سهم هزینه‏ هاى نظامى ایران از کل هزینه ‏هاى دولت در دوران جنگ چقدر بود؟

نگاهى به ارقام بودجه‏هاى عمومى دولت در سال‏هاى دوران جنگ نشان مى‏دهد که در این دوران سهم امور دفاعى از کل هزینه‏هاى دولت حداقل 9 درصد و حداکثر 15 درصد بوده است. این در حالى است که سهم امور دفاع در سال‏هاى قبل از پیروزى انقلاب همواره بیش از 25 درصد کل هزینه‏هاى دولت بوده و در سال 1355 به 82 / 33 درصد رسیده است. علل کاهش هزینه‏هاى دفاعى در دوران جنگ نسبت به قبل از آن نیاز به بررسى جامع و همه جانبه‏اى دارد؛ به طور کلى باید به این نکته توجه شود که تلاش رژیم شاهنشاهى براى ژاندارمى منطقه و کسب قدرت نظامى که بتواند منافع آمریکا و غرب را در منطقه تأمین نماید، از یک سو و از سوى دیگر، بى‏توجهى به امور اجتماعى و عمومى کشور، سهم هزینه‏هاى امور دفاعى را به شدت بالا برده بود. بر عکس، پس از پیروزى انقلاب اسلامى ضرورت توجه به امور اجتماعى و عمومى و تلاش براى محرومیت زدایى در سراسر کشور، لازمه‏اش افزایش سهم امور اجتماعى و عمومى در بودجه دولت بود. از جانب دیگر، وابستگى تقریبا کامل درآمد دولت به صادرات نفت، و در دوران جنگ فشار شدید عراق براى جلوگیرى از صدور نفت ایرن، و فشار شدید کشورهاى نفت‏خیز حامى عراق، به ویژه عربستان و کویت براى کاهش قیمت نفت، و فشار شدید آمریکا و غرب براى جلوگیرى از فروش نفت ایران - که همه براى به زانو در آوردن جمهورى اسلامى در یک جنگ اقتصادى، بسیج شده بودند - فشارهاى بسیار سختى بر درآمدهاى دولت وارد مى‏کرد، به طورى که کاهش سهم سایر بخش‏هاى بودجه به نفع سهم امور دفاعى، امکان پذیر نبود. و اگر نبود همراهى، همکارى و کمک‏هاى مردمى در جنگ، و اگر قرار بود به نیروهاى داوطلب بابت حضور در جبهه‏ها حقوق مناسب پرداخت شود و حداقل نیازهاى آنها در زمان حضور در جبهه‏ها تأمین گردد، چنین بودجه‏اى هرگز کفاف هزینه‏هاى جنگ را نمى‏کرد. در جدول زیر سهم امور دفاعى و سهم امور اجتماعى در بودجه‏ى عمومى دولت در چند سال قبل از پیروزى انقلاب اسلامى و سال‏هاى جنگ درج شده است. کل هزینه‏هاى دولت و سهم امور دفاعى و امور اجتماعى در آن (1353 – 1367)سال 1353، کل هزینه‏ها - بودجه عمومى(میلیارد ریال) 4 / 1174، هزینه‏هاى دولت در امور دفاعى (میلیارد ریال) 48 / 372، سهم امور دفاعى در کل هزینه‏ها (درصد) 72 / 31، هزینه‏هاى دولت در امور اجتماعى (میلیارد ریال) 09 / 213، سهم امور اجتماعى در کل هزینه‏ها (درصد) 14 / 18. سال 1354، کل هزینه‏ها - بودجه عمومى(میلیارد ریال)2 / 1496، هزینه‏هاى دولت در امور دفاعى (میلیارد ریال) 76 / 475، سهم امور دفاعى در کل هزینه‏ها (درصد)80 / 31، هزینه‏هاى دولت در امور اجتماعى (میلیارد ریال) 99 / 278، سهم امور اجتماعى در کل هزینه‏ها (درصد) 65 / 18. سال 1355، کل هزینه‏ها - بودجه عمومى (میلیارد ریال) 4 / 1675، هزینه‏هاى دولت در امور دفاعى (میلیارد ریال) 58 / 566، سهم امور دفاعى در کل هزینه‏ها (درصد) 82 / 33، هزینه‏هاى دولت در امور اجتماعى (میلیارد ریال) 04 / 346، سهم امور اجتماعى در کل هزینه‏ها (درصد) 65 / 20. سال 1356، کل هزینه‏ها - بودجه عمومى (میلیارد ریال) 9 / 2174، هزینه‏هاى دولت در امور دفاعى (میلیارد ریال) 41 / 559، سهم امور دفاعى در کل هزینه‏ها (درصد) 72 / 25، هزینه‏هاى دولت در امور اجتماعى (میلیارد ریال) 40 / 457، سهم امور اجتماعى در کل هزینه‏ها (درصد) 01 / 21. سال 1357، کل هزینه‏ها - بودجه عمومى (میلیارد ریال) 2 / 2044، هزینه‏هاى دولت در امور دفاعى (میلیارد ریال) 01/ 590، سهم امور دفاعى در کل هزینه‏ها (درصد) 86 / 28، هزینه‏هاى دولت در امور اجتماعى (میلیارد ریال) 41 / 478، سهم امور اجتماعى در کل هزینه‏ها (درصد) 40 / 23. سال 1358، کل هزینه‏ها - بودجه عمومى (میلیارد ریال) 2 / 2018، هزینه‏هاى دولت در امور دفاعى (میلیارد ریال) 56 / 314، سهم امور دفاعى در کل هزینه‏ها (درصد) 59 / 15، هزینه‏هاى دولت در امور اجتماعى (میلیارد ریال) 33 / 562، سهم امور اجتماعى در کل هزینه‏ها (درصد) 86 / 27. سال 1359، کل هزینه‏ها - بودجه عمومى (میلیارد ریال) 3 / 2249، هزینه‏هاى دولت در امور دفاعى (میلیارد ریال) 99 / 374، سهم امور دفاعى در کل هزینه‏ها (درصد) 67 / 16، هزینه‏هاى دولت در امور اجتماعى (میلیارد ریال) 67 / 770، سهم امور اجتماعى در کل هزینه‏ها (درصد) 26 / 34. سال 1360، کل هزینه‏ها - بودجه عمومى (میلیارد ریال) 1 / 2707، هزینه‏هاى دولت در امور دفاعى (میلیارد ریال) 83 / 325، سهم امور دفاعى در کل هزینه‏ها (درصد) 04 / 12، هزینه‏هاى دولت در امور اجتماعى (میلیارد ریال) 96 / 799، سهم امور اجتماعى در کل هزینه‏ها (درصد) 55 / 29. سال 1361، کل هزینه‏ها - بودجه عمومى (میلیارد ریال) 3 / 3166، هزینه‏هاى دولت در امور دفاعى (میلیارد ریال) 53 / 334، سهم امور دفاعى در کل هزینه‏ها (درصد) 57 / 10، هزینه‏هاى دولت در امور اجتماعى (میلیارد ریال) 51 / 848، سهم امور اجتماعى در کل هزینه‏ها (درصد) 80 / 26. سال 1362، کل هزینه‏ها - بودجه عمومى (میلیارد ریال) 7 / 3671، هزینه‏هاى دولت در امور دفاعى (میلیارد ریال) 06 / 330، سهم امور دفاعى در کل هزینه‏ها (درصد) 99 / 8، هزینه‏هاى دولت در امور اجتماعى (میلیارد ریال) 44 / 1037، سهم امور اجتماعى در کل هزینه‏ها (درصد) 26 / 28. سال 1363، کل هزینه‏ها - بودجه عمومى (میلیارد ریال) 6 / 3353، هزینه‏هاى دولت در امور دفاعى (میلیارد ریال) 07 / 360، سهم امور دفاعى در کل هزینه‏ها (درصد) 74 / 10، هزینه‏هاى دولت در امور اجتماعى (میلیارد ریال) 96 / 1056، سهم امور اجتماعى در کل هزینه‏ها (درصد) 61 / 31. سال 1364، کل هزینه‏ها - بودجه عمومى (میلیارد ریال) 3 / 3313، هزینه‏هاى دولت در امور دفاعى (میلیارد ریال) 23 / 480، سهم امور دفاعى در کل هزینه‏ها (درصد) 49 / 14، هزینه‏هاى دولت در امور اجتماعى (میلیارد ریال) 27 / 1092، سهم امور اجتماعى در کل هزینه‏ها (درصد) 97 / 32. سال 1365، کل هزینه‏ها - بودجه عمومى (میلیارد ریال) 8 / 3156، هزینه‏هاى دولت در امور دفاعى (میلیارد ریال) 2 / 470، سهم امور دفاعى در کل هزینه‏ها (درصد) 89 / 14، هزینه‏هاى دولت در امور اجتماعى (میلیارد ریال) 29 / 1141، سهم امور اجتماعى در کل هزینه‏ها (درصد) 15 / 36. سال 1366، کل هزینه‏ها - بودجه عمومى (میلیارد ریال) 6 / 3640، هزینه‏هاى دولت در امور دفاعى (میلیارد ریال) 7 / 460، سهم امور دفاعى در کل هزینه‏ها (درصد) 65 / 12، هزینه‏هاى دولت در امور اجتماعى (میلیارد ریال) 84 / 1298، سهم امور اجتماعى در کل هزینه‏ها (درصد) 68 / 35. سال 1367، کل هزینه‏ها - بودجه عمومى (میلیارد ریال) 6 / 4210، هزینه‏هاى دولت در امور دفاعى (میلیارد ریال) 9 / 525، سهم امور دفاعى در کل هزینه‏ها (درصد) 49 / 12، هزینه‏هاى دولت در امور اجتماعى (میلیارد ریال) 23/ 1554، سهم امور اجتماعى در کل هزینه‏ها (درصد) 91 / 36. طبق ارقام ارائه شده در جدول، میانگین سالانه سهم امور دفاعى در کل هزینه‏هاى دولت ایران طى سال‏هاى جنگ برابر 12 درصد مى‏شود، در حالى که میانگین سالانه سهم امور نظامى عراق طى چهار سال 1981 تا 1984 برابر 44 درصد از درآمدهاى عراق بوده است. منبع: جنگ ایران و عراق، پرسش‌ها و پاسخ‌ها، فرهاد درویشی، مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ .

راسخون

مرجع:

ایجاد شده در سه روز پیش

لینک کوتاه