را نشناسد، به مرگ جاهلی می میرد؛ یعنی گویا اصلا هدایت نشده است: «قال رسول الله (ص) : من مات لا يعرف إمامه مات ميتة جاهلية ، قال : نعم قلت : جاهلية جهلاء أو جاهلية لا يعرف إمامه؟ قال جاهلية كفر ونفاق وضلال»[7] بنا بر این روایت، وجود امام و شناخت او، برای هدایت ضروری است. اما آیا این بدین معنا است که دیگران اصلا قادر به هدایت نیستند؟ برای پاسخ به این مطلب گفتنی است که همان طور که هدایت گری رسول ص در چارچوب هدایتی خداوند است، هدایت گری امامان ع نیز در چارچوب هدایتی رسول ص است و ایرادی ندارد که مبلغان دینی و انسانهای مومن نیز در چارچوب هدایتی امامان ع، مشغول هدایت گری گردند. از این رو، تاکید بر ضرورت وجود امام و لزوم شناخت او، بدین معنا است که بدون امام، شناخت حق بدست نمی آید و بعد از پیامبر ص باید به بیانات ایشان گوش سپرد اما این بدین معنا نیست که دیگران نمی توانند در چارچوب بیانات خداوند و رسول ص و امامان ع به هدایت گری مشغول باشند. بنابراین، شیعیان قائل به این هستند که بعد از پیامبر ص، فصل الخطاب در هدایت دینی، منحصرا از آنِ امامان ع است اما این بدین معنا نیست که به غیر از امامان ع کسی نباید دیگران را هدایت کند بلکه دیگران در چارچوب هدایتی ای که امام ع تدوین می کنند، مامور به هدایت و ابلاغ پیام حق به سایر مردم هستند. .

سامانه پاسخگویی به سوالات و شبهات

مرجع:

ایجاد شده در 1400/12/28

لینک کوتاه