با توجه به اين كه قرآن كريم كتاب كامل الهى است و مخاطبانش تمام انسان ها از هر مليت و نژادى هستند، اگر همه بخواهند قرآن را بفهمند ـ با اين فرض كه همه متخصص دين شناس نيستند ـ بايد چه شرايطى را داشته باشند؟

بهره گيرى از متون تفسيرى معتبر و تدبر در مفاد آيات و عبرت گيرى و درس آموزى از آن ضرورت دارد. از اين نكته اخير برخى به «همدلى با قرآن» تعبير مى كنند؛ يعنى وقتى كسى مى خواهد چيزى را از قرآن فراگيرد و آن را راهنماى خود قرار دهد، اگر مقدمات فهم از قرآن را فراهم كرده باشد ـ با توجه به اين كه قرآن براى سطح هاى متفاوتى از مردم قابل استفاده است؛ مثلا توده مردم فهمى در سطح آگاهى و معلومات خودشان از آن دارند و ژرف انديشان فهمى عميق تر ـ بدون شك قرآن او را به مقصد درست خود رهنمون مى گردد؛ البته به شرط آن كه عوامل منفى روحى و فكرى را از خود دور كند و آماده بهره گيرى از آن شود. براى اين منظور بهترين كار، خواندن قرآن با تأمل و تدبر و با توجه به ترجمه و تفسيرهاى معتبر و ربط دادن قرآن به خود و جامعه و عبرت و درس گرفتن از آن است؛ پس بايد براى فهم بيشتر آن، مطالب قرآن را در حد لزوم بفهمد. اگر هم از حيث روحى جنبه هاى منفى در او وجود دارد، با همدلى و هم سويى با قرآن بنايش بر عبرت گرفتن و عمل به دستورهاى آن باشد. به عبارت ديگر، اگر مى توانند در حد فهم زبان عربى فصيح، مقدمات لازم را فراهم كنند و اگر نمى توانند با انتخاب يك ترجمه ى معتبر يا تفسير مختصر و قابل فهم معتبر كار را شروع كنند. وقتى مفاد ظاهرى آيه را فهميدند در آن تدبر و تأمل كنند، آيات را به زندگى فرى و اجتماعى خود و ديگران ربط دهند و از آن درس و عبرت گيرند. رذايل اخلاقى را از خود بزدايند و روح خود را آماده دريافت الهامات قرآنى كنند و با قرآن آرا و تمايلات فردى و گروهى و جريان هاى فكرى و سياسى و اجتماعى و فرهنگى جامعه ى خويش را محك بزنند. بنابراين، يا بايد شرايط لازم را فراهم سازند و متخصص شوند و يا مانند هر زمينه ى ديگر به متخصص رجوع كنند، ولى در عين حال فراهم آوردن شرايط، مختلف است؛ اگر در حد انتقال به بخشى از معارف قرآن كه در سطح عموم با بيان روشن و صريح بيان شده، كسى بخواهد قرآن را بفهمد و درس بگيرد، آشنايى با زبان عربى و دقت در فهم و رعايت شرايط مناسب روحى و درصدد فهم نه تحميل رأى بودن، كافى است و هر جا در حدى كه يقين دارد در زبان عربى چنين عبارتى صريح در فلان معناست، مى تواند از قرآن بهره ببرد، ولى اگر شرايط را فراهم نكرده مانند هر مورد ديگر، تنها راه، رجوع به متخصص است و احتياط و حكم عقل نيز تنها به شنيدن سخن متخصص حكم مى كند. منبع: منطق فهم قرآن، محمود رجبى، انتشارات مركز مديريت حوزه علميه قم (1385). .

راسخون

مرجع:

ایجاد شده در سه روز پیش

لینک کوتاه