موانع عمده مشاركت مردم در انتخابات مجلس خبرگان چه مي‌باشد و راه حل آن چيست؟

مجلس خبرگان رهبري، يكي از مهمترين نهادهاي موجود در نظام جمهوري اسلامي به شمار مي‌آيد. جايگاه مهم اين مجلس، نه فقط به خاطر اجتماع جمعی از فقهاي صاحب نام و منتخب مردم، بلكه به خاطر نوع مسئوليت و گسترة اختيارات آن‌ها، قابل ارزيابي است. انتخاب عالي‌ترين مقام مملكتي و نظارت بر عملكرد آن، جايگاه اين مجلس را بيش از پيش مهم جلوه خواهد داد. متأسفانه، به علت عدم تبيين صحيح جايگاه، مسئوليت‌ها و وظايف مجلس خبرگان، جايگاه اين نهاد مهم، به خوبي بيان نشده است و همين مسئله موجب شده است تا در انتخابات اين مجلس، شور و حالي كه در ساير انتخابات صورت مي‌پذيرد، ديده نشود. بي گمان؛ بررسي موانع و ارائه راهكارهاي مثبت در جهت رفع آن‌ها، موجب ازدياد شور و حال در اين انتخابات خواهد بود. در اين نوشتار سعي شده است تا با تفكيك موانع پيش روي شركت در انتخابات خبرگان، به دو مانع عام و خاصّ، به تبيين اين مشكل بپردازد. الف ـ موانع عامّ: منظور از موانع عام، آن موانعي است كه به طور معمول از اجراي انتخابات پر شور و با مشاركت حداكثري، جلوگيري مي‌كند. اين موانع؛‌ مختصّ به انتخابات خاصّي نيست بلكه تمام انتخابات را در بر مي‌گيرد. طبيعتاً انتخابات مجلس خبرگان نيز از دايره اين مهم خارج نخواهد بود. 1 ـ موانع دروني: منظور از موانع دروني، آن موانعي است كه از درون؛ طراوت و شادابي انتخابات را مورد تهديد قرار مي‌دهد مي‌توان برخي از اين موارد را با توجه به كلام امام و رهبري مورد ارزيابي قرار داد: 1 ـ 1 ـ دلسرد كردن مردم: از جمله موانع دروني شركت مردم در انتخابات، دلسرد كردن مردم مي‌باشد. يكي از نقشه‌هاي حساب شدة دشمنان خارجي و داخلي، دلسرد كردن و مأيوس نمودن مردم و در نتيجه نهادينه كردن، بي انگيزگي در آنان است دلسرد كردن مردم، عموماً از دو راه صورت مي‌پذيرد. 1 ـ 1 ـ 1 ـ ايجاد شك و دو دلي: حضرت آيت الله خامنه‌اي مي‌گويند: «مبادا در روزنامه يا رسانه‌اي ـ به هر نحوش ـ يا در تبليغاتي، طوري حرف زده بشود كه مردم را نسبت به انتخابات دو دل بكنند ... مبادا كساني در داخل محدوده نظام اسلامي پيدا بشوند كه به اين خواستة دشمن كمك كنند. به علت اختلافي كه با زيد و عمر و بكري دارند، براي خاطر يك امر جزئي، كم اهميت و احياناً شخصي يا گروهي، بيايند مردم را نسبت به اين حقيقت عظيم ـ كه حضور آن‌ها را در صحنه نشان مي‌دهد ـ مردّد و دلسرد بكنند.» 1 ـ 1 ـ 2 ـ تبليغ ضعف مديريت: يكي ديگر از مواردي كه موجب دلسرد كردن مردم در انتخابات مي‌شود، تبليغ ضعف مديريت مديران عالي نظام است. ايشان تأكيد مي‌كنند: «... از عوامل ديگري كه از موجبات واگرايي مردم است، تبليغ ضعف مديريت در كشور و نبود اقتدار است، كه متأسفانه تبليغات گوناگوني از جناح‌هاي متاخلف كشور وجود دارد كه انسان از اين رنج مي‌برد» (5 / 6 / 82). 1 ـ 2 ـ وجود برخی نابرابری های اقتصادی و اجتماعی در جامعه از ديگر موارد موانع دروني، مي‌توان به وجود برخی نابرابری های اقتصادی و اجتماعی در جامعه اشاره نمود. رهبر انقلاب دراين مورد تأكيد مي‌كنند: «... مسئله ديگري كه از موجبات واگرايي و دلسرد شدن مردم است، تبعيض‌ها و فرصت‌هاي اختصاص داده شده به اشخاص است كه گاهي مشاهده مي‌شود ...» ـ 5 / 6 / 82 ـ 1 ـ 3 ـ تأثير منفی برخي افراد و گروه‌ها: انحراف برخي افراد و گروه‌ها، موجب خواهد شد تا موجبات بد گماني و در نتيجه دلسرد شدن مردم فراهم آيد. حضرت امام (ره) مي‌گويند: «آن مقدسي كه خيال مي‌كند كه كنار نشسته و دخالت در امور اسلامي نمي‌كند، او بر خلاف اسلام دارد رفتار مي‌كند. اگر خداي نخواسته يك همچو آدمي باشد، آن آدمي كه بواسطة اينكه مثلاً يك چيز اعوجاجي از يك نفر مي مي‌بيند يا از يك گروهي مي‌بيند كنار برود، اين بر خلاف مصالح اسلام عمل مي‌كند ...» 2. موانع بيروني: منظور از موانع بيروني آن موانعي است كه از بيرون؛ طراوت و شادابي انتخابات را مورد تهديد قرار مي‌دهد بزرگترين مانع بيروني، همان تبليغ دشمنان است. بي گمان، دشمنان ملت ايران، در صدد يافتن راه‌هاي مختلف در جهت تضعيف نظام جمهوري اسلامي‌اند. يكي از اين راه‌ها تبليغ منفي در جهت كاستن از حضور گسترده مردم در انتخابات مختلف مي‌باشد. در اين مورد به چند شيوه متوسل مي‌شوند، اوّل آنكه با پاشيدن بذر ترديد و شك و بدبيني، در صدد كمرنگ كردن شور مردمي مي‌‌باشند؛ رهبر معظم انقلاب اين توطئه دشمن را خاطر نشان كرده و هشدار مي‌دهند: «دشمن مي‌خواهد مردم را نسبت به آيندة خودشان بدبين و نااميد كند ... دشمن مي‌خواهد بگويد مردم ايران نسبت به مسئوليت‌هايشان خوش بين نيستند و به آن‌ها اعتماد ندارند. دشمن مي‌خواهد بگويد فاصله ميان مردم و مسئولين به وجود آمده و اين فاصله هر روز بيشتر مي‌شود، اين چيزها را دشمن دارد تفهيم مي‌كند و سمپاشي مي‌كند. دشمن مي‌خواهد بذر ترديد و شك و بي اعتمادي و بدبيني در جامعه بپاشد.» ـ 28 / 7 / 68 ـ ديگر آن كه با پخش شايعاتي از قبيل؛ وجود تقلب در انتخابات و ... در پي نيل به خواسته‌هاي شوم خود مي‌‌باشند. به تعبير رهبري: «دشمن به همان اندازه‌اي كه از اجتماع آراء در روز انتخابات ناراحت است، به همان اندازه هم در صدد است كه اگر اين تجربه به وسيله ملت ايران با موفقيت انجام شد، شيريني انتخابات را به دهان مردم تلخ كند. از مدّتي پيش دارند براي اين قضيه برنامه ريزي مي‌كنند. شايعة تقلّب در انتخابات و صوري بودن آن را مطرح كردند، لطيفه و مثل درست كردند و در دهان مردم انداختند ...» ـ 31 / 2 / 76 ـ راهكارها: در مقابل اين موانع، راهكارهايي را مي‌توان پيش بيني نمود. اين راهكارها مي‌تواند برون رفتي مناسب از حصار موانع باشد: 1 ـ تشويق به شركت در انتخابات: نخبگان جامعه مي‌توانند با تشويق مردم به شركت در انتخابات، موجب پر شوري اين انتخابات شوند. حضرت امام (ره) در وصيتنامه خويش تأكيد مي‌كنند: «وصيت من به ملّت شريف آن است كه در تمام انتخابات در صحنه باشند ...» و به اين طريق مردم را، تشويق به شركت در اين امر مهم مي‌نمايند. ايشان همچنين با گوشزد كردن اين مهم كه حفظ اسلام در گرو شركت مردم در انتخابات است، همگان را تشويق به شركت در انتخابات كرده و خاطرنشان مي‌كنند: «مردم اگر اسلام را، استقلال و آزادي را، نبودن تحت اسارت شرق و غرب را مي‌خواهند، همه در انتخابات شركت كنند، و در صحنه‌ حاضر باشند» 2 ـ ايجاد فضاي متعادل: ايجاد فضاي متعادل و عقلايي در جامعه، مي‌تواند بر كثرت حضور مردم در انتخابات بيفزايد. حضرت آيت الله خامنه‌اي معتقدند: «مردم به انتخابات علاقه دارند. آنچه مردم را مي‌راند، برخي از صحنه‌هاي ناخشنود كننده‌اي است كه در سطوح ما ها به چشم آن‌ها مي‌آيد. فضا بايد متعادل، منطقي و عقلايي باشد گفتگوي انتقادي اشكالي ندارد، اما گفتگو با هاي و هوي فرق دارد. در مردم سالاري اسلامي، گفتگو با عربده كشي و چاقو كشي در بعضي از دموكراسي‌ها تفاوت دارد» ـ 15 / 5 / 82 ـ 3 ـ رعايت امانت در انتخابات:‌ از جمله راهكارهايي كه مي‌تواند موانع شركت گسترده در انتخابات را از سر راه بردارد، رعايت «اصل امانت» در انتخابات است: معظم له تأكيد مي‌كنند: «مردم بايد احساس كنند كه در كار انتخابات ـ خدا ناكرده ـ دخالت و سوء استفاده‌اي نيست. مردم بايد بدانند كه اجازه سوء استفاده به كسي داده نمي‌شود، تا از روي ميل و رغبت در انتخابات شركت بكنند. بايد انتخابات از روي نهايت امانت انجام بگيرد .» ـ 26 / 10 / 74 ـ 4. برآوردن توقعات مردم: بي گمان، برآورده كردن انتظارات و توقعات مردم، موجب خواهد شد تا نوعي علاقه در آنان واقع شده و به ترغيب شركت در انتخابات منتج شود: رهبر انقلاب، در اين مورد مي‌گويند: «مردم از اعماق وجودشان نظام اسلامي را مي‌خواهند، منتها از اين نظام اسلامي توقعاتي دارند و اين توقعات بايد برآورده شود. اين توقعات، به حق هم هست. توقع عدل و رفاه و پيشرفت در امور زندگي و بر طرف شدن مشكلات و كم شدن شكاف‌هاي طبقاتي، اين توقعات، توقعات درستي است، همين چيزهايي است كه اسلام به ما و مردم ياد داده، اين‌ها تعليمات اسلامي است.» ـ 13 / 12 / 81 ـ ب ـ موانع خاصّ: منظور از موانع خاصّ آن موانعي است كه به طور خاصّ از مشاركت حداكثري در انتخابات مجلس خبرگان جلوگيري مي‌نمايد. 1 ـ عدم تبيين صحيح جايگاه مجلس خبرگان يكي از عمده‌ترين مشكلاتي كه متوجّه مجلس خبرگان رهبري است، عدم تبيين جايگاه اين مجلس در ميان عامّه مردم است. امروزه مردم با انتخابات نمايندگان خود در مجلس، شورا و دولت، انتظار دارند تا اين نمايندگان ـ‌ بر حسب نوع وظايف قانوني خود ـ به حل مشكلات و معضلات جامعه بپردازند. طبيعي است كه انتظار رفع مشكل از امور مردم، نوعي علاقه و دلبستگي براي شركت ملت در انتخاب، نمايندگان خود در مجلس شوراي اسلامي، شوراهاي شهر و روستا و رياست جمهوري به وجود مي‌آورد و اين مسئله موجب پر شور شدن انتخابات در جريان مجلس، شورا و رياست جمهوري مي‌شود. امّا مردم، انتظار رفع اين مشكلات را از مجلس خبرگان ندارند. و چه بسا اگر جايگاه اين مجلس براي همگان تبيين شود، و به اهميت ديني و سياسي آن واقف شوند چه بسا شركت مردم، پرشورتر از قبل گردد. راهكار: بهترين راهكار براي برون رفت از اين مشكل، تبيين جايگاه حساس و خطير اين مجلس است اگر براي مردم، نقش مهم مجلس خبرگان بيان شود، قطعاً استقبال پرشورتري از اين انتخابات صورت خواهد پذيرفت. تبيين اين جايگاه، با توجه به گزاره‌هاي زير، قابل توجه خواهد بود. 1 ـ بايد به اين نكته اشاره شود كه مسامحه در شركت مردم براي انتخاب نمايندگان خبرگان، موجب وارد شدن خسارات جبران ناپذير خواهد شد. به عنوان نمونه بايد به فرازهايي از وصيت نامة امام خميني (ره) اشاره كرد كه به مردم اكيداً سفارش مي‌كنند كه:‌ «در انتخابات خبرگان براي تعيين شوراي رهبري يا رهبر توجه كنند كه اگر مسامحه نمايند و خبرگان را روي موازين شرعيه و قانون، انتخاب نكنند، چه بسا كه خساراتي به اسلام و كشور وارد شود كه جبران ناپذير باشد ...» 2 ـ بايد مسئوليت حساس و مهم اين مجلس، دقيقاً بيان شود، تا همة‌ مردم بدانند، مجلس خبرگان داراي چه جايگاه خطيري است. به عنوان نمونه، بايد به اصلي‌ترين وظيفه اين مجلس كه همانا انتخاب عالي‌ترين مقام مملكتي است، اشاره كرد و به اين نكته اشاره نمود كه رهبر منتخب خبرگان، ولايت امر و همة مسئوليت‌هاي ناشي از آن را بر عهده خواهد داشت (اصل 107 قانون اساسي) 3 ـ بايد به نقش راهبردي اين مجلس در حفظ و پاسداري از اصول مهم انقلاب اسلامي از قبيل؛ استقلال، آزادي و ... اشاره شود؛ چرا كه به تعبير حضرت امام (ره) مجلس خبرگان يك مجلسي {است} كه بايد ... ملّت بدانند كه اين مجلس پشتوانة كشور است، براي حفظ امنيت كشور و حفظ استقلال كشور و حفظ آزادي براي كشور و اگر مسامحه در اين امر بشود، يك تقصيري است كه ممكن است جبران بعدها نشود اين تقصير» 2 ـ توطئه دشمنان: از ديگر موانع خاصّ عدم اقبال از انتخابات خبرگان را؛ مي‌توان در توطئه چيني‌ها و شايعه پراكني‌هاي دشمنان جستجو كرد. دشمنان انقلاب،‌با طرح نقشه‌هاي متنوّع، در صددند تا جايگاه اين مجلس تضعيف شود. اين نقشه‌ها يا با طرح شايعات و يا با ديگر راههاي رواني و سياسي مطرح شده و خواهد شد، و اين نكته دقيقاً همان چيزي است كه حضرت امام(ره) آن را پيش بيني كرده بودند: «... باز شياطين دوره افتاده‌اند و نمي‌خواهند بگذارند اين مسائل تحقق پيدا كند. يكي همين مجلس خبرگان است كه امروز محلّ ابتلاي همه است.» پيشنهاد چهار راهكار: مي‌توان راهكاري ديگر جهت پر شورتر شدن اين انتخابات ارائه داد. 1. خوبست مسئولان نظارتي، با حفظ قوانين و مقررات مربوط به مجلس خبرگان، دايرة حضور كانديداها را بيشتر كند. بي گمان؛ حضور نيروهاي متعدّد با سليقه‌هاي مختلف و البته در چارچوب قانون، بسياري از موانع موجود در راه مشاركت حداقلي مردم را بر خواهد داشت. 2. بسيار ديده شده است كه كانديداهايي كه متولّد استاني ديگر هستند، خود را آمادة كانديداتوري مردم استان ديگري مي‌كنند. اين مسأله موجب مي‌شود تا عده‌اي، نسبت به حضور در انتخابات كم رغبت شوند، چون آشنايي چنداني با كانديداهاي موجود ندارند. 3. از ديگر راهكارها براي پر شور شدن انتخابات، بحث تجميع انتخابات است. در صورتي كه انتخابات خبرگان همزمان با انتخابات ديگر مانند انتخابات شوراها يا مجلس و يا حتّي رياست جمهوري باشد، طبيعي است كه اين انتخابات نيز پر شورتر از قبل خواهد شد. در هر حال بايد جمعی از كارشناسان امر بنشينند و موانع مشاركت مردم در انتخابات خبرگان را بررسي كرده و راهكارهاي مناسب جهت برون رفت از اين موانع را ارزيابي كنند، تا انتخابات مجلس مهمّي مانند خبرگان رهبري، پرشورتر برگزار شود. .

مرجع:

ایجاد شده در 1400/10/19

لینک کوتاه